Van niks naar nergens
Tumult op het Amsterdamse Stadhuis. De rapen zijn gaar omdat Parool-journalist Bas Soetendorp in zijn zeer lezenswaardige boek Het Wonder van de Noord/Zuidlijn heeft geciteerd uit geheime verslagen van gesprekken die een Gemeentelijke onderzoekscommissie heeft gevoerd met betrokkenen rond de bouw van de Noord/Zuid-lijn. Soetendorp heeft alle gelijk van de wereld, dat hij uit die gesprekken citeert. Als de Gemeente Amsterdam zulke vertrouwelijke stukken niet eens binnenboord kan houden, dan is dat het probleem van de Gemeente, en niet van een journalist of schrijver. Punt uit. Soetendorp beschrijft een project dat gierend uit de klauwen loopt door tot op het bot incompetente ambtenaren en rotzooiende politici, Geert Dales voorop. Want die drukte aan het begin van deze eeuw het aanlegbesluit door bij de Amsterdamse Gemeenteraad. Iedereen die zijn zorgen uitte werd door Dales afgeschilderd als "behoudend, ouderwets, orthodox en bang voor de vooruitgang." Dat overkwam mij ook, tijdens een hoorzitting in de Stopera. Dankjewel, Geert. Inmiddels is duidelijk geworden dat de kosten gierend uit de klauwen lopen, dat panden langs de route zo ongeveer zijn ingestort, dat de betrokken ambtenaren op geen enkele manier de aannemers in de hand hebben, de stad jarenlang een onbegaanbare zandbak is en de lijn met zo'n tien (jazeker, u leest het goed: tien) jaar vertraging zal worden opgeleverd.
En inmiddels komt de volgende aap uit de mouw. Het was al langer bekend dat de lijn aan de Noordkant zou stoppen bij het Buikslotermeerplein. Een treurig winkelcentrum, grofweg in het midden van naoorlogs Amsterdam-Noord. Een locatie die vervoertechnisch niet veel te bieden heeft, behalve dat je er forensen vanuit steden als Zaandam, Purmerend en Volendam in het zicht van het Amsterdamse Centraal Station een volslagen zinloze overstap kunt opdringen. Bus uit. Poosje wachten, metro in. Terwijl de bus binnen enkele minuten op het Centraal Station zou zijn aangekomen. Maar over die aap die uit de mouw komt: nu wordt duidelijk, dat de kans minimaal is dat de Noord/Zuid-lijn aan de Zuidkant zal doorrijden naar Amstelveen of Schiphol. Daarmee is de Noord/Zuid-lijn gedegradeerd tot een peperduur metrolijntje van niks naar nergens, dat amper wat toevoegt aan de kwaliteit van het Openbaar Vervoer in mijn geliefde Amsterdam.
Want zeg nou zelf. Die metrolijn had heus wel wat toegevoegd als die Purmerend via Amsterdam noord/centrum/zuid/zuidas met Uithoorn (via Amstelveen) en Schiphol had verbonden. Maar wat is daar nu van geworden? Verplicht overstappen voor een groot deel van de Zaanse en Waterlandse forensen. Wég rechtstreekse verbinding met hartje stad. En ook de inwoners van Amsterdam-Noord gaan er niet op vooruit, tenzij ze vlakbij een van de twee metrostations in Noord wonen. Anders ruilen ze straks hun rechtstreekse bus in voor een verplichte overstap op Buikslotermeerplein. Vergeet niet: nu ben je vanuit elke woonwijk in Noord per bus in een wip op het CS. En de mensen die in Amstelveen wonen of werken, zitten straks dus hoogstwaarschijnlijk opgescheept met een overstap op Amsterdam-Zuid, een station waar je longen worden geasfalteerd door de uitlaatgassen van de links en rechts voorbijschietende vierbaanswegen. Erg fijn.
Sommige hartstochtelijke voorstanders van de Noord/Zuid-lijn wijzen op de grote drukte in de trams over het Damrak en de Nieuwezijds Voorburgwal. Om dat op te lossen moet je gewoon wat vaker rijden, met die trams. En zo nodig de verkeerslichten wat slimmer afstellen, zodat die trams ook door kunnen rijden. En rijd desnoods met iets grotere trams. Geen vijfdelige Comino' s maar zevendelige. Dat zou niet voor het eerst zijn, dat in Amsterdam de trams tussentijds worden verlengd. Dan is het capaciteitsgebrek echt wel opgelost. En dat geldt ook voor de trams naar Zuid. Tram 16 en 24 rijden helemaal niet zo frequent dus die kunnen vaker rijden, en tram 25 is door het werk aan de Noord/Zuidlijn gedegradeerd tot een soort wormvormig aanhangsel met een flauwekulroute waar geen klant op afkomt. Een route wegens een stremming die twee jaar zou duren. Inmiddels is de bouwput die dat veroorzaakt al bijna tien jaar in gebruik. En de tram dus verbannen.
Qua verbinding met Noord was een tramtunnel trouwens een veel betere variant geweest, met een lijn die in Noord naar het Westen uitwaaiert en een lijn die naar het Oosten afbuigt. En eventueel nog wat vertakkingen in de woonwijken. En koppelen aan een Nieuwezijdslijn en een Damraklijn. Dan hadden de ongeveer 80.000 inwoners van Amsterdam-Noord echt een verbetering bemerkt. Een beetje het Antwerpse model, zeg maar. Nu moet eerlijkheidshalve worden toegegeven dat de komst van het gedeeltelijk ondergrondse tramnet in Antwerpen zich ook laat omschrijven als een opeenstapeling van blunders, maar het eindresultaat is prima. De tram in een tunnel waar dat moet, en op straat waar dat kan. En in een minuutje met een tunnel onder de Schelde door naar de Antwerpse variant van Amsterdam-Noord, daar ‘Linkeroever' geheten. Uitstekend.
Als ik kijk naar mijn geliefde Amsterdam, dan moet ik helaas constateren dat de verhouding tussen enerzijds de kosten en de bouwoverlast van de Noord/Zuid-lijn en anderzijds wat je er als reiziger nu mee opschiet niet best uitvalt... In het nadeel van de reiziger. Voor die drie miljard had je veel betere dingen kunnen doen voor het OV in en om Amsterdam. Fijnmazig, comfortabel en snel. Trouwens, als het beheer van die nieuwe metrotunnel net zo beroerd wordt als het beheer van de huidige Oostlijn, dan houd ik mijn hart vast. Hele zomers buiten gebruik, terwijl door incompetentie het geplande onderhoudswerk niet of slechts deels gebeurt. Zonder dat de verantwoordelijke ambtenaren worden heengezonden. Zonder dat de verantwoordelijk wethouder zijn consequenties trekt en zijn portefeuille neerlegt.
Ik vier vandaag met vrouw en kroost mijn verjaardag. Weer ouder en grijzer. O nee. Kaler. Eh... Wijzer. Ik hoef geen dure cadeaus. Lekker met mijn dierbaren op een gezellige manier mijn zoveelste levensjaar inluiden is ruim voldoende. Toch heb ik een wens. Een kleintje maar. Ik zou zo graag willen, dat iedereen binnen de Gemeente Amsterdam die vanuit een groot ego of gewoon wegens onvoorstelbare domheid het Openbaar Vervoer verpest, voor nu en in de toekomst, zijn of haar biezen zou pakken. Zodat al mijn inspanningen om het OV te verbeteren niet te pletter slaan tegen een muur van onkunde. Zodat ik niet hoef te vechten tegeneen bierkaai van zelfoverschatting en belangrijkdoenerij. Zodat ik straks, als ik écht een oude man ben geworden, mag rekenen op een behoorlijk georganiseerd Openbaar Vervoer. Voor iedereen.
