Iedereen is gestoord!

In het regeerakkoord van Rutte-I werd nog aangekondigd dat er flink bezuinigd zou gaan worden op passend onderwijs. 50 miljoen euro in 2012 en vanaf 2013, 300 miljoen structureel. Drie groepen van bezuinigingen gaf minister Van Bijsterveldt aan.

1. Bezuinigen op bureaucratie, projecten en aanvullende bekostiging. Lijkt me een goede zaak.

2. Besparen door grotere klassen. Daar ben ik absoluut geen voorstander van.

3. En tenslotte minder geld uitgeven aan ambulante begeleiding. Grotere klassen en minder geld voor ambulante begeleiding, dat bijt mekaar. ‘Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst’, is nog steeds een waarheid als een koe.

Het regeerakkoord van Rutte-II lijkt iets gunstiger uit te pakken, omdat het leerwegondersteunend onderwijs en het praktijkonderwijs doelmatiger gaan worden en gaan vallen onder het gebudgetteerde stelsel van samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs. In het regeerakkoord kan ik helaas niets vinden over het basisonderwijs. Ja, wel over de aanpak van taalachterstanden. En dat is mooi, want dat is precies wat ik doe: voorkomen dat kinderen als ze naar de basisschool gaan een taalachterstand hebben. Ik ben pedagogisch coach en werk met Taalwijzer en VVE waarbij de pedagogisch medewerker door mij wordt gecoacht om zo goed mogelijk de Nederlandse taal over te brengen op jonge kinderen zodat zij straks geen taalachterstand zullen hebben.

Maar afgezien daarvan: vroeger was een kind dat nu gediagnosticeerd wordt met ADHD gewoon een druk, overbeweeglijk kind.

Een kind dat amper oogcontact maakte en weinig belangstelling had voor zijn omgeving noemde men toen een stil kind, terwijl zo’n kind nu juist opvalt door dit gedrag en waarschijnlijk een contactstoornis zal hebben. Deze kinderen hebben een ‘rugzakje’ en hoe je het wendt of keert, zij zullen veel aandacht vragen van de leerkracht. Dat kan niet in een systeem waarbij er met grotere klassen gewerkt gaat worden en waar de onderwijsassistenten zijn wegbezuinigd en waar nauwelijks ambulante begeleiding is. Er zijn tegenwoordig zo ontzettend veel kinderen bij wie is aangetoond dat ze een syndroom of een stoornis hebben.  En al deze kinderen zijn gebaat bij een rustige leeromgeving zonder al te veel prikkels en met veel extra aandacht.

Een kind met een aandachtstoornis vertoont onrustig gedrag en kan zich maar moeilijk concentreren. Het heeft een onvermogen om belangrijke en onbelangrijke informatie te scheiden. Het kan eigen impulsen en achtergrondprikkels maar moeilijk onderdrukken. Leuk, als je in een klas zit met 32 kinderen en een bijna overspannen juf. Wat zal het moeilijk zijn als leerkracht om er steeds bij stil te staan dat dit kind niet handelt uit onwil maar uit onvermogen. Zulke kinderen wekken irritatie op en worden soms toch gestraft voor iets waar ze niets aan kunnen doen.

Ook contactstoornissen komen veel voor. Dan heeft een kind weinig belangstelling voor anderen. Het zoekt weinig contact, vertelt thuis niets over school en op school niets over thuis, maakt geen of weinig oogcontact en heeft vaak last van dwangmatig gedrag. Deze gedragingen belemmeren natuurlijk het leren en het sociale functioneren. Aandachtstoornissen en contactstoornissen vallen beide onder de noemer hersenontwikkelingsstoornissen. En daar bestaan een heleboel van. Dus moet er ook de zorg en hulp zijn die kinderen nodig hebben.

Niet alleen kinderen, maar ook veel volwassenen gaan gebukt onder bepaalde stoornissen. Ik vind het daarom ook onbegrijpelijk dat de nieuwe coalitie de eigen bijdrage voor de tweedelijns zorg – zorg waar een verwijzing voor nodig is- heeft geïntroduceerd. De bijdrage voor de eerste lijn wordt dan wel verlaagd, maar vervolgens voor hetzelfde bedrag voor de gehele ggz procentueel ingevoerd. In de eerder gevoerde campagnes van zowel VVD als PvdA gaven beide aan een eigen bijdrage voor de ggz onacceptabel te vinden. Ja, ja. En dat, terwijl zowel de VVD als de PvdA in hun campagnes wél pleitten voor het afschaffen van een eigen bijdrage bij tweedelijns zorg.

Als ik een beetje rond-google, dan is Nederland juist heel erg gebaat bij een goede regeling qua geestelijke gezondheidszorg. Ten eerste rust er nog steeds een taboe op psychische stoornissen. Een gebroken been is altijd nog makkelijker om te bespreken dan bijvoorbeeld een eetstoornis.

Wanneer ben je psychisch gezond? Ik heb het maar eens even opgezocht: als er sprake is van succesvol functioneren wat resulteert in productieve activiteiten, wanneer je bevredigende relaties met anderen kunt onderhouden, als je de mogelijkheid hebt om je aan te passen en om weet te gaan met tegenslagen, dan ben je psychisch gezond.  

Er zijn heel veel psychische stoornissen. Bijvoorbeeld dementie, schizofrenie, depressie, angststoornissen, verstandelijke handicaps, maar ook eetstoornissen, seksuele stoornissen, borderline persoonlijkheidsstoornis, depressiviteit, angst- en paniekstoornissen, fobieën, manische depressie, narcistische persoonlijkheidsstoornis, parafilieën  (denk aan exhibitionisme, pedofilie en sadisme), slaap apneu, slaapwandelen en nachtmerries en postnatale depressie vallen onder de psychische stoornissen. Is er dan nog een Nederlander te vinden die níet psychisch gestoord is, vraag ik me af.

Deze stoornissen worden psychische stoornissen genoemd omdat één of meer belangrijke symptomen van de stoornis psychisch is. Het moderne uitgangspunt van de psychologie is dat elk psychisch fenomeen veroorzaakt wordt door een lichamelijk proces. En de helft van de bevolking heeft wel eens een psychische stoornis gehad. Ik vond zelfs ergens een artikel waarin stond dat in het afgelopen jaar een derde van de Nederlandse bevolking te maken heeft gehad met een psychische stoornis.

Het is al moeilijk om toe te geven dat je een probleem hebt op het psychische vlak, dus dat is drempel nummer één. En als daar dan nog bij komt dat je wel in aanmerking komt voor ggz, maar zelf een eigen bijdrage moet leveren, dan heb je meteen drempel nummer twee te pakken.

Daar gaan mensen van wakker liggen, krijgen nachtmerries, paniekaanvallen, worden depressief, dus een nieuwe psychische stoornis is geboren. Het kabinet zou eens moeten snappen dat je een gezonde staat opbouwt met gezonde mensen. En mensen die niet gezond zijn, dienen geholpen te worden. Gratis. Zo hoort dat.

Het kabinet zou moeten investeren in het onderwijs. Niet bezuinigen! En het kabinet moet investeren in hulp voor mensen met psychische aandoeningen die met professionele hulp hun leven weer op de rit kunnen krijgen. Zonder bijkomende kosten.

Of ben ik nou gestoord?