Goed en fout, we doen het zelf

Ik ben net terug van de motorclub, even een paar bieren happen met de maten. En nu moet het weer, een column in elkaar draaien. Ik hoef de krant niet te raadplegen om te kijken of er iets van mijn gading langskwam. De nieuwe paus? Die wordt al door het journaille in de hele wereld tot op de draad uitgekauwd. Er zijn een hele rij redenen waarom ik geen paus werd, ondanks mijn frisse leeftijd van 64: er is geen kalotje voor mijn dikke kop, ik heb ondanks mijn leeftijd geen tonsuur, dus die zou erin moeten worden geschoren, ik ken geen Latijn, er bestaan geen jurken in mijn maatje, ik wil niet in Rome wonen, met mijn celibaat is het beroerd afgelopen na 40 jaar huwelijk en, voor alles, ik ben niet Rooms. Narrow escape for the world? Nah…

Over dat negenjarige Turkse manneke dat al zowat zijn hele leven wordt opgevoed door twee lesbische dames van onberispelijke statuur kan ik kort zijn: het boeit me nauwelijks en het wordt ook hevig uitgekauwd. Oké, dan die Belgische kindermoordenaar die toerekeningsvatbaar is verklaard? Levenslang opbergen, maar wel zijn maatjes in de bak inlichten over zijn misdadige verleden. Dan leert hij een nieuwe sport, namelijk overleven. Nee, dat boeit me ook al niet.

O, we krijgen misschien weer een pleegzoon erbij, er werd vanmiddag contact over gelegd. Een joch van 16 jaar, dus de juiste doelgroep. Irakees, christen geworden en daarmee ook een westerse naam aangenomen. Mams woont in de buurt, maar daar heeft hij voortdurend gedonder mee, paps zit in Irak. Hij woont al in een pleeggezin, maar zijn huidige pleegouders gaan een aantal maanden naar Indonesië. Het is de bedoeling dat hij dus nog een keertje verhuist en dan minimaal tot 18 jaar bij een nieuw gezin blijft. Binnenkort komt hij kennismaken. Keuring gebeurt boven, door de al aanwezige jongemannen. Dat gebeurde destijds ook zo met Emilio. Ik vroeg toen naar de mening van de mannen en kreeg het veelzeggende antwoord: mwaoh! Goedgekeurd dus, wat later uitgebreid is bevestigd. Laat die kerels maar, die weten echt wel hoe het zit. Ik houd u op de hoogte.

En nu heb ik nog steeds geen onderwerp. Dus dan maar iets wat me al heel lang boeit. De ongrijpbaarheid van de natuur, en het reusachtige herstellend vermogen ervan. Ik baseer me op twee verhalen, een oud en een nieuw. Het oude verhaal gaat over de oprukkende Sahara in Noord-Afrika. Kaal zand, duinen die steeds van plaats en vorm veranderen. Is er niet iets om dat zand te fixeren? O jawel, dat is er, er bestaat een plantje met een uitgebreid wortelstelsel dat genoeg heeft aan af en toe een beetje dauw. Als dat een poosje de tijd heeft gehad om in oppervlakte uit te breiden, dan ligt het hele zandduin verankerd. Door de wortels wordt het vochtgehalte van het zand langzaam verhoogd, waardoor planten van een hogere orde de kans krijgen. Binnen een tiental jaren is de hele situatie ten goede veranderd, want door de aanwezigheid van vocht wordt ook het klimaat ter plaatse merkbaar verbeterd. En de Sahara is een halt toegeroepen.

Man, Gramps, wat een geweldig plan! Dat gaan we doen! Nou mensen, blijf maar in je stoel zitten, het is al vele keren op touw gezet maar het mislukt altijd weer, door één enkele, blijkbaar onuitroeibare oorzaak: de plaatselijke boeren met hun geitenkudden. Die beesten lusten dat bewuste plantje graag en vreten ze allemaal op. Als ze nou alleen het groen eraf beten en de wortels lieten zitten was er nog weinig aan de hand, maar die rotbeesten rukken de wortels uit het zand en vreten die samen met het groen op. En dan ben je weer waar je aan het begin was. Het blijkt volslagen onmogelijk om de boeren te doordringen van de noodzaak hun geiten een aantal jaren elders te laten grazen. In het vooruitzicht gestelde, grote winsten maken geen enkele indruk, alles blijft gericht op de status quo van eeuwen. Geen enkele verandering ten goede blijkt mogelijk. Stom? Achterlijk?

Dat het ook anders kan zag ik een paar dagen geleden op tv. Helaas rolde ik pas na de start het programma in, dus een paar dingen heb ik later moeten uitzoeken. Ergens in de tropen of subtropen in Afrika was een vallei die vroeger zeer vruchtbaar was, helemaal kaal geworden. Geen begroeiing meer, zelfs het riviertje was verdwenen. De daar wonende mensen waren in arren moede maar naar elders vertrokken. Slechts een paar boeren bleven achter, hun beesten hadden nauwelijks te eten. Toen kwam er een gast uit Wageningen die toch brood zag in de situatie. Hij overtuigde de boeren ervan dat alles pas weer goed zou worden als ze hun beesten een aantal jaren binnen de kraal hielden. zodat ze de langzaam teruggroeiende vegetatie niet konden verwoesten. Wat in de Sahara niet lukte, werd hier een daverend succes: binnen zes (!) jaar was de vegetatie terug, eerst met lagere, daarna met hogere planten. De wortels van de planten bleken zo veel vocht vast te houden dat binnen enkele jaren ook het riviertje weer terugkwam.

Het gevolg was dat de oorspronkelijke bewoners weer terugkeerden, maar hun werd wel even verteld waardoor de ramp van een decennium eerder was veroorzaakt. Zij luisterden wel, en dus was het succesverhaal blijvend.

Moraal? We slopen de boel zelf, maar als we op onze fouten terugkomen kan het zomaar weer omdraaien. Nature is vereee powerful. En we weten nog zo ontzettend weinig… Een bioloog die een heel klein beetje eerlijk is zal toegeven dat hooguit tien procent van de natuur is doorvorst. De rest is nog een prachtig, verbijsterend raadsel. En als we maar een klein beetje ons best doen is Moeder Natuur ook nog eens buitengewoon vergevingsgezind. Ondanks alle voorspelde rampen vallen heel veel dingen erg mee. Neem bijvoorbeeld de Volgermeerpolder. Daar zijn destijds zeer dramatische zaken gestort en afgedekt. Er schijnen plekken te zijn die erger zijn vervuild dan een vuile kernbom teweeg kan brengen. O? En stroomt daar dan geen grondwater? Verspreidt die rotzooi zich niet? Natuurlijk wel, maar metingen tonen dingen aan die we nooit hadden kunnen of durven dromen. Natuurlijk kunnen we nog heel lang van ernstige vervuiling spreken, maar de natuur vertoont een aantal trucs waarvan we niks weten en die gelukkig uiteindelijk heel sterk in ons voordeel uitpakken.

NEE! Gramps is zeker geen onverantwoorde optimist. Alleen moet je niet bij mij aankomen met het verhaal dat je het helemaal door hebt, want dat is kletspraat. En verder heb ik zeer ernstige bezwaren tegen verspilling en vervuiling. En tegen pure gemakzucht en domheid. Ik ben wel blij dat heel vaak blijkt dat de natuur uiteindelijk wel op onze hand is. Op een onvoorspelbare manier, in haar eigen tempo. Een dag? Een millennium? Het kan allemaal. Dat millennium is ons te lang? Jammer joh, accepteer het maar. Had je maar geen rotzooi moeten maken.

Wat we ook gaan doen om onze tijd te vullen, klooien zal er altijd een belangrijk deel van uitmaken. Helaas.