Doden en gewonden in Dordrecht
'Goedemorgen. In Dordrecht is vanmorgen vroeg een intercity frontaal op een goederentrein gebotst. Er zijn vijf doden te betreuren. Talloze mensen zijn gewond geraakt. Het ongeluk ontstond door een verkeerde wisselstand, waardoor de goederentrein op hetzelfde spoor terechtkwam als de passagierstrein,
Beide treinen zijn ontspoord. De goederentrein vloog meteen in brand en de brand breidde zich razendsnel uit. De goederentrein bleek het zeer brandbare en zeer giftige methanol te vervoeren. De omgeving van de brand is afgezet en de bewoners van de omliggende wijken zijn geëvacueerd. Veel mensen kregen problemen met de ademhaling en de ogen en moesten direct behandeld worden. Onder de passagiers van de intercity zijn veel mensen met ernstige brandwonden. Onze verslaggever Gerri Eickhof is bij het crisiscentrum in Dordrecht...
Onlangs vond in het Belgische Wetteren een ramp plaats. Een trein met chemicaliën reed veel te hard en ontspoorde. De trein vloog in brand en giftige stoffen kwamen vrij. Daarbij vielen een dode en talloze gewonden. Na het ongeluk was het een chaos in Wetteren. Er was weliswaar een rampenplan, maar niemand leek dat goed te kennen. Inwoners werden drie keer geëvacueerd, omdat iedere keer bleek dat het na terugkomst toch niet veilig was.
Nu kun je zeggen dat de Belgen hun zaakjes niet op orde hebben en dat een dergelijk ongeluk bij ons niet zo'n chaos zou veroorzaken, maar ik herinner me nog de ramp in Moerdijk. Ik zou dus wel willen weten of we in onze dichtbevolkte gebieden, zoals de Randstad, wel goed voorbereid zijn op rampen zoals in Wetteren. Wie weet trouwens hoeveel treinen, vrachtwagens en boten met gevaarlijke stoffen door ons mooie landje rijden en varen? Weten jullie het, beste lezers? Ik niet. Ik heb daarom met mijn beperkte internetmiddelen een onderzoekje ingesteld.
In Nederland wordt jaarlijks ongeveer 81 miljoen ton gevaarlijke stoffen vervoerd. 67,8 miljoen ton gaat over het water, 9,5 miljoen over de weg en 3,5 miljoen over het spoor. De Commissie Transport Gevaarlijke Goederen is ongeveer zeven jaar bezig geweest om in kaart te brengen waar het spoorvervoer en waar ruimtelijke ordening voorrang krijgt. De uitkomsten zijn vastgelegd in een wetsvoorstel 'Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen'. Dat wetsvoorstel gaat overigens niet alleen over vervoer via het spoor, maar over alle vervoer van gevaarlijke stoffen.
In 'Basisnet' denkt men dat de kans op ongelukken met vervoer van gevaarlijke stoffen zeer klein is. Ik vind dat een verkeerd uitgangspunt. Men gaat er namelijk van uit dat alles normaal verloopt met dat vervoer, maar het ongeluk met de trein bij Wetteren geeft al aan dat dit niet altijd zo is. De machinist reed onverantwoord hard en miste een sein. Niet zo lang geleden werd bekend dat machinisten regelmatig door rood rijden en seinen missen. In de winter vriezen de wissels nogal eens vast en er hoeft maar een blaadje op de rails te vallen of de treinen glijden zo van de rails af. Heeft men bij de risicoanalyse daar allemaal mee rekening gehouden? Met dat rode sein heeft men inderdaad rekening gehouden. In het hoofdstuk 'risicoplafond' staat een stukje.
Als treinen met een snelheid van meer dan veertig kilometer per uur door rood rijden, treedt Automatische Trein Beïnvloeding (ATB) in werking om de trein te stoppen. In dat hoofdstuk stelt men dat in 2012 op alle seinlocaties waar de treinen beneden de 40km per uur rijden een extra voorziening dient te worden getroffen. De zogenaamde ATB-verbeterde versie. Dat schreef men in september 2011.
In april 2012 was nog slechts een fractie van die voorziening gerealiseerd. Op 11 mei 2012 is er een brandbrief over dit onderwerp gestuurd naar minister Schultz van Hagen in verband met de gevolgen van een treinbotsing bij Amsterdam en een bijna-botsing bij Utrecht. Dat waren overigens geen goederentreinen met gevaarlijke stoffen, maar dat had gekund. In juni besloot de ministerraad dat ATB juist moet worden vervangen door een heel ander systeem. Het zogenaamde European Rail Traffic Management System (ERTMS), dat ook in andere landen wordt gebruikt. Dit systeem schijnt ook beter te zijn dan ATB. Waarom dan niet meteen hiervoor gekozen? De vervanging gaat trouwens minstens tien jaar duren, terwijl in het rapport 'Basisnet' juist wordt gesproken over uitbreiding van vervoer van gevaarlijke stoffen tot 2020. In het rapport wordt ook aangegeven dat gemeentes rekening moeten houden met de maximale risio's van het vervoer van gevaarlijke stoffen over spoor, weg en water, zoals die in het rapport 'Basisnet' zijn opgenomen. Maar in dat rapport stelt men dat er in 2020 ook plaatsen zullen zijn waarin het risico hoger dan de norm zal zijn. Moeten die gemeenten dan niet gewoon verplicht worden om die plaatsen aan te passen aan de norm?
Er viel me nog iets op in het rapport 'Basisnet' en andere rapporten. Men houdt rekening met plasbranden. Dat zijn branden die ontstaan door het lekken van een brandbare vloeistof. Plasbranden kunnen zeer snel ontstaan. Bij het vervoer over spoor, weg en water houdt men rekening met afstanden waarbinnen die plasbranden gevaar opleveren voor bewoners en bedrijven. Ik mis echter aandacht voor de giftige stoffen die eventueel vrijkomen bij zo'n brand. Die komen in de lucht en houden zich niet aan die afstanden. Dat hebben we bij de Moerdijkbrand wel gezien.
Na Wetteren blijft het in Nederland opvallend stil. Ik krijg toch echt het vermoeden dat ook hier weer economische belangen boven de belangen van de burgers worden gesteld. Totdat er natuurlijk echt een enorme ramp plaatsvindt.
Bronnen:
