Strijd tegen de elite
De aloude strijd tegen de elite door het volk. Het klinkt als het democratische ideaalbeeld. Al in het oude Rome tot in het Frankrijk ten tijde van de Franse Revolutie woedde die strijd, met bittere gevolgen. Die strijd is er nog steeds en zal er altijd zijn. Altijd zullen er mensen zijn die de macht hebben en er alles aan doen om die macht te behouden. Vroeger, nu en in de toekomst.
Des te belangrijker is het dus om te kijken naar de ontwikkelingen in de afgelopen jaren. Er springen overal mensen op die het hebben over een elite die de macht in handen hebben. Van de samenzweringstheorieën die het hebben over een groep mensen die optreden op de achtergrond en alle macht in handen hebben, tot politici die verkondigen dat ze er alles aan doen om de elite te ontmaskeren en te bestrijden.
We hebben het hier over een Trump. Een zakenman met een flink verleden. Zo heeft hij een flink aantal faillissementen overleefd, maar bezit nog steeds miljoenen dollars. Mede door zijn tv-shows en zijn hoeveelheid geld heeft hij de mogelijkheid om het publieke debat zeer te beïnvloeden. Hij weet hoe hij mensen tegen zich op kan zetten en zodoende ook om mensen achter zich te krijgen. Met zijn controversiële uitspraken weet hij altijd de discussie naar zijn hand te zetten.
Dichter bij huis hebben we Wilders. Wilders zit bijna 20 jaar in de politiek en is niet weg te denken uit de Tweede Kamer. Ook hij weet precies de problemen te benoemen die spelen onder een groot deel van de bevolking. Zodoende heeft hij voor zich een plaats bemachtigd in het publieke debat. Hij verspreidt een heldere anti-establishment boodschap: tegen de politieke, journalistieke en culturele elite.
Ook mensen als Le Pen, Boris Johnson en Nigel Farage zijn grote namen in de strijd tegen de elite. De laatste twee zullen vooral herinnerd worden als de voormannen van de Leave campagne in het afgelopen Brexit-referendum. De eerste zit in een rechtse partij opgericht door haar vader.
De grote overeenkomst tussen de genoemde namen is dat ze allen jarenlang al actief zijn binnen het publieke debat en vrijwel allen al jarenlang in de politiek bezig zijn. Zij behoren net zo goed tot de elite als hun tegenstanders.
Op dit moment is de strijd niet tussen het volk en de politieke elite, maar een burgeroorlog tussen de elite. En ook dat is niet nieuw. D66, uitgerekend een partij die nu op de hak genomen wordt door de PVV, is een partij die opgericht is om de elite van toen te bestrijden. De vraag is of deze nieuwe elite wel zo naar het volk luistert als ze beweren. De gebroken beloftes achtervolgen de PVV en ook Trump kan absoluut niet waarmaken wat hij allemaal beweert.
Aan de ene kant zeggen deze personen dat ze de belangen van het volk behartigen. Ze spreken dan ook vaak over thema's die voor een relatief groot deel van de bevolking interessant zijn. In Nederland hebben we de zorg, pensioenen en grootschalige immigratie door kanslozen. Wilders weet moeiteloos de problemen helder te benoemen die spelen onder het volk. De grote vraag is of hij dat doet om de macht te winnen, om populair te zijn, om zijn stempel te drukken in de geschiedenisboeken of uit een daadwerkelijke overtuiging.
Die vraag is belangrijk, omdat het bepaalt of ze hun beloftes wel daadwerkelijk waar willen maken. Het bepaalt hoe betrouwbaar ze zijn, of ze zich net zo makkelijk voor het volk op willen komen in moeilijke tijden. Of de oplossingen die ze aandragen wel daadwerkelijk oplossingen zijn, in plaats van zoethoudertjes. De muur die betaald moet worden door de Mexicanen is in ieder geval geen haalbare oplossing, als het de problemen al oplost. Van Nederland een in zichzelf gesloten land maken, zoals Wilders betoogt, ook niet. De EU mag dan een gedrocht zijn, de vrijhandel binnen Europa is wel een verbetering.
De nieuwe elite dient met argusogen bekeken te worden. Hoewel zij de zorgen van een groot deel van het volk uitspreken, is het nog maar de vraag of het hun daadwerkelijk daarom te doen is. De macht is erg aanlokkelijk en wij als volk worden niet beter van gebroken beloftes.
