Ruraal Amerika als cinematografische bezienswaardigheid

Deze week kreeg de film Three Billboard Outside Ebbing, Missouri de Bafta voor beste film uitgereikt. Terecht, want het is een mooie film. Maar er is meer aan de hand. Three Billboards is onderdeel van een Hollywood-fascinatie voor het Amerikaanse countryside. Een land dat onbekend en onbemind is.

Three Billboards verhaalt over een vrouw in een klein dorpje in Missouri (waar ligt dat? Hier) wiens dochter is verkracht en vermoord. Op zoek naar vergelding krijgt ze het aan de stok met de lokale politie. De film zit vol maatschappijkritiek. Onder meer met het gedrag van een lokale politieagent die zwarten mishandelt (natuurlijk een gevoelig thema in de VS). Maar minstens zo belangrijk is de achtergrond waartegen de film speelt. Wat heet: het leven in een klein dorpje in Missouri is zo’n bezienswaardigheid dat dit zelf het thema van de film wordt. Er is armoede en verval. Jonge mensen die wegtrekken. Racisme, drankmisbruik, en algehele uitzichtloosheid. Al die problemen die we associëren met kleine dorpjes op het Amerikaanse platteland.

Three Billboards is geen eenling, maar onderdeel van wat bijna een eigen filmgenre is geworden. De afgelopen jaren brachten de ene na de andere film die speelt tegen de achtergrond van het midden van de VS. De prachtige film Nebraska bijvoorbeeld, over een demente man die met zijn zoon door de staat Nebraska reist om een nep-loterijvoucher te innen. Of Hell or High Water, over twee broers in Texas die banken overvallen om geld bijeen te schrapen zodat ze de boerderij van hun familie kunnen behouden.

Hollywood lijkt een nieuwe fascinatie te hebben: het doodnormale. Het ‘gewone leven’ van de miljoenen mensen in het achterland. Deze films zijn gemaakt voor een mondiale stedelijke doelgroep die met fascinatie zit te kijken naar het simpele, trage, armoedige platteland. Een deel van deze doelgroep zijn mensen aan beide kusten van de VS die naar de bioscoop gaan om te kijken hoe het er in hun achtertuin aan toe gaat. En dat heeft iets opvallends. Want als we het zo fascinerend vinden om naar dat ‘gewone leven’ te kijken, dan is dat leven blijkbaar helemaal niet zo gewoon.

Deze fascinatie heeft een dubbele lading. Aan de ene kant vinden we het esthetisch mooi om deze andere werkelijkheid te zien. Rollende heuvels en een tragere manier van leven. Aan de andere kant schrikken we van de plattelandsproblematiek en de kleinburgerlijke moraal die we onvermijdelijk voorgeschoteld krijgen. Misschien bekruipt ons een gevoel van medelijden voor sommige personages. Maar er ligt ook een moreel oordeel op de loer over wat tegenwoordig neerbuigend Trump country wordt genoemd. Menig Amerikaans bezoeker zal toekijken met in het achterhoofd afschuw jegens het conservatisme dat de oranje president in het zadel heeft geholpen.

Misschien is dat wel een deel van de verklaring voor de fascinatie van de Amerikaanse cinema met het rurale achterland van de VS. De film laat ons het land zien waar we het liefst verre van blijven, maar waar we niet van af kunnen. Een land dat onbekend én onbemind is. Behalve in de film.

Deze column werd geschreven door Yourai van schrijverscollectief Kaf.