(R)evolutie
Byzantijnen, Koerden, Arabieren, Grieken, Romeinen en Engelsen – een grote diversiteit aan culturen die één ding gemeen hebben: ze hebben in de afgelopen millennia afwisselend de scepter gezwaaid over Egypte. Ook hebben ze geen van allen ooit de Egyptenaren zelf laten beslissen over hun lot. Al zesduizend jaar is het land een internationale speler van formaat, en al bijna even lang is het een bron van folklore en een toeristische trekpleister. Toch, te midden van hun grafvalleien, sfinxen, piramides en schier eindeloze woestenij, is er nooit plaats geweest voor een volwaardig democratisch bestel.
Vorige week schreef ik nog optimistisch dat de zekerheid dat Mubarak de volgende dag nog president was, met de dag afnam. Hoopvol volgde ik opnieuw de hele week nauwgezet de situatie, in de hoop op het slagen van de revolutie. De eisen waren en zijn duidelijk: Mubarak treedt direct af als president, zijn Nationaal Democratische (au...) Partij doet afstand van alle macht, de oppositie regelt zo spoedig mogelijk de eerste eerlijke verkiezingen ooit. En hoewel Mubarak haast elke dag concessies heeft gedaan die op doorbraken leken, heeft hij zijn eigen positie geenszins op de tocht gezet.
“If you want a serious interrogation, you send a prisoner to Jordan. If you want them to be tortured, you send them to Syria. If you want someone to disappear - never to see them again - you send them to Egypt.” -Ex-CIA-agent Bob Barr
Pas in september aftreden, met nog acht maanden de tijd om demonstranten letterlijk te doen verdwijnen en voor een luttele 10 euro per persoon tien- of honderdduizenden 'pro-Mubaraks' om zijn aanblijven te doen smeken. Nog acht maanden om de 'eerlijke' verkiezingen en het 'vreedzame proces naar democratisering' te mutileren zoals hij dat al dertig jaar doet; gewetenloos maar effectief. Het buitenland – Merkel, Berlusconi, Obama, enzovoorts – neemt ondertussen nog steeds de woorden 'dictator' of 'direct aftreden' niet in de mond.
Mubarak heeft gedurende de afgelopen week opnieuw uitstekend laten zien waarom het woord dictator zo'n negatieve connotatie teweegbrengt, alsook hoe weinig zin zo'n dictator gemiddeld heeft in afstand doen van zijn comfortabele positie. Er was geweld, heel, heel veel geweld. Maar geïnstigeerd, uitgevoerd en betaald door de regering. Verschillende filmpjes van overheidsmedewerkers in brandweerwagens, diplomatenauto's, ME-busjes en personenwagens die 'een Karst T. deden' en daarbij vaak tientallen Egyptenaren op volle snelheid schepten en platreden, verschenen op internet.
Foto's van doodgeschoten mensen. Platgereden hoofden. Vierkante kilometers metende dekens van traangas. Een continue barrage van geweervuur. Wachten tot de nacht invalt en de meeste mensen naar huis zijn, om de overgeblevenen gedurende een week te overstelpen met tienduizenden brandbommen, stenen, zelfs van daken afgegooide meubels. De afzijdigheid van het leger. Het intimideren, arresteren, mishandelen en vermoorden van journalisten en andere buitenlanders, het vernielen van hun apparatuur.
Dat zijn alleen de voorspelbare daden van een dictatuur. De andere, voor ons Westerlingen onvoors(p/t)elbare handelingen van Mubarak c.s., waren zo mogelijk nog effectiever: ik heb het over propaganda. De Egyptische staats-TV zond tot laat in de week haast alleen maar beelden uit van pro-Mubarak-demonstraties, liet alleen inlikkers van de regering aan het woord, schoof de demonstranten alles van buitenlandse ondermijning en spionage, tot anarchie en moslimterrorisme in de schoenen, liet voortdurend speeches van regeringsfunctionarissen rouleren.
In die speeches ontkende de regering werkelijk alles wat ze hadden gedaan, van het overrijden, kapotschieten, verbranden, arresteren en martelen van demonstranten, tot het met politiewapens en politiebadges de straat op sturen van de medewerkers, het loslaten van tienduizenden gevaarlijke gevangenen, het omkopen van de straatarmen, het onmogelijk maken van journalistiek, álles. In combinatie met het afknijpen van telefonie en internet, raken steeds meer bange Egyptenaren onderwijl overtuigd van de nutteloosheid van de protesten. Na twee weken zonder open winkels, handel (in voedsel en water), werk of geld, gaan er binnenkort meer mensen dood aan de honger en ziektes dan aan de protesten zelf. De regeringstune van 'pro-stabiliteit' slaat met de dag meer aan.
En met de dag vertrekken meer geïntimideerde journalisten, besteden buitenlandse media minder aandacht aan de situatie en wordt de Egyptische bereidheid tot nieuwe massaprotesten en -slachtingen af. Tevens deed Moebie z'n best om allesbehalve de eisen van de bevolking in te willigen. De partijtop van de NDP is vervangen voor nieuwe partijbonzen, de nieuw-aangestelde ministersploeg kent weinig 'democratische' vernieuwing, de aangestelde MP en VP beide schoothondjes van het regime. De poppetjes vervangen voor vergelijkbare, de poppenspeler nog altijd met de touwtjes stevig in handen.
“Those who make a peaceful revolution impossible, make a violent one inevitable.” -John F. Kennedy
Ik hoopte dat de Million Man March van dinsdag, of anders de nog grotere groepen van vrijdags Departure-Day, het initiatief zou nemen om Kennedy's woorden bewaarheid te maken, door bijvoorbeeld naar het gebouw van Nile TV, of het presidentieel paleis te lopen en daar de boodschap pijnlijk duidelijk te maken. Angstig voor het overheidsgeweld dat al honderden de kop kostte werd besloten dit niet te doen, op het Tahrir-plein in Caïro te blijven. Vredevol, optimistisch, als Gandhi. De demonstranten lieten, met gebrek aan leiderschap, geen evolutie zien, geen reactie op het regime.
Zonder evolutie geen revolutie. Mubarak heeft zijn flexibiliteit bewezen door op alle mogelijke manieren subversief te werk te gaan, de demonstranten echter zijn alleen maar geïntimideerder, onzekerder en kwetsbaarder met elke dag die verstrijkt. Met de acties van de afgelopen weken in het achterhoofd is het ondenkbaar, onhoudbaar en naïef om te denken dat vreedzaam protest met een lul als Hosni aan 't roer zal werken. Rigoureuzere actie lijkt onontkoombaar om de overwinning van de dictatuur tegen te houden.
Met 1919 als laatste voorbeeld is de huidige bevolking echter bijzonder onervaren aangaande revoluties. Niemand weet meer hoe het moet. Mubarak weet dat echter, met drie decennia ervaring, heel precies wat te doen. De demonstranten willen neem ik aan niet stuk voor stuk uit hun bed en van straat geplukt worden, om hun familie en vrienden nooit meer terug te zien. Het is tijd dat er een eenduidig Egyptisch antwoord komt.
Revolutie door evolutie. Het is survival of the fittest. En laat ons nou niet denken dat miljoenen jongvolwassen Egyptenaren die race verliezen tegen een vent van 82...
