HZO - Zelfmoord is voor mietjes

Iedere zondagmorgen deel ik als Het Zondags Orakel mijn gedachtekronkels over een column of columns van de afgelopen week. Voor de goede orde: ik heb niet altijd gelijk. Ik heb wel altijd een mening.

Vandaag over zelfmoordkinderen.

En weer een dood kind – Karmani
Karmani schreef naar aanleiding van de zelfdoding van Anass een terecht en prachtig eerbetoon aan mensen die anders durven te zijn. De column was tevens een aanklacht tegen pesters die het 'anders zijn' afstraffen.

Ik begrijp deze insteek. Het betuigt respect aan deze overleden kinderen, bij wie een vreselijke tijd eindigt in de dood. En wat kun je er ook anders van maken?

Toch kreeg de discussie onder de column een onverwachte wending, die minstens zo interessant was en die ik nog een beetje probeerde aan te zwengelen. Helaas kwam daar geen vervolg op, maar dan heb ik altijd nog de luxe dat ik dit op zondag nog eens mag proberen.

In een reactie werd aangegeven dat het opvallend is dat pesten van alle tijden is, maar dat zelfmoord ten gevolge van pesten juist opvallend veel vaker in het nieuws komt. Ik heb geprobeerd hier cijfers over te vinden, maar heb ze niet gevonden. Alleen zegt mijn gevoel ook dat het inderdaad vaker voor lijkt te komen, terwijl je lastig kunt stellen dat pesten op scholen opvallend frequenter, gruwelijker of erger is geworden.

Vervolgens kwamen de volgende, toch wel opvallende vragen: “Geven die kinderen het niet gewoon veel te snel op? Begint het ook niet gewoon op een misplaatste vorm van aandacht trekken te lijken?”

Nu wil ik met die laatste vraag verdomde voorzichtig zijn. Maar de eerste blijft een interessante. Geven deze kinderen het niet gewoon opvallend sneller op? Bestaat er nog wel een beetje weerbaarheid onder onze jeugd? Is het geen onderdeel van die algemene tendens, waarin alles maar goed moet gaan en tegenslag gewoon niet mag bestaan?

Pesten en plagen is van alle tijden. Maar in de vele nieuwsberichten over kinderen die door pesten zelfmoord plegen, is nergens terug te vinden hoe ernstig dit pesten wel niet was. Ik lees geen verhalen over dagelijkse ernstig mishandelen of ernstig vernederen. Het blijft bij de melding dat pesten de oorzaak was, maar je hoort zelden iets over de ernst.

Op internet vind je vreselijke filmpjes. Natuurlijk zijn ze allemaal even erg. De vraag is echter of dat we dit nu zien omdat het vaker voorkomt, of enkel omdat iedereen met een camera rondloopt en alles binnen tien tellen op YouTube staat. Ze geven in ieder geval geen causaal verband aan tussen meer of erger pesten en het aantal zelfmoorden vanwege pesten.

Nu wil ik het pesten niet bagatelliseren. Kinderen kunnen hier echt vreselijk in zijn. Maar waar ligt de grens tussen pesten en plagen? Als pesten echt vernederen of mishandelen wordt, moet er absoluut tegen worden opgetreden. Het slachtoffer zal ook minimaal het vertrouwen moeten hebben om het te kunnen melden bij een schoolleiding of bij ouders.

Maar wat als het pesten slechts plagen is? In deze wereld, waar alles maar vanzelf moet gaan en haast niemand meer bestand lijkt tegen een beetje kritiek, lijkt een beetje commentaar op kleding of je scheve tanden al tot pesten te worden betiteld. Ik stel dit niet vast als feit. Het is eerder een sterk vermoeden, omdat dit gebrek aan weerbaarheid mij sowieso steeds vaker opvalt.

Nu ligt de focus op de pesters. Maar kan het pesten niet gewoon plagen zijn en is de pester zich dan ook echt nergens van bewust? Als af en toe een keer een opmerking over je puistjes al reden is om er een einde aan te maken, zou je eigenlijk de focus compleet anders moet leggen.

Nogmaals: ik wil het niet te hard als een feit neerleggen. Maar zijn die zelfmoorden niet vaak het gevolg van het feit dat kinderen steeds meer als mietjes worden opgevoed?