Rechters zijn veilig

Het is Alberto weer gelukt! Maandag was hij het lijdend voorwerp in de Tweede Kamer. Weliswaar undercover als zijn alter ego Frans, maar toch. Alberto trapte zondagavond weer eens een open deur in, die echter voor politiek Nederland potdicht bleek te zitten. De rechtbanken zijn zo lek als een mandje. Het is niet waar!
Vermomd als Elephant Man toog de schrik van crimineel Nederland naar de rechtbank te Utrecht, en sloop als een dief in de nacht via de artiesteningang naar binnen. Al wat hij nodig had, was een nimmer geretourneerd pasje van een oud-medewerker. De voice over hapte naar adem. Hyperventilerend kwam hij woorden tekort om uit te drukken dat alle leden van de zittende en staande magistratuur in acuut levensgevaar verkeren. Het is een wonder dat ze nog niet allemaal door mortiergranaten zijn opgeblazen of met AK-47’s zijn doorzeefd.
Dit vormde het sein voor enkele Kamerleden om de noodklok te luiden. En met succes. De rechtbanken scherpen per direct de beveiliging aan, waardoor er nooit meer broodtrommeltjes achter koffieautomaten kunnen worden achtergelaten.

De woordvoerder van rechtbank Midden-Nederland was met stomheid geslagen. Hij begreep bij god niet hoe Alberto zijn lunch het gebouw in had kunnen smokkelen. Terwijl het volgens mij toch algemeen bekend was -althans bij iedereen die zijdelings betrokkenen is bij justitie- dat rechtbanken meer gelijkenis vertonen met de verdediging van het Nederlands elftal dan met de bank van Zwitserland. Net zoals iedere boef weet dat het in de gevangenis eenvoudiger is om drugs te verkrijgen dan erbuiten.

Maar dan nog. Lopen rechters en officieren van justitie nou werkelijk zoveel gevaar? Ten eerste werd het trommeltje ‘slechts’ in de openbare ruimte geplaatst. Dat wil zeggen, de ruimte die voor iedereen toegankelijk is. Oké, je moet door een detectiepoortje, maar toch. De verdachten die via de hoofdingang het gebouw betreden hebben het proces in vrijheid mogen afwachten. Ze werden ongevaarlijk geacht, anders waren ze wel naar een huis van bewaring gezonden door de rechter-commissaris. In dat geval komen de verdachten uit het cellencomplex, waar ze de dag doorbrengen in een hokje met louter een plank om op te zitten. Als de tijd daar is, worden ze onder begeleiding van agenten naar de zaal begeleid, ver weg van alle brooddozen en ander wapentuig. 

Natuurlijk is er altijd een kans dat een ongevaarlijk geacht persoon het toch in zijn hoofd haalt om een bloedige aanslag te plegen, maar het allerminst snugger om dat te doen in een rechtszaal. De kans is dan immers vrij aanwezig dat het niet blijft bij de 120 uren werkstraf die zojuist werden opgelegd.
Rechters slapen niet op de rechtbank (zoals ik in mijn jongere jaren overtuigd was dat juffen en -meesters in school woonden), dus kunnen ze na werktijd buiten worden opgewacht en/of naar hun huis worden achtervolgd door op wraak belust schorremorrie. Officieren van justitie: hetzelfde laken een pak.
Gelukkig gebeurt dat zelden of nooit, omdat verdachten doorgaans ook wel weten dat deze mensen gewoon hun werk doen. Als het eenmaal zo ver komt dat ze in de rechtszaal zijn beland, dan komt een veroordeling niet als donderslag bij heldere hemel. De emoties zijn bij lange na niet zo hoog als kort na de arrestatie.

Meer risico lopen personen die eerder in de strafrechtketen werkzaam zijn. Politieagenten krijgen het vaakst te maken met agressie. Hoe vervelend dat ook is voor de betrokkenen, je zou in dit geval nog kunnen zeggn dat het onderdeel is van hun werk. Dat geldt zeker niet voor reclasseringswerkers, psychologen, psychiaters en andere hulpverleners die een adviserende rol hebben bij strafzaken. Deze professionals zitten één op één met de delinquenten in een klein kamertje, zonder enige vorm van beveiliging. Ook wanneer een voor de verdachte onprettig advies wordt besproken, geschiedt dit op kantoren die niet zijn voorzien van detectiepoortjes, beveiligingsbeambten of camera’s. Broodtrommels zijn hier niet nodig. Iedereen kan een heel wapenarsenaal naar binnen meebrengen, indien gewenst.
En het zijn juist deze mensen die grote invloed hebben op de rechtsgang. In het leeuwendeel van de zaken wordt het advies van de reclassering en/of van forensische psychologen en psychiaters overgenomen. De details kunnen op het moment suprême afwijken, maar de contouren zijn al ruim voordat de zitting plaatsvindt duidelijk. Verdachten weten dit ook, waardoor hun agressie zich veel vaker richt op de zojuist beschreven consulenten en hulpverleners, dan op rechters en officieren.

Misschien is het tijd dat Alberto daar eens aandacht aan schenkt. Anders dringt het nooit door tot Den Haag.