Kind naar de klote
Ik ben boos, al een paar weken. Eerst was ik voornemens om heet van de naald een vlammend epistel te produceren, maar enig nadenken daarover noopte mij tot meer nadenken. Volgt u het nog? Mooi! Gelukkig waren er in de tussentijd wel een paar andere gebeurtenissen om over te schrijven, anders was u verstoken gebleven van mijn gedachtespinsels. En dat kan natuurlijk niet, stel je voor! U weet als trouwe lezer inmiddels wel waarmee je Gramps' geestelijke rust in het ongerede kunt brengen: meestal gaat het dan om kinderen. Zo ook hier.
Ze verkeert al jaren in onze periferie. Af en toe zien we haar op een verjaardag, of we komen haar in het dorp tegen. Toen ze een jaar of twintig was had ze dat bepaalde voorkomen dat vele mannen met betrekking tot haar toch minstens een ogenblikje deed dagdromen over bepaalde vormen van BB. Gramps, wat is BB? O, dat wist u niet? Dat kan best kloppen, ik heb het net bedacht. BB is vanaf nu de afkorting voor benedennavelse bezigheden. Of zullen we het niet over bezigheden hebben, maar over beslommeringen? Of over belevenissen? Er is ook nog een andere afkorting, namelijk BBB, dat zijn buitenrelationele benedennavelse bezigheden. Ik vind dit acronym toch wat meer cachet hebben dan de veelgebezigde uitdrukking 'buiten de pot piesen'. BB dus en ik hoop dat het niet vaak gaat om BBB. Want dat geeft zowat altijd gedonder in de glazen. Ondanks allerhande modernistisch geneuzel is een relatie maar zelden bestand tegen een indringer, vergeef me het woord.
Ze kreeg een relatie. Met een fysiek als het hare zat dat er ook wel in. Ze trouwden en kregen een zoontje. Alles leek koek en ei, totdat er toch troebelen aan het firmament verschenen. Hij wilde geen kind meer, zij wel. En dat verschil van mening leidde uiteindelijk tot een breuk. Ik denk daar het mijne van, want dit soort discussies hoort absoluut niet in een huwelijk thuis, dat heb je van tevoren al uitgepraat. En kom je er op dit terrein niet uit, dan gaat het hele huwelijk niet door. Zo belangrijk is het zeker wel. Het is belachelijk, zelfs verwerpelijk om je geluk te wagen aan een standpunt op dit gebied dat elementair verschilt van dat van je partner. Het huwelijk ingaan met de kreet: ''We zien wel”? Dat kan en mag niet! Het jongetje bleef deels bij zijn vader, deels bij zijn moeder wonen.
Beide ouders kregen weer een relatie. De nieuwe liefde werd in beide gevallen ''bezegeld'' met een kind, bij zijn moeder zelfs met twee kinderen. Dus dat standpunt van paps was toch niet zo spijkervast, zult u opmerken. Ja, maar je zou ook kunnen denken dat dit standpunt was gekoppeld aan een veranderde opinie over zijn toenmalige vrouw. Gramps, nu spreek je jezelf tegen, zie de vorige alinea. Ja, dat geef ik toe, hij kan gaande de relatie toch anders zij gaan denken over de hele toestand, maar dan nog houd ik mijn punt vast: je bent dat huwelijk ingedoken zonder dat je elkaar voldoende kent. Wil ik daarmee zeggen dat zij nou niet bepaald de ideale partner bleek te zijn? U denkt maar. Als dat zo is had hij dat moeten zien aankomen. Je gaat geen huwelijk in met als vrijwel enige basis de prettige BB, zonder veel aandacht te besteden aan andere belangrijke aspecten.
Het jongetje is inmiddels een jaar of tien. En is een groot probleem aan het worden. Hij is niet meer goed te sturen. In overleg met ouders en school is besloten om hem het onderzoekscircuit in te sturen. Er is iets met hem aan de hand, ondanks de liefde die hij van zijn ouders krijgt. Dus zal er wel een of andere geestelijke afwijking worden geconstateerd. Keuze te over. ADHD, ADD, PDD-NOS, Asperger, andere vormen van autisme, Er komt zeker iets uit het onderzoek waar wij met zijn allen mee verder kunnen. Dat is toch het fijne van dit systeem? Als het etiketje geplakt is, weet iedereen weer wat ze eraan moeten doen om de opvoeding en opleiding van het patiëntje in zo goed mogelijke banen te leiden. Iedereen is het inmiddels natuurlijk al over eens dat het echt een patiënt is. Jammer, maar we kunnen er wel iets aan doen. Veel zelfs, in de meeste gevallen. Van de 70.000 kinderen die jaarlijks met een scheiding te maken krijgen, zal hij waarschijnlijk wel tot de 10% gaan behoren die in aanraking komen met Jeugdzorg. Best mogelijk dat hij in een pleeggezin terechtkomt. Niet in het onze, want tegen de tijd dat het zover is, zijn wij 70 jaar oud. Dat moet iemand anders dus maar doen.
So far, so good, toch? Jammer dat er alleen maar verliezers zijn. Ten eerste dat jochie. Zijn ouders. Het was al zo ingewikkeld met hun relaties, en ze hadden toch een gezamenlijk zorgplan gemaakt, maar nu is hun zoontje toch niet meer handelbaar. Gelukkig is er de hulpverleningsindustrie die de oplossing voor het probleem, na het stellen van een diagnose definieert. De specialisten in de opleidings- en opvoedingswereld zorgen verder wel voor het voorkómen van verdere escalatie, zodat het manneke nog zo goed mogelijk terechtkomt. Ach, het kost wat moeite en een paar kwartjes voor ons aller samenleving, maar problem solved, nietwaar? Moeten we niet moeilijk over doen, toch? Gewoon een slachtoffer van de ingewikkelde samenleving die we tegenwoordig hebben.
Kijk, als ik zoiets zie word ik echt kwaad. Op deze manier wordt met instemming van bijna alle betrokkenen een levenslange leugen geboren. Bijna alle betrokkenen zeg ik, want het onderwerp, het jongetje dus, weet vooralsnog niet wat er gebeurt maar de gevolgen zijn wel voor hem. Die mag hij zijn levenlang meezeulen. Laten we eens kijken wat er echt is gebeurd, maar wat door alle betrokkenen soepeltjes onder de mat wordt geschoven. Toen zijn ouders uiteen gingen was hij nog een kleuter. Maar vanaf dat ogenblik was hij wel thuisloos. Nee, niet dakloos, er waren en zijn nog wel twee huizen waar een bed staat voor hem, waar hij eet, speelt, baddert en gamet, maar een thuis is er niet meer. Verder lijkt zijn leventje min of meer zijn gangetje te gaan. Zolang het niet escaleert zullen ook weinig mensen vragen wat er in dat kleine koppie van hem omgaat, hoe hij die scheiding zelf ervaart en verwerkt. Dat zou eigenlijk wel moeten, want traumatisch is het altijd. Het manneke is zijn zekerheid kwijt van een stel volwassen mensen altijd om hem heen. Nu is er steeds maar eentje, daar moet hij het maar mee doen. De onderlinge verstandhouding tussen de twee exen ontgaat hem zeker niet, alleen weet hij niet wat ervan te denken. Soms praten ze over hem via de telefoon, en dan doet een van de twee iets waar hij verder ook geen inspraak bij heeft. Dat hebben ze dan samen afgesproken, dus zal het wel goed zijn, maar leuk is anders. Met zijn drietjes op stap is er niet meer bij.
En dan krijgen zijn vader en moeder een nieuwe vriendin en vriend. Ze zijn misschien best aardig, maar wat moet hij ermee? Het enige dat hij nu moet delen is de aandacht van zijn pa of ma. Die wordt duidelijk minder. En dat bevalt hem helemaal niet! Hij heeft er zeker niet om gevraagd, maar moet er wel mee leren leven. Als hij er herrie om maakt zijn de gevolgen ervan voor hem. Want dan heeft hij een rotdag. Alles is oneerlijk, en dat voelt hij als geen ander. Jammer dat hij, klein als hij is niet goed kan uitleggen wat er in zijn koppie rondspookt. Want dat is bepaald niet leuk. En dan gaat het ook nog van kwaad tot erger: paps en mams krijgen met hun nieuwe relatie ook nog een kind, zijn moeder zelfs twee achterelkaar. De nieuwe partners van zijn ouders hebben nu helemaal geen aandacht meer voor hem, zijn eigen paps en mams, ja, dat is ook helemaal niet lekker, die zijn fulltime bezig met die kleine etters.
In zijn koppie is het een janboel. Onbegrip, verdriet, boosheid, jaloezie, alles vecht er om een plekje. Het hangt van de dag en de situatie af wat het meest op de voorgrond treedt. En niemand lijkt hem te snappen. Steeds wordt zijn houding afgekeurd en gecorrigeerd. Maar die houding, dat is toch geen oorzaak maar een gevolg? Ja, dat snapt iedere volwassene, zijn ouders ook als ze maar even nadenken, maar niemand die er iets aan doet. Op school gaat het ook waardeloos, door zijn verdriet en boosheid worden zijn resultaten slechter en maakt hij steeds ruzie met andere kinderen. Inmiddels is hij een jaar of tien, en hij is alleen. Ondanks alle enorm betrokken grote mensen om hem heen is hij alleen. Een klein verdrietig, verbeten, dwars, opstandig, jaloers rotjochie.
Dus is het tijd voor de psycholoog. Nu moet er maar eens een deskundig persoon naar kijken, zo kan het niet langer. En ja hoor, het rapport laat niet lang op zich wachten. Er wordt een stoornis aangetroffen bij het ventje, voorzien van een algemeen bekend acronym. Laten we zeggen dat de psycholoog PDD-NOS heeft geconstateerd. Dat is zo’n aandoening waar heel veel euvels van psychische aard onder passen. Maar waar de deskundige wereld heel veel mee kan. Er komt een aantekening in zijn portfolio, hij gaat misschien naar een andere school, of hij krijgt extra begeleiding op zijn huidige school. Het etiketje is geplakt, we kunnen weer verder. Er zijn natuurlijk wel een paar grote nadelen aan deze route. Die aantekening in zijn portfolio gaat nooit meer weg, zijn hele leven lang blijft dat aan hem plakken. Bepaalde beroepen zijn definitief taboe geworden voor hem, of die aantekening nou nog geldig c.q. zinvol is of niet. Eens geschreven blijft geschreven. De studieroutes zijn voor hem ook drastisch ingeperkt, heel ver zal hij het niet meer schoppen. Jammer joh, had je je maar beter moeten gedragen.
Dat hij in een pleeggezin terechtkomt is vrijwel zeker. Kosten? Die moet je uit een hele rij potjes samenstellen, maar dat het een schrikwekkend bedrag wordt, dat staat van tevoren vast. De vergoeding aan de pleegouders is peanuts vergeleken met andere kosten. Voeg daarbij de gederfde inkomsten aan belasting voor de staat, omdat hij waarschijinlijk een simpel baantje krijgt, of omdat hij in de Wajong terechtkomt. In het hulpverleningscircuit zal hij nog lang rondhangen. Denk voor het gemak eens aan een totaalbedrag van een miljoen, misschien zelfs meer. Denkt u vooral niet dat ik er hopeloos naast zit, wij lopen al twintig jaar mee in dit wereldje.
Zou het dan anders hebben kunnen gaan? O jawel hoor, voor goed opvoeden hoef je echt geen IQ van 150 te hebben. Ik heb mensen met maar heel weinig op dat gebied er een doorslaand succes van zien maken. Want ze lieten hun hart spreken. Zij hadden hun kind op de wereld gezet, dus dat kind was hun allereerste verantwoordelijkheid. Een andere relatie? Best, maar volkomen ondergeschikt. En zo hoort het. In dit verhaal prevaleerde het recht op persoonlijk geluk van de ouders. En dat kind, ach, jammer… Ik ben er heilig en definitief van overtuigd dat het geluk van ouders geworteld behoort te zijn in het geluk van hun kind. Als dat niet zo is, wordt het kind geslachtofferd, om het eens in gezwollen taal te zeggen, op het altaar van de pest van de hedendaagse samenleving, het egoïsme. Ik heb het vele keren meegemaakt, en ik heb er evenzovele keren van gewalgd, van die schijnbaar hulpeloos opgestoken handen van die ouders: tja, wij kunnen er ook niks aan doen. De deskundigen zeggen het. Gaan jullie maar lekker door hoor, met jullie nieuwe leven, met jullie nieuwe kindjes. Op naar de volgende ramp. Want leren zullen jullie het nooit. Want in de grond van de zaak zijn jullie verschrikkelijke egoïsten.
Een arm om het joch heen, heel vaak. Troost, aandacht. Heling. Dat wordt het werk van de pleegouders. Dat proces gaat jaren duren, gewoon omdat het sloopproces ook zolang duurde. We hopen maar dat het een béétje goedkomt.
Anders is er weer een kind naar de klote.
