Memes: Boxxy en Rebecca
Voor de internetter die liever ver weg blijft van de Klaagbaak en Onzin hier op FOK!, die nooit de aandrang voelde 4chan.org/b in z'n adresbalk te typen, zal de 'meme', op enkele voorbeelden die naar tv en elders doorsijpelden, een weinig bekend fenomeen zijn. De meme werd geïntroduceerd door Richard Dawkins in The Selfish Gene (1976), en wordt door Wikipedia omschreven als een besmettelijk informatiepatroon, en meer specifiek als een zichzelf vermeerderende eenheid van de culturele evolutie, zoals een gen de eenheid is van de biologische evolutie.
Hoewel wellicht wat breedsprakig verwoord, slaat het de spijker op z'n kop. Een internetmeme bestaat bijna altijd uit iets visueels, dus een plaatje of een video, dat zich -meestal vrij onverwacht- razendsnel over het internet verspreidt, gelinkt ad infinitum op blogs, forums en Facebook, tot er om één zo'n fenomeen een heel nieuwe subcultuur groeit, inclusief honderden parodieën, covers, remakes en koppeling aan voorafgegane memes.
De memes die het snelst en breedst aanslaan, zijn vrijwel altijd bekend om hun dramatische niveau of inhoud, waardoor een interessant fenomeen de kop opsteekt: juist de morele en intellectuele superioriteit die de gemiddelde consument van de meme voelt, de aliënatie en haat die zich opstapelen tegen iets 'dat toch zó slecht niet kán zijn?!', lanceren de meme en de maker ervan tot ongekend populaire hoogtes.
Vraag een willekeurige forumbezoeker over CopperCab en hij begint al smadelijk te lachen. Aanvankelijk begonnen als een oprecht boze, dagelijks om zijn huid en haar gepeste roodharige, die zijn ei kwijt wilde over de South Park-aflevering waarin wordt geclaimd dat 'gingers' geen ziel zouden hebben. Uitgegroeid tot een fenomeen, doordat de jongen op de vanzelfsprekend vaak haatvolle, trollerige reacties besloot te reageren met steeds weer nieuwe, bozere video's, waarin hij uiteindelijk zelfs meermalen begint te huilen, uitgescholden wordt door z'n oma, et cetera. Nog steeds plaatst de arme knul af en toe video's om de haters tegen te spreken, die zeggen dat hij dood is gegaan. In de woorden van Doug Stanhope, is hij een "typische school shooter zonder kogels".
Een even groot fenomeen kwam ongeveer een jaar eerder om de hoek kijken: Boxxy, een leuk uitziend meisje dat op een dermate kinderlijke en hyperactieve manier haar filmpje had gemaakt voor de bezoekers van 4chan, dat ze van het ene op het andere moment wereldster was op Het Web. Ook hier weer honderden parodieën, remixen, nieuwe ondertitels, je kunt het zo gek niet verzinnen. Zelfs CopperCab reageerde op haar met een videootje, waarin hij in huilen uitbarst om woedende jaloezie, daar niemand hem op internet mag en iedereen Boxxy verafgoodt.
De memes zijn kortom uitgegroeid een op zichzelf staande cultuur, compleet met sites als KnowYourMeme.com, die de opkomst en uitwerking van alle voorbijkomende memes encyclopedisch nauwkeurig documenteren. Hun pagina over de meme die mij deze week urenlang bezighield, is duizenden woorden lang en linkt naar evenveel plaatjes en filmpjes.
Ergens begin 2011 besloot een Amerikaanse moeder de wens van haar 13-jarige dochter, om nog eens in een 'echte videoclip' een eigen liedje te zingen, in vervulling te laten gaan. Na even in de Gouden Gids te hebben geneusd, betaalde ze 2000 dollar aan de vrindelijke muziekproducerende Afro-Amerikanen van het onbekende bedrijfje Ark Music Factory, om de hele boel in elkaar te zetten. Ze schreven het liedje Friday voor het meisje, Rebecca Black geheten, ensceneerden de videoclip, rapten zelfs nog een stukje mee, gooiden in de nabewerking belachelijk veel autotune over Rebecca's stem heen en smeten het eindproduct de JijBuis op. Het stond er al een maand voor het viewaantal plots begon te exploderen, doordat website TheDailyWhat het videootje had ontdekt.
Inmiddels, drie maanden na het online komen van het filmpje en twee-tot-één maand na het hoogtepunt van de hype (vrijdag 18 maart), is de clip ruim 140 miljoen keer bekeken. 400.000 mensen hebben geklikt op 'Leuk', bijna 3 miljoen op 'Niet leuk' – zelfs meer dan de ergste Justin Bieber-video's. De redenen? Ik zou zeggen, kijkt u zelf en laat u de volslagen hersenloze tekst, de verbazingwekkende monotonie, de als Ware Blanken dansende vriendinnetjes, de Barbra Streisandiaans nasale zang en de educatieve pareltjes als “yesterday was Thursday, today it is Friday, tomorrow is Saturday and Sunday comes afterwards” op u inwerken.
7 AM, waking up in the morning
Gotta be fresh, gotta go downstairs
Gotta have my bowl, gotta have cereal
Seein' everything, the time is goin'
Tickin' on and on, everybody's rushin'
Gotta get down to the bus stop
Gotta catch my bus, I see my friends
Uit een poll van ABC News bleek dat 76 procent van de stemmers de vernietigende kritiek op het liedje (die het daardoor weer bekender maakte dan welk huidig Top 40-nummer ook) terecht vond, evenals 9 op de 10 YouTubers. Het liedje heeft letterlijk duizenden covers en parodieën opgeleverd. Voor muziekliefhebbers is er een Meat Loaf-, Bob Dylan- en The Doors-versie; Katy Perry, Justin Bieber, Conan O'Brien, Stephen Colbert en Jimmy Fallon zongen het nummer persoonlijk.
Kickin’ in the front seat
Sittin’ in the back seat
Gotta make my mind up
Which seat can I take?
In willekeurige volgorde enkele tientallen van de covers en parodieën: een heel stel onbekende, maar goede covers; verder bracht het nummer remakes voort in velerlei categorieën: instrumentaal, karaoke, orkestraal, zelfmoord-depressief, heavy metal, zwarte rap, christelijk, nachtmerrie, hel, cowboy, Pedobear, Christopher Walken, Saving Private Ryan, Hitler, 'fried egg', Groundhog Day, Bin Laden, gecensureerd; verschillende dubstep-remixen, grappige parodieën, achteruit, 'fun fun fun fun', diepgravende analyses, Beatle-plagiaat, zelfs Rebecca Black zelf maakte grappig bedoelde parodiefilmpjes.
Partyin', partyin' (Yeah)
Partyin', partyin' (Yeah)
Fun, fun, fun, fun
Lookin' forward to the weekend
Voor Rebecca heeft het gebeuren uiteindelijk beide positief en negatief uitgepakt. Nadat ze om comments als “ik hoop dat je je polsen doorsnijdt en anorexia krijgt zodat je er nog een beetje uitziet” veelvuldig had gehuild kun je inmiddels niet meer reageren op haar filmpje. Sinds eind april verschijnen nauwelijks meer nieuwe parodiefilmpjes. Ze heeft echter wél nationale bekendheid verworven door interviews met onder andere ABC News en Jay Leno, alsmede een platencontract en een album in de maak.
Fun, fun, think about fun
You know what it is
I got this, you got this
My friend is by my right
I got this, you got this
Now you know it
Ook in Nederland (en op FOK! in het bijzonder) kennen en waarderen wij een meme op z'n tijd: even willekeurig noem ik Anita & Ed, Zanger Rinus, Mastermovies, Kees Kankerkachel uit Woensel-West, Eline en Roel, Beek Reprezent (Chips ende Cola Song), Raymond's Witte Chocolade Song, Onur en Geleen. Memes zijn in het kort beide een uiting van de cultuur zelf, alsmede een verwerping of ridiculisering ervan – de acceptatie van een meme in onz' aller harten, getuigt vooral van leedvermaak en superioriteitsgevoel, maar juist daarom zijn ze qua entertainment van onschatbare waarde.
Kees: “Stervende hoeren kankerkachel.”
Kees: “Het is de schuld van de Rabobank.”
Als afsluiting is het werkelijk fantastisch, dat creatievelingen over de hele wereld dankzij internet dit nieuwe fenomeen kunnen bewerkstelligen en onderhouden, creativiteit die er zonder Youtube, Facebook en Reddit wellicht nooit was uitgekomen. Vraag voor de lezer: welke meme herinnert u zich het beste? Of: wat was úw aanvankelijke reactie op Friday?
