Lang leve de villasubsidie!
Xessive stuurde via de submit de volgende column in:
Tot 1893 betaalden we in Nederland geen inkomstenbelasting, maar werd belasting geheven middels accijnzen op levensmiddelen. Omdat de armere bevolking hierdoor harder getroffen werd dan de rijke, besloten de links-liberalen dat het eerlijker zou zijn het inkomen te belasten. Onder dit inkomen viel ook een koopwoning. De gedachte hierachter was dat een huiseigenaar zijn huis kon verhuren. Door het zelf te bewonen, huurde de eigenaar het huis eigenlijk van zichzelf. Bij het belastbaar inkomen van de huiseigenaar werd daarom de huurwaarde van het huis opgeteld. In het nieuwe belastingstelsel mochten kosten om inkomsten te vergaren afgetrokken worden van het belastbaar inkomen, waardoor de rente op een hypotheek aftrekbaar werd. De hypotheekrenteaftrek is een hot issue. Er gaat bijna geen week voorbij zonder dat de een of andere deskundige komt vertellen hoe onhoudbaar deze belastingaftrek is geworden en dat ons allemaal hel en verdoemenis staat te wachten als we niet als de sodemieter de HRA beperken of zelfs helemaal afschaffen.
De politieke partijen die de HRA willen beperken gooien nog wat olie op het vuur en polariseren er met antikapitalistische termen als 'villasubsidie' vrolijk op los. Buiten dat willen ze ons doen geloven dat de HRA iets kost. Complete nonsens natuurlijk. Belastingen zijn inkomsten voor de staat, geen kosten. Je kunt het dus hooguit bestempelen als gemiste inkomsten, maar dat kun je dan bij iedere belastingaftrek wel doen. En zelfs gemiste inkomsten is een slechte term. Want kun je iets waar je nooit recht op hebt gehad, wel gemiste inkomsten noemen? Nee, het afschaffen van de HRA is niets anders dan een ordinaire belastingverhoging. Het vreemde is dan ook dat in tegenstelling tot andere belastingverhogingen, hele volksstammen Nederlanders juist achter dit plan staan. Bizar, tot je de argumenten hoort, nou ja, één om precies te zijn: de luchtbel in de huizenmarkt. Of anders gezegd: de afschaffing van de HRA zorgt voor een daling van de huizenprijzen naar een reëel niveau. Jan Modaal wrijft zichzelf al in de handen bij de gedachte aan goedkope koopwoningen. Maar is dat wel zo? Laten we eens een kleine trip maken naar Zweden. Het land dat te pas en te onpas als voorbeeld wordt gebruikt voor het probleemloos afschaffen van de HRA, en laten we dan vooral even kijken naar de huizenprijzen. Zweden beperkte in 1991 tijdens de economische crisis de HRA. Na de afschaffing was een lichte daling zichtbaar in de huizenprijzen. Hoewel het onduidelijk was of dit veroorzaakt werd door de economische crisis – vergelijk de huidige prijzen van de huizen in Nederland eens met die van 3 jaar geleden – of dat het afschaffen van de HRA er verantwoordelijk voor was.
Halverwege de jaren 90 was de economische crisis voorbij en begonnen de huizenprijzen weer te stijgen. Deze trend ging rustig door tot in de eerste helft van het eerste decennium van de 21ste eeuw de huizenprijzen onder invloed van een lage rentestand explosief stegen. Inmiddels is de gemiddelde prijs van een huis in Zweden verdubbeld. Drie keer raden met hoeveel de huizenprijzen in Nederland zijn gestegen sinds de jaren 90. De conclusie kan hier getrokken worden dat de HRA dus weinig tot geen invloed heeft op de huizenprijs. Wat dan wel? Rentestand is belangrijk, maar het belangrijkste element is dat in Zweden al vrij lang een tekort aan koopwoningen bestaat. De vraag naar woonruimte is enorm, net als de prijzen. Dit drijft de kopers naar huurwoningen, maar de publieke huursector kampt met een wachtlijst van 10 jaar en de private sector rekent huurprijzen waar je een prachtige koopwoning voor zou kunnen krijgen als er genoeg koopwoningen waren. Je hoeft geen econoom te zijn om te begrijpen wat dit voor de huizenprijzen betekent. Er is geen enkele reden aan te nemen dat de huizenprijzen in Nederland bij afschaffing van de HRA niet een vergelijkbare trend zullen volgen als in Zweden. Bij gedeeltelijke of volledige afschaffing van de HRA, zullen kopers niet dezelfde hypotheek kunnen krijgen en genoegen moeten nemen met een woning in een goedkopere klasse. Zo worden de laagste inkomens uit de huizenmarkt gedrukt. En niet alleen dat. In het topsegment zal de vraag hierdoor dalen, maar in het midden en lage segment zal de vraag alleen maar toenemen. Met nog meer vraag dan aanbod zullen in deze segmenten de huizenprijzen nog sterker stijgen. Koophuizen zullen dan, zonder HRA, echt alleen nog maar beschikbaar zijn voor de gegoede burgerij. Jan Modaal zal uit moeten wijken naar een huurwoning met de wachttijden van Zweden in het verschiet.
Dus hoewel afschaffen van de hypotheekrenteaftrek sociaal lijkt, wordt vooral de kleine man genaaid. Ik maak mijzelf geen enkele illusie dat in het eerstvolgende kabinet de HRA eraan gaat. Dat de staat het geld van de HRA liever in de staatskas heeft zitten, verbaast mij niets. Met dat geld kunnen ze een hoop doen. D66 is nogal EU geil, GroenLinks heeft iets met het milieu. PvdA subsidieert graag van alles. Ik klets natuurlijk. Iedereen weet dat de overheid uitermate zorgvuldig met ons geld omgaat en dat het compleet verantwoord besteed zal worden. Een goede manier zou zijn om de extra inkomsten door het afschaffen van de HRA direct te investeren in het bouwen van koopwoningen, maar bedenk wel dat de PvdA al sinds de jaren 70 een groot voorstander is van de sociale huursector. De HRA is een recht dat huizeneigenaren al 118 jaar hebben. Iedereen kan er van profiteren, van Jan Modaal tot de familie Brenninkmeijer. En het is absoluut niets om je als huiseigenaar voor te schamen. Dat dit recht nu zo makkelijk verkwanseld wordt onder de valse voorwendselen en het populistisch gebral van de tegenstanders is diep triest. Denk nog maar eens terug aan de HRA als we over 20 jaar met torenhoge huizenprijzen en krankzinnige wachtlijsten kampen en je kinderen komen klagen dat het onmogelijk is geworden om nog aan woonruimte te komen. Want het is makkelijk om rechten op te geven, maar nagenoeg onmogelijk om ze weer terug te krijgen. Alhoewel. De situatie in Zweden is inmiddels zo nijpend dat de overheid sinds 2006 weer extra belastingvoordelen voor huiseigenaren in het leven heeft geroepen om de huizenmarkt een impuls te geven, maar ik vermoed dat de tegenstanders van de HRA dit liberale feitje collectief zullen negeren tot het te laat is.
