Het is een complot!
Wie een beetje oplet in tijden van breed politiek debat kan getuige zijn van een heel bijzonder verschijnsel. Buiten verkiezingstijd is het ook wel waarneembaar, maar dan moet je beter opletten. Ik heb het over de opvattingenpakketjes.
Het werkt als volgt: neem een karakteristieke opvatting van een bepaalde politieke partij en formuleer die als vraag. Bijvoorbeeld: bent u tegen de islam? Als er bevestigend geantwoord wordt, dan is de kans bijzonder groot dat die persoon vóór kernenergie is, een meer dan gemiddelde liefde voor dieren heeft en graag de maximumsnelheid verhoogd ziet worden tot 140. Bovendien wordt die persoon waarschijnlijk boos als hij dit leest, want de PVV'er vindt het heel moeilijk als er over hem gesproken wordt.
Dat principe werkt ook bij heel andere partijen hoor, dus rustig maar. Bij christelijke partijen zou dat een beetje flauw zijn, want die gebruiken openlijk een opvattingenpakket, dus laat ik dan maar GroenLinks nemen. Vraag iemand of hij vindt dat er veel meer aandacht en geld naar natuurbeheer zou moeten gaan. Bevestigend antwoord? Dan is de kans bijzonder groot dat hij voor enige inkomensnivellering is, openstaat voor andere culturen en in Europa voornamelijk voordelen ziet. De GroenLinkser wordt trouwens niet boos als hij dit leest.
Maar buiten de politiek is dat opvattingenprincipe nog veel interessanter. Als iemand gelooft in de werking van allerlei kwakzalversmiddeltjes, dan is de kans bijzonder groot dat hij gelooft in minstens een aantal complottheorieën en andere zweverigheden. Ik heb dat een tijdje geleden een paar keer getest door verspreid over een langere periode op de FrontPage van FOK! een aantal artikelen te plaatsen die op de een of andere manier mensen aanzetten tot reageren.
Als spil nam ik berichten over 'alternatieve geneeskunde'. Als je dat namelijk kwakzalverij noemt, dan worden gelovers boos en dan gaan ze reageren. Vervolgens plaats je op een vergelijkbaar tijdstip een paar berichten over bijvoorbeeld Syrië, vaccinaties, homoseksualiteit en paranormale verschijnselen.
Wat blijkt? De fanatiekere kwakzalffans zijn relatief vaak tegen homoseksualiteit en vermoeden in extreme gevallen zelfs een kwaadaardig complot om met behulp van wat zij de 'homoseksuele agenda' noemen de macht van de staat uit te breiden. Ja, echt. Ik heb dat niet zelf verzonnen.
Ook zijn ze sterk geneigd om de Syrische burgeroorlog te reduceren tot een simpel verschijnsel waarbij Assad goed is en de andere partijen kwaadaardig. Uiteraard krijgen die kwaadaardige partijen stiekem hulp uit het westen.
Nog veel vaker blijken kwakzalffans uitermate afwijzend tegenover vaccinaties te staan. Ze zeggen zich flink in de materie te hebben verdiept, hebben alle officiële cijfers gezien en genegeerd (want propaganda) en zijn toen tot de conclusie gekomen dat vaccinaties slecht zijn en voornamelijk bestaan om de farmaceutische industrie van meer geld te voorzien. Extremisten vermoeden hier zelfs weer een complot waarbij mensen met vaccinaties autistisch, onvruchtbaar of gehandicapt worden gemaakt om op die manier de bevolking flink uit te dunnen. En nee, ook dit heb ik echt niet zelf verzonnen.
En dan natuurlijk nog het absolute topstuk. Want jawel, de kwakzalffanatici, die zo prat gaan op hun bijzonder kritische houding, geloven bijzonder vaak 'dat er meer is tussen hemel en aarde'. Vaak geloven ze in genezing door handoplegging, magnetisme, of andere flauwekul. De extremisten geloven bijvoorbeeld dat het mogelijk kan zijn om met doden te communiceren en dat telepathie prima mogelijk is. Absoluut dieptepunt is wat mij betreft hun overtuiging van het bestaan van occulte complotten.
Maar schrik niet, want de verbanden zijn in grote groepen weliswaar duidelijk waarneembaar, maar op individueel niveau gaan ze lang niet altijd op. Er zijn ongetwijfeld PVV'ers die geen voorstander zijn van kernenergie en GroenLinksers die eigenlijk helemaal niet zo pro-Europa zijn. En zo zullen er ook mensen zijn die geloven dat Marianne Vaatstra vermoord is tijdens een satanisch ritueel waarbij onder anderen prins Friso toeschouwer was, terwijl ze homeopathie en chiropraxie onzin vinden. De opvattingenpakketjes bestaan, maar ze zijn bijzonder vaak zo lek als een T-shirt.
Dus rustig maar. Niet boos worden, want dat was niet mijn bedoeling. En waarom ik dat erbij moet zeggen? Omdat ik weet dat een redelijk groot deel van de lezers dat nu wel is. Dat past namelijk in hun opvattingenpakket.
