Zeilen voor onderwijs

Naar aanleiding van het nieuwsbericht vorige week over twee hoogbegaafde broers die willen gaan zeilen om zo onderwijs af te dwingen schrijf ik deze column. Met opperste verbazing en opkomende woede heb ik de reacties gelezen. Ik heb geprobeerd inhoudelijk te reageren, maar dat schijnt aan de meesten niet besteed te zijn, vandaar dat ik via deze weg nog een poging doe. Allereerst de twee jongens. Ze willen niet per se gaan zeilen, ze gaan zeilen omdat men dan verplicht is hen onderwijs aan te bieden. Dat onderwijs kunnen ze nu niet krijgen. Dit heeft diverse oorzaken waar wij niet volledig van op de hoogte zijn, maar volgens de moeder worden de jongens niet geaccepteerd op scholen omdat ze geen hulp krijgen bij hun dyslexie.

Dat ze hoogbegaafd zijn staat hier mijns inziens compleet los van. Ze krijgen geen hulp doordat er geen rugzakje wordt toegewezen. Het rugzakje geeft scholen de mogelijkheid om extra begeleiding in te zetten, meestal verzorgt door een intern begeleider. Iemand die een opleiding heeft gevolgd om met "speciale" kinderen om te gaan. Hierdoor kunnen deze kinderen op het reguliere onderwijs blijven en hoeven niet naar het speciaal onderwijs. Over het rugzakje is vaak veel te doen. Men schijnt het beeld te hebben dat je een labeltje op een kind laat plakken en dan een lekker potje geld krijgt dat makkelijk binnengehaald wordt.

Niets is echter minder waar. Het is een langdurig proces van gesprekken met psychologen, psychiaters, testen en eindeloze stapels formulieren. Het proces na het aanvragen gaat dan nog via twee, door de overheid, ingestelde organisaties. En uiteindelijk als je geluk hebt, is er een derde partij die voor de daadwerkelijke uitbetaling zorgt. Ben je dan klaar? Nee, dan is het aan de school en aan de ouders om ieder halfjaar een verantwoording te geven over het uitgegeven geld. Is deze uitleg niet acceptabel dan moeten de ouders en de school het geld terugbetalen. Er is een deel van het Persoonsgebonden Budget (PGB) wat je vrij mag besteden zonder verdere uitleg. Dit bedrag is nu vastgesteld op € 250,-. Hier kan je dan dingen voor kopen, zoals in ons geval een speciale klok of speciale kleding.

Speciale kleding? Ja, onze dochter heeft problemen met naadjes in sokken en ondergoed. Nu is naadloos ondergoed steeds beter te verkrijgen, maar het is wel duurder. "Sokken zijn gewoon op de markt te krijgen hoor." "Wat een onzin, daar moet ze maar aan wennen." Ja, als het zo makkelijk zou zijn, dan hoefden we het niet te doen. Het is lastig voor te stellen, maar voor hen is het zo'n groot probleem dat ze gewone sokken echt niet willen aantrekken en bijna hysterisch worden als je ze dwingt.

Het is ook mogelijk om een TOG-vergoeding aan te vragen als je voldoende hulpuren voor zorg toegewezen hebt gekregen. Dat is een speciale vergoeding voor ouders van gehandicapte kinderen. Dus ook kinderen met dyslexie of een lichamelijke handicap. Deze vergoeding is ter compensatie voor extra kosten die gemaakt moeten worden voor hulpmiddelen die niet vergoed worden of voor bijvoorbeeld reis- en verblijfskosten naar instellingen en therapie.

Mijn kinderen hebben beiden een diagnose, waarvan één helaas ADHD. Hoezo helaas? Omdat ADHD schijnbaar een modeverschijnsel is, is er geen PGB of rugzak meer beschikbaar voor deze kinderen. De oudste heeft autisme, Asperger en heeft wel een rugzakje en een PGB. Beide kinderen hebben een redelijk hoog IQ van ongeveer 120. Ze zijn dus volgens de geldende norm niet hoogbegaafd. De jongste heeft wel de kenmerken van een hoogbegaafd kind. Als kleuter kon ze al vermenigvuldigen. Lezen was voor haar niet interessant, dat konden er al meer. Dat kon ze pas in groep drie. In groep vier moesten ze de tafels leren. Mevrouw vond het niet zo boeiend en deed geen enkele moeite om ze te halen, terwijl ze dus al kon vermenigvuldigen. Na aandringen van de juf heeft ze alle tafels in twee weken tijd gehaald, plus die van elf en twintig. Schep ik nu op?

Nee, ik schrijf het om uit te leggen hoe het werkt. Op school tekende ze de bekende poppetjes met staken in plaats van vingers. Thuis tekende ze beertjes of mensen met handen en zelfs met wimpers en wenkbrauwen. Het kind past zich aan, omdat de anderen haar anders gek vinden. Dat hebben ze heel snel in de gaten. Onze jongste zei al toen ze vijf jaar was dat de kinderen uit haar klas haar niet snapten.

Hoogbegaafde kinderen hebben vaak sociale problemen en zeer regelmatig hebben zij ook bijkomende diagnoses, zoals bijvoorbeel ADHD of dyscalculie. Veel kinderen zijn dan ook onderpresteerders. Het is bekend dat veel hoogbegaafde volwassenen vroeger zijn blijven zitten op school of zelfs gewoon gestopt zijn met school. Later bleek dat ze hoogbegaafd zijn. Door een andere denkwijze en interesses worden veel van deze mensen op jonge leeftijd gepest, ze worden einzelgängers. Ze plaatsen zichzelf buiten de groep. Niet omdat ze het willen, maar omdat ze voelen dat anderen hen toch niet snappen.

Er zijn speciale scholen voor hoogbegaafde kinderen, maar dat zijn er nog niet veel. Veel scholen hebben geweldige projecten voor kinderen die niet mee kunnen komen, maar kinderen die bovengemiddeld presteren moeten zich maar aanpassen. Ik vind dat een kromme redenering en heb me hier vaak aan geërgerd. Het zou mooi geweest zijn als onze kinderen een IQ van 130 hadden gehad, dan pasten ze namelijk in dat plaatje van de hoogbegaafde kinderen en kregen ze dus wel extra begeleiding op school.

In de reacties op het bericht stonden ook meerdere meldingen over verhuizen of dat je het zelf moet betalen. Wij hebben dit één jaar gedaan. De onderwijsinspecteur moet hier toestemming voor geven, omdat ze dan één ochtend per week naar een andere locatie gaan. De kosten voor die ene ochtend per week bedragen vijftienhonderd euro per jaar, ruim honderd euro per maand. Er zijn maanden dat wij dit niet hebben. Door ze hierheen te laten gaan, leren ze dat ze anders zijn, maar meer vanuit het punt dat ze anders denken dan anderen en dat ze moeten leren hier mee om te gaan. Vaak zijn ze zich er niet van bewust en daarom vinden andere kinderen hen vreemd.

Ik snap de worsteling van de ouders van die twee hoogbegaafde broers dan ook helemaal. Je vecht voor een beetje hulp, je bent boos en verdrietig omdat je kind niet "normaal" is en daarbij moet je je ook nog eens verdedigen tegen alle verkeerde opvattingen. 'Wat zeur je nou', zullen velen denken, 'je hebt twee hoogbegaafde kinderen, dat is toch geweldig.' Nee niet altijd, dus ik zou willen oproepen voor wat meer begrip.