HZO - Fredje Teeven: "I am the law!"

Iedere zondagmorgen deel ik als Het Zondags Orakel mijn gedachtekronkels over een column of columns van de afgelopen week. Voor de goede orde: ik heb niet altijd gelijk. Ik heb wel altijd een mening.

Vandaag over Fredje Teeven.

Deze week twee columns over Fredje Teeven. Column2011 kwam met “Teeven: rigide en kortzichtig” en Asics schreef “Proportioneel Geweld”. Twee columns met twee meningen over en twee invalshoeken op zowel het fenomeen Teeven als het fenomeen “legaal een inbreker slopen”. Het is geen luxe om hier twee columns aan te besteden want over beide onderwerpen lopen de meningen enorm uiteen.

Maarten geeft terecht aan dat iedere opmerking die eigen rechter spelen aanmoedigt al snel te kort door de bocht gaat. Als een staatssecretaris van justitie dergelijke opmerkingen bezigt, gaat dat nog een stevige stap verder. Het lijkt me handiger om een en ander eerst in wetgeving vast te leggen en dan pas aan te geven waar de grens ligt. Teeven lijkt me de aangewezen man om wetten aan te passen, maar dat heeft hij in dit geval dus nog niet gedaan. Het is een beetje alsof Melanie Schultz zou vertellen dat 160 kilometer per uur nu ook wel oké is, omdat ze die snelheidsverhoging er in de toekomst ook wel doorheen gaat krijgen.

Waar Maarten ook de spijker op de kop slaat is met de vaststelling dat er bij een fatale afloop van een inbraak, met een dode tot gevolg, sprake is van twee verschillende feiten die ook allebei apart moeten worden bekeken. Dit lijkt me wel zo handig en juist in dit geval was het zelfs voor de slachtoffers van de inbraak alleen maar goed.

In dit specifieke geval bleek dat de inbreker niet door geweld maar aan hartfalen is overleden. Als er geen onderzoek was geweest en de betrokkenen op de schouders door de stad waren gedragen, hadden zij zelf wel de dood van die inbreker op hun schouders gehad. Want denkt Fredje nu echt dat je iemand kunt doden, zonder daar last van te hebben?

Iedere agent en iedere soldaat die beroepsmatig iemand heeft moeten doden, heeft daar last van. Mensen die gewetenloos iemand kunnen omleggen, noemen we doorgaans crimineel en/of psychopathisch. Wil Fredje nu echt een land vol burgers met de moraal van een moordenaar?

Asics stelt in zijn column vervolgens een terechte vraag. Volgens de wet is proportioneel geweld toegestaan. Maar wat is proportioneel geweld?

Fredje Teeven was ooit een fanatiek rugbyspeler en als officier van justitie heeft hij rechtstreeks met het grootst mogelijke gajes te maken gehad. Voor hem is proportioneel geweld een heel ander begrip dan voor een postzegelverzamelaar. Gezien de kritiek vanuit verschillende hoeken was het duidelijk dat andere politici daar ook anders over dachten.

Maar is het zo verkeerd om vraagtekens te zetten bij de maatstaf van Fredje Teeven? Juist omdat zijn grens zo laag ligt, is het wel handig om daar niet domweg achteraan te rennen en hem te loven voor zijn opmerkingen. Wat als Fredje ineens gaat roepen dat het heel begrijpelijk is om voor iedere bumperklever keihard op de rem te trappen?

Kijk. Ik heb ook een pesthekel aan bumperklevers. Maar als ik iedere keer vol op de rem was gegaan, had ik inmiddels alweer de nodige ongelukken op mijn conto staan. Met daarbij de vraag of ik alle ongelukken wel had overleefd. Is dat wel zo verstandig?

Want dat is eigenlijk een veel belangrijkere vraag. Overleef je het wel als het begrip “proportioneel geweld” steeds verder wordt opgerekt? Is gezond verstand niet veel belangrijker dan de vraag hoe ver je kunt gaan? Ik denk dat mijn intuïtie bij de aanblik van een enorme inbreker net een enorm pistool mij al snel zal vertellen dat ik maar beter kan luisteren. Anderzijds zou het niet in me opkomen om een kleiner, onbewapend kereltje dan maar een keukenmes in zijn longen te prikken. Gewoon: omdat het kan.

Volgens mij kunnen we het begrip “ proportioneel geweld” maar het beste laten liggen waar het hoort. Bij rechters. Die kunnen prima het verschil tussen een stevige tik en dertig messteken bepalen. En om heel eerlijk te zijn: ik kom die kerel die een inbreker dertig keer in zijn flikker steekt ook liever niet in een donker steegje tegen.

De belangrijkste conclusie die ik met dit hele gedoe heb getrokken, is de volgende: “Beste Fred. Leer nu eens je bek te houden. Je dient de wet. Je bent het niet.”