Weblogs zijn springlevend en gaan heel oud worden

Gastcolumn door Bert Brussen

Docent journalistiek op Hogeschool Inholland Hans van Willigenburg, tevens dichter, weet het zeker: weblogs en dan met name opinieblogs blijven een zielig bijproduct. Het zijn “schaars bezochte nababbels” die “niets initiëren” en “voor eeuwig onbetekenend zullen blijven”. Dat komt volgens Van Willigenburg omdat ze alleen maar op de bestaande media parasiteren en helemaal nergens zouden zijn zonder Echte Grootheden als Mart Smeets en Philip Freriks. Sterker nog: er zijn volgens Van Willigenburg amper grote weblogs die bruisen van ideeën en die als een magneet bezoekers weten aan te trekken. Ja, GeenStijl, maar ook daaraan heeft Van Willigenburg geen boodschap, “want aan de bezoekcijfers van GeenStijl mag je gerust twijfelen”. Waarom we precies aan deze cijfers mogen twijfelen laat hij gemakshalve maar even achterwege.

Nee, die blogs worden nooit wat, en de main stream media gaan gewoon met hun tijd mee, betoogt Van Willigenburg, “kijk maar naar een programma als DWDD”. Die jongens van de omroepen weten kennelijk exact wat ze doen en zullen heus nooit toestaan dat een complete generatie uit wanhoop en arren moede door de ideeëninflatie bij die stokoude media massaal hun toevlucht zoeken tot de weblogs. En nogmaals, Van Willigenburg kan het niet vaak genoeg benadrukken, opinieweblogs zijn niets meer dan marginaal gekrabbel, geziek, stoerdoenerij, alternatief commentaar, vergeefs gedoe, huisvlijt, een giftige bonbon, rancune, jaloezie en vooral heel veel kinderachtige emoties.
Van Willigenburg heeft kennelijk zo weinig argumenten om zijn betoog kracht bij te zetten dat hij de superlatieven maar voor zich laat spreken. Logisch, want daar gaat een mooie dreigende werking van uit: pas maar op eerstejaars journalistiek op de Hogeschool Inholland, wie eenmaal bezig gaat met webloggen gaat voorgoed verloren, groeit op voor galg ende rad en vindt zichzelf op een goede dag naakt en berooid terug op een met rioollucht doordrenkte afvalberg waar tokkies de scepter zwaaien en papegaaien elkaar eindeloos napraten zonder een punt te maken. Dat geldt in elk geval voor Van Willgenburg zelf want die vraagt zich serieus af of hij beter niet gewoon kan stoppen met zijn eigen “opinieweblog”.

Stoppen met webloggen lijkt mij inderdaad een uitstekend plan voor Van Willigenburg. Wie webloggen als een plicht ziet, te weinig verkeer naar zijn site ziet stromen, nauwelijks reacties losmaakt of gewoon elke dag het verplichte plaatsen van een post als een molensteen om de hals heeft hangen, moet direct stoppen. Zoals dat voor alle arbeid geldt: als het niet leuk is, of als je het niet kunt, ga dan vooral wat anders doen.
Maar het onvermogen van één persoon om productief en met passie te kunnen webloggen en een onafzienbare stapel superlatieven zijn toch werkelijk waar geen argument om de hypothese van “het definitieve einde van de opinieweblogs” mee te onderbouwen. Integendeel: er zijn voldoende tegenargumenten om te onderbouwen dat de opinieweblogs springlevend zijn, aan het begin staan van een lang leven, dat ze wel degelijk bijdragen aan een gezonde discussie en dat er meer, veel meer in de blogosphere is te vinden dan “marginaal kinderachtig gebrabbel, jaloezie en huisvlijt”.
Het kost voor hen die zeker wisten dat de koeien zure melk zouden geven door de komst van de stoomtrein, dat het internet echt nooit groot zou worden en dat er nooit zoiets uitgevonden zou worden als “een vliegmasjien” waarschijnlijk wel enige moeite dat te onderkennen, laat daarover geen misverstand bestaan, maar wie ore heeft die hore.

Tien jaar geleden hadden we in Nederland nog nauwelijks gehoord van het fenomeen webloggen. De bekende pioniers van weleer hielden hun destijds voor de alternatieve nerdenscene populaire “website” bij dankzij vlijtig HTML-gebruik en verwierven daar in kleine kring eeuwige roem mee. Maar buiten die alternatieve scene had nog niemand van deze “oewebloks” gehoord, laat staan dat die weblogs ook enige invloed konden uitoefenen.
Heden ten dage is er GeenStijl, waar zo ongeveer elke Nederlander wel eens op kijkt, heeft datzelfde GeenStijl reeds een minister laten struikelen (of dat een verdienste is mag een ieder voor zich bepalen), is het een serieus mediabedrijf met talloze mensen in dienst, maakt het prima winst, domineert het van tijd tot tijd het debat (fietsenkelder iemand?) en gaat het nu zelfs uitgroeien tot een publieke omroep.
Er is Sargasso, een weblog dat voor de denkende GroenLinkser niet meer valt te vermijden. Wie zich serieus bezighoudt met klimaatproblematiek, het integratiedebat of Europa kan niet meer om de opinie van dit reeds (zij het beperkt) commercieel succesvolle opinieblog heen. Behalve de vele “nabouwcommentaartjes” en interessante linkdumps komen de auteurs geregeld met eigen nieuws en, vooral dat, interessante, verrassende inzichten.
Op het ultra-rechtse flank is er HetVrijeVolk. Het is niet de meest fatsoenlijke site, maar de kleine rechtse man, de Wilders-stemmer, de bange xenofoob en Joost Niemöller hebben ook een podium nodig. Het feit dat deze site al jaren draait dankzij een grote hoeveelheid gratis meewerkende auteurs van diverse kwaliteit, zegt wel iets over het bestaansrecht. Je kunt wellicht niet willen dat Beslist Anonieme scribenten haat zaaien en ad hominems als “alle linkse politici zijn moslimhoeren” ook een opinie noemen, de bezoekers en schrijvers zijn talrijk en dragen bij aan een in hun ogen culturele “verrijking”. Juist de extremiteit van een weblog als HetVrijeVolk.com maakt de intrinsieke waarde van een democratie met een absolute vrijheid van meningsuiting zo prachtig zichtbaar.

Zoals gezegd zijn we met dat webloggen nog maar net begonnen en mag je de resultaten over de afgelopen jaren alvast “mooi” noemen. In tien jaar tijd zijn we enkele serieuze, invloedrijke opinieweblogs rijker en zijn deze er in geslaagd het beperkende nieuws- en opiniemonopolie van de Oude Media te verpulveren. Voorwaar een hele prestatie. Maar alleen een paar weblogs laten ontstaan is niet voldoende. Ze moeten ook blijven groeien.
In de Verenigde Staten is het webloggen een serieuze business geworden en kan een presidentskandidaat geen kiesman meer winnen als hij of zij niet ook de door weblogs bepaalde opinie serieus neemt. Amerikaanse weblogs hebben voor presidentskandidaten een zelfde verandering teweeg gebracht als televisie voor Kennedy en de presidenten na hem. Het is een krachtenveld dat niet meer valt te ontwijken.
Maar de Verenigde Staten zeggen niets over Nederland. Het zal best dat Huffington Post een online kwaliteitsmediumbedrijf is geworden, in Nederland lijkt het er vooralsnog niet op dat Sargasso.nl GroenLinks tientallen zetels extra zal leveren of dat het NOS Journaal op het randje van het faillissement verkeert omdat Marcel Vreemans weer eens op HetVrijeVolk heeft geschreven dat Hans Laroes een communist is. Dat betekent echter niet dat de Nederlandse opinieweblogs niet sterk aan invloed kunnen winnen.

Zoals ik eerder al in NRC Next betoogde, is er nu een generatie aan zet die alle skills en tools in huis heeft om het uitgestrekte onontgonnen land van het internet om te ploegen, in te zaaien met weblogkiemen en te veranderen in een vruchtbare bodem waarop de weblogs met grote vruchten vol invloedrijke opinie welig kunnen tieren. Deze generatie twintigers is niet langer gebonden aan oude vooroordelen. Zij kennen geen traditionele oud mediale kaders, kennen het internet van buiten zoals Hans van Willigenburg zijn Remmington-typemachine geblinddoekt in en uit elkaar kan halen en hebben alleen nog maar een duwtje in de goede richting nodig om dat barre, onherbergzame, naar riool riekende land te bewerken en, naar dennen en bloemen geurend, te incorporeren in hun cultuur. Als ze dat lukt kunnen we er zeker van zijn dat GeenStijl, Sargasso, HetVrijeVolk en die andere vijftig enigszins inhoudelijke weblogs slechts een platform zijn van waaraf een hele generatie in het diepe duikt om op de bodem van de oceaan naar parels te zoeken.
Dan moet die generatie wel gemotiveerd worden. En dat schiet niet op als hun docenten op de hogescholen journalistiek het fenomeen webloggen kleineren, vernederen, schofferen en wegzetten als inferieure troep. Er is weinig motiverends aan briesende meneren met verstand van journalistiek die hun toehoorders voorhouden dat er eigenlijk alleen maar een toekomst is in het grote zwarte gat van instortende oude media en dat er met nieuwe initiatieven als het webloggen toch niks te bereiken valt. Er is geen twintiger die een nieuwe GeenStijl of Sargasso begint als degene die hem moet vertellen hoe dat het beste kan direct begint te jammeren dat daar nooit geld mee verdiend kan worden, dat de main stream media hem toch wel zullen inhalen en dat er geen kritieke bezoekersmassa bereikt kan worden omdat webloggen nou eenmaal “altijd een alternatieve, kleine doelgroep kent”.
Op deze manier, de manier van het demotiveren en kleineren van datgene wat de oudere generatie kennelijk niet lukt, namelijk succesvol bloggen, blijft de negatieve spiraal ondoorbreekbaar. Blijf vooral volharden in het benadrukken van de webloggers hun falen en inderdaad, de weblogs bloeden vanzelf dood. Houd de generatie twintigers vooral voor dat het echt niet zinnig is te gaan webloggen en ze gaan inderdaad niet webloggen maar wenden zich keurig en braaf tot de “kwaliteitskranten”, want “die maken wél zelf nieuws”. Dat het “zelf” in “zelf nieuws maken” betrekking heeft op personen en niet op het medium, heeft niemand ze geleerd. Dat de krant ook ooit begon als een leeg vel papier waarop de juiste mensen de juiste teksten schreven, en dat het internet nu een exact hetzelfde leeg vel papier is dat slechts door de juiste mensen beschreven dient te worden, heeft niemand ze verteld.

Het webloggen moest en zou namelijk niet groeien, zoals ook de uitvinders van de paraplu, de stoomtrein, het vliegtuig, het Windows-besturingssysteem en het niet afbreekbare frisdrankblikjeslipje beslist niet gestimuleerd dienden te worden: de hoed, de paardentram, de stoomboot, de Commodore 64 en het bliklipje waaraan men zich zo gemeen kon snijden, waren namelijk goed genoeg. Al die nieuwerwetse uitvindingen worden alleen maar gebruikt door een kleine groep alternatieve gebruikers, daar kun je net zo goed meteen mee stoppen, bovendien gaat dat nooit geld opleveren.
Er is kortom geen enkele reden het webloggen dood te verklaren, de hard werkende en gepassioneerde webloggers levend te begraven en een nieuwe generatie internetgebruikers zo snel mogelijk in ganzenpas richting de al bestaande instituties te sturen. Het webloggen leeft, het groeit, het bruist, het beïnvloedt en het heeft alle potentie om nog heel veel groter te worden en eeuwen oud te worden.
Dat schiet vooral op als de generatie van bozige oud mediale mannen en vrouwen die de kinderen van nu moeten sturen en motiveren zich eens wat minder aanmatigend zouden gedragen tegenover dat wat zij nog maar moeilijk kunnen begrijpen en leren accepteren dat succesvol bloggen en het maken van succesvolle opinieweblogs een keuze zijn. Een keuze van zowel de docenten (en dichters) van weleer als van de nu nog zoekende maar gretige generatie.

Meer werk van Bert Brussen op denieuwereporter.nl lees je hier, en FOK's dagelijkse opinieblog vind je hier.