Schaken is leuk

In de politiek is de lijsttrekker tegenwoordig belangrijker dan de ideologie van zijn partij. Bij columns is dat omgekeerd, titels zijn belangrijker dan de schrijver. Als proef op de som plaatste ik enige tijd geleden een column met de suggestieve titel ‘pijpen voor een tientje’. Het bleek een schot in de roos. Op het moment van schrijven is het quasi-pornografische stukje 7767 keer aangeklikt door de likkebaardende FOK!gemeenschap. En dat voor een column zo laat op de avond.

Evenzo kan de titel ervoor zorgen dat geen hond geïnteresseerd is in de column. Ik schreef destijds al dat een groot deel van de verwachtingsvolle viezeriken het zojuist gememoreerde schrijfsel links zouden hebben laten liggen wanneer ik synoniemen als 'rookwaar voor 10 euro', 'delen van een broek voor een joet' of 'goedkope holle buizen' had gebruikt. Maar hoe zorg je er nou voor dat zo weinig mogelijk mensen je column lezen? Geen titel plaatsen is vragen om problemen; iedereen zal nieuwsgierig zijn. 'Lees dit niet!' is psychologisch niet verantwoord, omdat een verbod werkt als een rode lap op een stier. Ik denk dat mijn huidige poging heel behoorlijk is. Een titel als ‘schaken is leuk’ moet wel lage ogen gooien volgens mij. Het zal moeilijk zijn om dit lezersaantal te ondertreffen. Oké, jij bent een luis in de pels, maar het is niet anders. Nu we met zo’n selecte groep zijn, kan ik wel een geheimpje verklappen, hoewel het na het lezen van de voor jou onweerstaanbare titel wellicht niet geheel als verrassing komt.

Ik vind schaken leuk.

Als ik vijftig jaar eerder was geboren, had ik mijn voorliefde voor deze denksport niet onder stoelen of banken hoeven steken. Ik zou het te pas en te onpas verkondigen aan eenieder die het wel of niet wilde horen. Tot de jaren ‘80 van de vorige eeuw keken gewone stervelingen immers enorm op tegen verheven schakers. Deze vrijzinnige denkers belichaamden zowel de intellectuele elite als de kunstzinnige bohémiens. Topschakers waren belangrijke publieke figuren, stonden hoog in aanzien en konden kiezen uit hordes mooie vrouwen.
Van dit halo-effect is niets meer over. In de huidige maatschappij, waarin de nadruk ligt op financieel gewin en uiterlijk vertoon, staan schakers in de hoek van de computerwizkids, geflipte wetenschappers, FOK!nerds en ander wereldvreemd gespuis. In een experiment op een grote datingsite bleek dat iemand die 'profschaker' was, drie keer zo weinig reacties ontving op zijn profiel als een 'psycholoog'. Terwijl de foto’s en omschrijving identiek waren.
Nee, het is geen goede tijd voor schakers. Ik dank mevrouw drulovic dan ook op mijn blote knieën dat ze me mijn afwijking vergeeft. Daarbij moet wel worden aangetekend dat ik het pas opbiechtte nadat ik al zoveel smoezen had verzonnen voor mijn afwezige dinsdagavonden en zaterdagmiddagen, dat de enige andere reële optie zou zijn dat ik er een andere vrouw op nahield.

Gezien de negatieve publieke opinie is het niet zo verwonderlijk dat schaken er doorgaans uiterst bekaaid vanaf komt in de landelijke geschreven media. Alleen wanneer het open Limburgs kampioenschap koekhappen is afgelast en de strijd om de Albanese schermtitel reeds in een vroegtijdig stadium is beslecht, wordt de opengevallen ruimte in de kranten zo nu en dan opgevuld met een regel of vijf over de edele denksport. Televisie biedt zo mogelijk nog minder soelaas voor aanbidders van Caïssa. De programmadirecteuren prefereren volgens mij het testbeeld nog boven een match om de wereldtitel tussen Topalov en Anand, het prestigieuze Corus-toernooi of ander groot schaakevenement. 
Des te opmerkelijker was het dan ook dat de hele wereld deze week opeens sprak over schaken. Oké, het was maar heel even, maar toch.

Wat was het geval? De tot Fransman genaturaliseerde grootmeester Vladislav Tkachiev was in de derde ronde van het internationale toernooi van Kolkota dermate beschonken dat hij na 11 zetten om half drie 's middags in een diepe slaap viel en pas diep in de avond ontwaakte toen de zaal al helemaal leeg was. Van Studio Sport tot de Volkskrant, van nu.nl tot DWDD, en van Evers Staat Op tot het dorpssufferdje, overal werd het voorval met de nummer 58 van de wereld breed uitgemeten.

Al jarenlang tracht ik iedereen in mijn omgeving ervan te overtuigen dat schaken geen caféspel is maar topsport. Wereldtoppers zijn uiterst serieus met hun sport bezig. Ze trainen uren per dag hun strategisch inzicht, openingskennis, rekenvermogen, eindspeltechniek en andere schaakkwaliteiten, terwijl fysieke fitheid ook onontbeerlijk is tijdens lange slopende toernooien. Zoals de Noorse schaakgrootmeester Simen Agdestein ooit zei: 'Om grootmeester te worden moet je alle tijd in het schaken stoppen. Gelukkig heb ik een luizenbaantje ernaast.' Agdestein was profvoetballer en Noors international.
Maar nu drinkt Vladislav dit beeld doodleuk in één nacht naar de gallemiezen.

Hoewel ik gisteren 30 ben geworden, ga ik toch met de tijd mee. Nooit meer geitenwollensokken in mijn sandalen, nooit meer hoogwaterbroeken en nooit meer jampotglazen. Ik pak een flesje Hertog Jan uit één van de kratten, klok hem achterover en weet dat er nog vele zullen volgen. Tja, je bent schaker of je bent het niet.