PvdA: Voorjaarsschoonmaak of opheffingsuitverkoop?

De leider van de PvdA is weg. Volgens mij is de echte leider al langere tijd absent. Job Cohen was het gezicht van de PvdA, maar om nou te zeggen dat hij de leider was, nee dat niet. Job Cohen is opgestapt vanwege toenemende kritiek uit de fractie. Nou ja kritiek, hij is gewoon vreselijk in zijn rug gestoken door verschillende mensen in de fractie. En dat nog anoniem in de media ook. Zelden zulke lafbekken meegemaakt. Je reinste politieke karaktermoord. En dat op dezelfde dag dat bekend werd dat kamerlid en vicefractievoorzitter Sharon Dijksma is voorgedragen als burgemeester van Nijmegen.

Nou ja voorgedragen, ze wordt het gewoon. De tegenkandidaat is de huidige burgemeester van Venlo. Een nominatie voor de sier, want waarom zou je het burgemeesterschap van de ene plaats verruilen voor de andere? Nijmegen of Venlo, lood om oud ijzer. De keuze tussen de vierdaagse of carnaval. Je vier dagen het snot voor de ogen en je schoenen vol bloed lopen of je vier dagen vol laten lopen en feesten. Simpele keuze. Een no-brainer. Bovendien is dit in de achterkamertjes, in Dijksma's geval de verloskamertjes, allemaal al geregeld, want niemand wil een pleefiguur slaan en nominaties uitdelen aan mensen die voor de eer bedanken. Dan zou er iemand komen waar de gemeenteraad niet mee ingestemd heeft en waar ze dan mee zou moeten samenwerken. Dat zou een onwerkbare situatie opleveren. Dus wordt Dijksma de nieuwe burgemeester van Nijmegen.

Het zou haar wel sieren als ze van die functie afzag. Het is toch besmet werk. De vorige burgemeester van Nijmegen was immers Thom de Graaff. De man die heel gewetensvol aftrad als minister van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties toen zijn wetsvoorstel van de gekozen burgemeester het in de Eerste Kamer niet haalde. De gekozen burgemeester was immers de raison d'être van D66. Heel integer ook dat hij twee jaar later aantrad als benoemde burgemeester van Nijmegen. Maar zeg nou zelf, die functie kon hij toch niet weigeren omdat zijn vader ook burgemeester van Nijmegen was geweest. Denk hier zelf het beeld bij van Hans Hoogervorst, nog zo'n in- en integer persoon, die zijn vinger in zijn keel steekt. Maar goed, Dijksma gaat dat niet weigeren. De grootste reden om in de Tweede Kamer te gaan zitten zijn natuurlijk de nevenfuncties zoals de vele commissariaten en na je vertrek een hoge functie in het bedrijfsleven. Of als je echt niets blijkt te kunnen een mooie burgemeesterspost ergens te lande.

Op grond waarvan heeft Dijksma deze uitverkiezing eigenlijk verdiend? Ik volg de politiek redelijk aandachtig, maar behalve vanwege haar voorkomen ken ik haar niet. En dat is niet negatief bedoeld, maar ik kan me gewoon geen politieke heldendaden van haar voor de geest halen. Dit geldt overigens ook voor Cohen. Als burgemeester van Amsterdam had ik hem hoog zitten, maar in de Tweede Kamer, nee daar was het geen hoogvlieger. Hij is te netjes voor het huidige politieke klimaat. Zijn opvolger als burgemeester in Amsterdam, Eberhard van der Laan zei: 'Ik vind het verdrietig voor Job. Het raakt me dat een man die zó deugt, het in Den Haag niet heeft gered.' Ik denk dat dit meer zegt over Den Haag dan over Job Cohen en misschien moet hij wel blij zijn dat hij het niet heeft gered. De andere fractievoorzitters willen nogal eens schoffelen en met gestrekt been inkomen, dat kan Cohen niet. Hij wil het ook niet en dat siert hem. Hij wil op basis van argumenten het debat voeren en winnen en niet op basis van one-liners de publieke opinie voor zich winnen. Hij is de teamspeler die het met sierlijk voetbal op wil lossen en niet wil bikkelen. Alleen win je daar helaas niet altijd de strijd meer mee.

Om bij het voetbal te blijven, de situatie van de teloorgang bij de PvdA en CDA is te vergelijken met wat er nu gaande is bij Ajax en Feyenoord. Daarbij moet ik zeggen dat het me zelfs als Ajacied tegen de borst stuit om Feyenoord met het CDA te vergelijken. Dat verdient niemand, maar ik kan helaas niet anders. Het gekonkel in de raad van bestuur bij Ajax komt aardig overeen met de smerige actie van leden van de fractie van de PvdA, met dat verschil dat Cruijff gebleven is en Cohen de eer aan zichzelf gehouden heeft. Cruijff is op het eerste gezicht als winnaar uit de bus gekomen, maar de vraag is ten koste van wat. Bij zowel Ajax als de PvdA zal de toekomst uit moeten wijzen of ze een verstandige keus hebben gemaakt. Het CDA is ook volledig ingestort, maar begint op te krabbelen. De vrije val lijkt gestopt, net als bij Feyenoord. Er wordt hier en daar nog wel eens gestruikeld, maar niet meer zo hard. Al hoef ik Verhagen of Bleker hun shirt niet uit te zien trekken.

Net als bij het voetbal is de traditionele top in de politiek voorbijgestreefd door de sub-top. De VVD staat vooralsnog net als PSV nog bovenaan, maar het Twente en AZ van de politiek in de vorm van de SP en PVV komen aangestormd of zijn er al. Het is maar de vraag of de PvdA de crisis waar het in zit te boven komt. Het stigma van de allochtonen-partij blijft aan de partij kleven en het belegen kopje thee van Cohen heeft hier geen verbetering in gebracht. Het verdwijnen van de partijleider en de vicefractievoorzitter kan een vroege voorjaarsopruiming zijn die de partij weer nieuw elan geeft, maar het zou zo maar eens de opheffingsuitverkoop van de partij kunnen blijken te zijn. De tijd zal het leren, maar zonder flinke vernieuwing en verjonging en bovenal een eigen geluid en duidelijke koers zal het moeilijk voor ze worden om de SP van zich af te houden. Het wordt tijd dat ze gaan ageren in plaats van reageren.

Helaas heeft de fractie en het bestuur de laatste jaren niet echt blijk gegeven van een duidelijke visie, hoe hard ze ook het tegendeel beweren. De enige visie die ze op dit moment hebben is dat ze het niet met Cohen eens zijn. Dat is niet echt een brede basis om op voort te borduren. Zeker niet als de concurrentie, met name de SP, kennelijk wel weet welke kant ze op willen. Alhoewel peilingen iets totaal anders zijn dan echte verkiezingen, geven ze wel aan waar de partij zo ongeveer zal staan. Het zal voor de nieuwe leider een bijkans onmogelijk taak zijn om het verlies om te buigen in winst. Ondanks dat zwaar verlies bij de komende verkiezingen te verwachten is, zal het toch hard aankomen en zal het de nieuwe leider, onterecht, aangerekend worden en het is maar de vraag wie dat op zich wil nemen.

Er staat voor zover ik kan zien bij de PvdA geen Roemer te trappelen om de opengevallen plaats in te nemen en de boel op sleeptouw te nemen. Diederik Samson en Ronald Plasterk lijken uit te gaan maken wie de nieuwe leider wordt. Plasterk lijkt me niet veel sterker dan Cohen en dit zou zijn laatste trucje zijn. Zo'n persoon hebben ze bij de PvdA niet nodig. Samson is enthousiast, maar ook te jongehonderig. Een verkiezingsnederlaag kan wel eens het einde van zijn politieke carrière worden en wie moet het dan weer gaan doen? De partij dreigt voor de komende jaren gedoemd tot gerommel in de marge, iets wat al jaren met GroenLinks en D66 het geval is, en dat valt dan mede de huidige fractie aan te rekenen door hun achterbakse gedrag.