De Kerk Draait Door
Ik weet al erg lang dat kerken wanhopig hun best doen om nieuwe zieltjes te winnen. Steeds meer kerken staat het wijwater tot aan de lippen. Dominees en pastoors kijken met jaloerse blikken naar de volle moskeeën. De islam loopt dan in onze ogen minstens een paar eeuwen achter, maar de rooms-katholieken en hervormden zouden wel eens willen dat onze westerse beschaving ook wat minder snel was gegaan, want God is er zo'n beetje uit verdwenen. Alleen de gereformeerde kerken doen het nog aardig. Maar ja, die lopen ook een paar eeuwen achter.
De laatste tijd worden er echter wel erg vreemde initiatieven genomen om de mensen weer aan het geloof te krijgen. En dan bedoel ik niet die dansende en zingende pastoor in Brabant. Dansen en zingen doen ze al heel lang in de kerk. Nee, ik bedoel buitenkerkelijke activiteiten. Vroeger lanceerde Radio Veronica de leus: Veronica komt naar je toe. Nu zou je kunnen zeggen: God komt naar je toe.
Je hebt al een tijdje kerkplanters. Kerkplanten is komen overwaaien uit de Verenigde Staten. Als oude bomen sterven moet je nieuwe planten. International Church Plants past dat principe toe. De oude kerk sterft langzaam dus moeten er nieuwe kerken worden geplant. Niet gebouwd, maar eerst gepland en dan geplant. Dat doet men in vijf fasen. Eerst wordt een fundament gelegd door geschikte kerkplanters die in een team werken en contacten in wijken leggen. Dan volgt de evangelisatie. Er worden bijeenkomsten gehouden en die vinden natuurlijk niet in de kerk plaats, maar gewoon ergens thuis of in de kroeg. Dat laatste gebeurt bijvoorbeeld in Londen. In Hamburg worden diensten gehouden in een oude fabriek. Dat gebeurt om krakers aan te trekken. In de derde fase worden de nieuwe mensen omgevormd tot discipelen zodat ook zij weer nieuwe zieltjes kunnen winnen. Na deze fase worden leiders gekozen in de nieuwe gemeenschap en als laatste gaat men heen om zich te vermenigvuldigen. Dat betekent: het evangelie verder verspreiden. Het is dus eigenlijk gewoon zendingswerk, alleen beperken de missionarissen zich niet tot arme negertjes.
Maar er is meer. Vorig jaar juni heeft een conferentie in Zwolle plaatsgevonden. Dat was de eerste landelijke conferentie over Post Moderne Devotie. Moderne Devotie stamt al uit de veertiende eeuw dus is niet echt vernieuwend. In die tijd was het wel vernieuwend, omdat Moderne Devotie uitging van een eigen verantwoordelijkheid en dus had je voor het geloof niet speciaal een geestelijke nodig. Dat vond de kerk toen niet zo leuk. Geert Grote, grondlegger van de Moderne Devotie, wilde terug naar de basis van het geloof. Hij wilde samen met anderen een gemeenschap vormen, opkomen voor de zwakkeren in de samenleving en daarbij niemand uitzonderen. Post Moderne Devotie gaat net als Geert Grote uit van een gemeenschap waarin niemand wordt uitgezonderd. De waarden van de Moderne Devotie worden verbonden aan verschillende maatschappelijke gebieden zoals onderwijs, politiek, en de zorg. Er was heel wat uit de kast gehaald voor die conferentie. Arie Slob was er natuurlijk, maar ook Jetta Klijnsma van de PvdA en een aantal studentenleiders. Kortom: de basis is gelegd voor een nieuwe vorm van denken die men wil verspreiden via onderwijs, bedrijfsleven, politiek en de media. Wat voor vorm van denken dan? Gemeenschapsdenken. Niet ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken. Maar wel een denken met een religieus tintje.
Maar dit zijn nog maar gewone buitenkerkelijke zendingsacties. Er is nog meer. Als klap op de vuurpijl kun je ook al een tijdje twidden. Twidden is bidden op Twitter. Moderner kan het niet. In januari 2011 werd een eerste sessie gehouden met de hashtag #weekvangebed. Want twidden doe je niet alleen. Men ziet het in religieuze kringen als een manier om jongeren weer aan het bidden te krijgen. Logisch. Jongeren twitteren vaak. Ze rotzooien nu ook al met hun mobieltjes aan tafel, dus dan kun je ook wel even twidden voor het eten. Niet te lang natuurlijk. Maar 'Here zegen deze spijze, amen' kan natuurlijk prima. Je kunt het ook gezamenlijk als gezin doen met hashtag #schietgebedje. Desnoods kun je 'amen' weglaten, want de meeste gebedjes op Twitter bestaan slechts uit vier woorden. Waarschijnlijk denken de dominees en pastoors dat meer dan vier woorden te moeilijk zijn voor de jeugd.
Er zijn echter wel mensen binnen de kerk die tekortkomingen zien van het twidden. 'Het lichamelijke, rituele aspect ontbreekt. Het knielen, het aanraken van het kruis en de geur van wierook bijvoorbeeld.' Dat vindt theoloog Didier Pollefeyt. Ik zou als katholiek theoloog maar voorzichtig zijn om het over het gemis van het aanraken van het kruis te hebben in deze tijd. En knielen kan ook gewoon thuis. Voor wierook hoef je al helemaal niet naar de kerk.
Nee, de traditionele kerken zijn wel achterhaald zo langzamerhand. Het duurt ook allemaal te lang. Het moet meer in de stijl van De Wereld Draait Door. Een paar komische preken van een minuut. Psalmen en gezangen ook niet langer dan een minuutje. Steeds iets verrassends. Vroeger aten veel mensen pepermuntjes in de kerk. Tegenwoordig hebben ze echter veel leukere pilletjes voor een aangename kerkdienst. En bij wierook hoort een jointje natuurlijk. Een paar Thaise gastvrouwtjes voor de mannen en Chippendales voor de vrouwen en met het aanraken van het kruis zit het ook wel weer goed. Lang stilzitten in de banken is natuurlijk ook uit den boze. Weg met die banken. Gewoon een dansvloertje en ligbanken. Hoekjes met sfeerverlichting en loungemuziek. Als dat de kerken van de toekomst worden, moet je eens kijken hoe snel ze weer vol zitten. En Gods eigen Facebookpagina moet er natuurlijk zo snel mogelijk komen.
