Kony 2012
Joseph Kony, de man om wie je niet heen kon deze week. Kony was trending op Twitter, stond op iedere Facebook-muur en kreeg aandacht in kranten en televisie. Ik had nog nooit van Kony gehoord en werd na al deze aandacht voor de man toch wel nieuwsgierig. Dus ik heb de documentaire Kony 2012 bekeken, want daar ging het om: de documentaire, die al meer dan 60 miljoen keer is bekeken. Ik heb het filmpje van een halfuur nu meerdere keren gezien, maar vraag me af wat nu de bedoeling van het filmpje is en wat we ermee moeten.
Voor die paar mensen die zelfs na deze week niet weten wie Joseph Kony is volgt hier een korte introductie. Kony is een rebellenleider uit Oeganda en met zijn rebellengroep is hij al meer dan 20 jaar de angst voor veel Oegandeze kinderen. Hij ontvoert de kinderen en maakt van de jongens kindsoldaten en van de meisjes seksslaven. De kinderen worden gedwongen anderen te verminken en hun eigen ouders te vermoorden. In die ruim twee decennia zijn al meer dan 30.000 kinderen slachtoffer geworden van Kony.
In de documentaire legt de maker zijn zoontje Gavin, 5 jaar oud, uit wie Kony is. Op zich goed bedacht, omdat kinderen van die leeftijd in Oeganda voor Kony moeten vrezen. Maar ik krijg als kijker het gevoel dat hij mij aanspreekt als een 5-jarig kind die niet snapt hoe de wereld in elkaar zit. Nu wil ik ook niet pretenderen dat ik precies weet hoe de wereld in elkaar zit, maar de uitleg in de documentaire is nu wel heel simplistisch. Zo simpel als de situatie nu wordt geschetst, zo makkelijk kan dat nooit zijn.
Er wordt in de documentaire opgeroepen om Kony beroemd te maken. Niet om hem te eren, maar zodat de organisatie TRI, die opkomt voor de kinderen in Oeganda, niet meer genegeerd kan worden. Ze willen de aandacht van de regeringen om Kony eindelijk op te pakken. Die aandacht is er. Maar nu? Gaan we met z’n allen naar Afrika voor een klopjacht? Nee, natuurlijk niet. Kony staat al jaren op nummer 1 van meest gezochte mensen voor het Internationaal Strafhof, maar is nog niet gepakt. En omdat we nu met z’n allen op Facebook en Twitter roepen dat Kony gestopt moet worden zou dat ineens wel lukken? Het is naïef.
TRI levert goed werk door kinderen in Oeganda te beschermen tegen de IRS. Dat is hartstikke mooi. En sinds oktober 2011 zijn er honderd Amerikaanse militairen in Oeganda om het Oegandese leger te helpen in de jacht op Kony. Honderd. Niet om oorlog te voeren, maar om het Oegandese leger te adviseren. Ja, leuk, maar als we echt willen helpen, stuur dan gewoon in één keer genoeg militairen om de boel daar op te lossen. Maar we hebben als westerse wereld weinig tot geen belangen in Oeganda. Kony is simpelweg niet belangrijk genoeg voor ons.
In dat laatste willen ze met de documentaire verandering brengen. Door het te delen via sociale media kun je laten zien dat het pakken van Kony wél belangrijk is. Er wordt van verschillende kanten gezegd dat het delen van de documentaire hypocriet is. Immers, een week geleden maakten we ons er niet druk om, en over een week waarschijnlijk ook niet meer. Ik zou het eerder naïef dan hypocriet noemen. Zoals stand-up-comedian Pieter Derks gisteren in De Wereld Draait Door zei: als heel veel mensen iets willen, betekent dat niet dat het ook gebeurt. Heel veel mensen willen seks met Doutzen Kroes, maar dat organiseren we ook niet zomaar.
Op 20 april wil TRI ‘Cover the night’ organiseren. Een nacht waarin iedereen wordt opgeroepen overal posters op te hangen van Kony, zodat de volgende dag echt iedereen weet wie hij is en ermee geconfronteerd wordt. Maar waarom? Wat zou dit dan helpen? Dat ik nu weet hoe hij eruit ziet, betekent dat dan dat ik hier in Zwolle goed op moet letten of ik hem misschien zie?
Het grootste probleem dat ik heb met de documentaire is dat er gezegd wordt dat Kony in 2012 gepakt moet worden. Zo niet, dan gaat de video offline. Als Kony dan niet gepakt is, laten we hem dan ineens gewoon lopen? Het maakt de opmerking die aan het begin van de documentaire wordt gemaakt naar mijn idee wat apart: “The next 27 minutes are an experiment.” Een experiment? “Kon ‘y niet gepakt worden in 2012? Ach, jammer. Maar we hebben het in ieder geval geprobeerd.”
