Eindexamennostalgie
Ik word oud. Stokoud. Ik ben de dertig nog niet gepasseerd, maar er zijn inmiddels diverse fasen in mijn leven voorbijgaan, waardoor ik het gevoel heb dat ik niet meer overal thuishoor. Zo vertelde mijn nichtje van elf jaar dat mijn favoriete Disneyfilms 'kinderachtig' zijn en mijn referentiekader Shrek is maar 'een stomme groenerd'. Toen ze tien jaar oud was, lagen wij nog volledig op een lijn, maar de generatiekloof is inmiddels onoverbrugbaar. Nu deze week de eindexamens voor de middelbare scholieren weer zijn begonnen, word ik zelfs een beetje emotioneel. Nostalgisch. Want wat hadden wij het toen leuk.
De eindexamentijd was zo spannend. We waren allemaal al zo groot, veel te groot, en te oud voor dat oude schoolgebouw, waar je struikelde over de tassen die ineens ter hoogte van je navel verschenen, omdat er nog een brugklassertje aan vastzat. De omgeving was veel te vertrouwd. De oude lokalen waar de vloer meeveerde, de tekens die in de kluisjes waren gekrast, we wisten zelfs de kapstokken aan te wijzen waar kauwgum achter het haakje was geplakt. Alle jongere kinderen kenden je van gezicht, omdat ze tegen je opkeken. Zelf kenden we de kleintjes niet, we waren alleen maar met onszelf bezig.
Wat telde, waren onze levens na de eindexamens. De zomerplannen waren al gemaakt. Samen op vakantie, een wereldreis maken door Europa, een kamer zoeken in die verre spannende stad buiten de provincie. Eindelijk zouden we wereldburgers worden. Eindelijk zouden we bewijzen dat wij echt wel alles zelf konden. Studeren, bijbaantjes, eten koken. We zouden ons nooit meer zorgen hoeven te maken over het dagelijks eten, want 'lust ik niet' zou nooit meer een rol spelen. We zouden nooit meer te laat thuiskomen, want 'te laat' was iets waar alleen wijzelf nog over zouden beslissen.
We konden nog niet verder vooruit kijken dan de zomer. En die vier jaar studie, natuurlijk. En dan werken. Maar in details kenden we nog niets. We hadden geld verdiend met onze bijbaantjes in de horeca, met een krantenwijk, achter de kassa, als vakkenvuller. We waren rijk, omdat we niet wisten wat het leven zou kosten. En we hadden ontelbaar veel dromen, die nog geen van allen in duigen waren gevallen omdat ze niet haalbaar bleken. We zouden iedere zomer op vakantie gaan, en zeker nog een keer naar Australië.
Terwijl we tussen de eindexamens door onze plannen bespraken, hadden we nooit verwacht dat “we” later zouden kunnen veranderen in “ik”. We wisten wel dat we een paar mensen uit onze vriendengroep later niet meer zouden zien, maar zo voelde het nog niet. Er waren namelijk genoeg vrienden die naar dezelfde stad zouden verhuizen. En voor de allerbeste vrienden stond de OV-studentenkaart in de toekomst te blinken. De pestkoppen van de school zouden we wel kwijtraken, alleen wisten we nog niet dat sociale uitsluiting de subtiele variant daarvan zou worden. Verliefd worden was ook geen probleem, want als student zou de vraagkant van de markt groter worden dan we ooit hadden durven dromen. En dat was alleen maar fijn, want we kenden nog geen mensen die ons zouden kunnen bedriegen.
Als ik de eindexamenkandidaten van nu weer zie en hen hoor praten over hun dromen en idealen, wou ik dat ik er weer deel van uitmaakte. Soms wou ik ook dat ik weer onder de veilige vleugels van mijn ouders kon wonen, dat er iedere dag iemand voor mij zou koken en dat ik ieder boek, cd'tje en kledingstuk kon kopen wat ik maar wou. School was leuk omdat ik mijn beste vrienden weer zou zien, zonder dat we dat af hoefden te spreken. Ondanks alle onzekerheidjes van de pubertijd was de eindexamentijd zo mooi.
Helaas zijn Sinterklaas en de eindexamens voor mij inmiddels precies hetzelfde feestje geworden. Ieder jaar bereiden docenten en hun leerlingen zich voor, de leerlingen kunnen slecht slapen van de spanning en als het eenmaal zover is, doen ze hun best door liedjes te zingen voor de Sint en met de tong uit de mond de examens te maken, terwijl ze daarna een groot feest hebben met allemaal cadeautjes. Ik ben te oud. Toen ik opgroeide, ben ik het geloof in Sinterklaas verloren. En nu ik weer iets ouder ben, is mijn rugzak met idealen van mijn eindexamentijd door ervaring minstens de helft lichter geworden. Dat wordt nog wat als ik de dertig zal passeren. Of de veertig. Of ouder, maar zo ver kan ik het nog niet in detail overzien. Want dan ben ik echt oud en nog nostalgischer over de eindexamentijd.
Zo Mooi - Harrie Jekkers
