De meest gestoorden
Catarina stuurde via de submit de volgende column in.
In deze tijd van het jaar verwonderen we ons erover of we ergeren ons eraan: mensen met psychische problemen die nergens terecht kunnen of ongewenst (willen) zijn. Niet altijd onterecht, meen ik, want mensen met psychische problemen doen én zijn moeilijk, niet alleen voor zichzelf, maar meer nog voor hun omgeving. Neem een psychische stoornis als Borderline. Mensen die aan die aandoening lijden, balanceren vaak op een denkbeeldige grens, een grens die ligt tussen fatsoen en wangedrag. Vandaar de term Borderline. Niet de gemakkelijkste aandoening om te hebben, vooral omdat het veel werk is om uit te vogelen aan welke vorm van Borderline iemand dan wel lijdt. Immers, karakter en sociale omgeving spelen hierbij ook een rol.
Statistieken geven aan dat meer dan 18 % van de Nederlandse bevolking het afgelopen jaar leed aan een psychische stoornis. Hiervan is bekend dat iemand met een laag opleidingsniveau, laag inkomen of zonder betaalde baan een grote kans heeft op een psychische aandoening. Iemand met alleen lager onderwijs op VMBO-niveau heeft zelfs twee keer zoveel kans op bijvoorbeeld een stemmingsstoornis, zoals depressie of manie.
Nog niet zo heel lang geleden echter rustte op de term psychische aandoening een groot taboe. Men sprak er niet over en hield zo lang mogelijk de schijn op, met als gevolg dat symptomen verergerden en psychisch gestoorde patiënten totaal ontspoorden. Mensen met een Borderline Persoonlijkheidsstoornis bijvoorbeeld vluchtten in verslavingen, gokken, drugs of zelfs in pseudologica fantastica, een medische term voor ziekelijk liegen. Wie herinnert zich oud-kamerlid Singh Varma (GroenLinks) niet? Zij hield stellig vol dat zij aan kanker leed en niet lang meer te leven had. Volgens de Groningse psychiater, F. Westerouwen leed Singh Varma echter aan extreme waanideeën en is deze ziekte naar zijn mening met psychotherapie goed te genezen. Medicijnen kunnen alleen helpen tegen de waanideeën. Jaren later gaf Singh Varma toe dat ze een ernstige stoornis had, een opmerkelijke verbetering in haar ziekteproces. Bij mijn weten heeft zij zich in stilte teruggetrokken en heeft de politiek geen last meer van haar.
Tegenwoordig wentelen mensen zich in hun psychische aandoening en is er rondom het gebruik van antidepressiva zelfs een ware hype ontstaan. De term: “Ik ben ziek in mijn hoofd en neem een pilletje om rustig te blijven” is volkomen ingeburgerd en heeft status gekregen. Wanneer de gebruiker/ster desondanks doorslaat of een grens overschrijdt (borderline) wordt dit toegeschreven aan te weinig of te veel medicatie, maar niet of hoogst zelden aan het gebrek aan verstand, zelfbeheersing of fatsoen.
In deze staat herkent men dikwijls de ware psychopaat, iemand die zich niet laat leiden door zijn middelmatige intelligentie, maar door zijn omstandigheden, en die zijn per definitie altijd fout. Wordt de psychopaat niet op tijd geholpen, dan leidt zijn paranoïde gedrag (ziekelijke achterdocht en lichtgeraaktheid) niet zelden tot grootheidswaan. Een zeer vervelende geestestoestand, niet voor de patiënt zelf, maar wel voor zijn directe omgeving. Het moge duidelijk zijn dat hierbij alleen psychiatrische hulp uitkomst biedt, al was het maar om nog erger te voorkomen. Raakt deze patiënt namelijk in een psychose, dan is de kans groot dat nog meer mensen hiervan schade ondervinden.
Een goede psychiater echter, die de simulant van de ware zorgvrager kan onderscheiden. Vele psychische aandoeningen laten zich amper meten met behulp van medische apparatuur en psychotherapie is evenmin zaligmakend. Iemand met veel gevoel voor drama en enig acteertalent en kan zich uitstekend voordoen als psychiatrisch patiënt. Informatie over verschillende psychische aandoeningen is immers te vinden op internet en symptomen van bijna elke aandoening worden er uitgebreid beschreven. Iemand die graag simuleert of op een gemakkelijke manier inkomen wil verkrijgen, kiest de aandoening die het meest bij hem of haar past en hoppa, het toneelstukje kan beginnen!
Ik wil hierbij de patiënten die lijden om het lijden niet vergeten, de zorgvragers in optima forma. Deze zorgvragers spelen hun “rol” als waren zij de aandoening zelf. In deze hoedanigheid spelen zij hun psychische stoornis uiterst zorgvuldig uit met als enig doel: voorkomen van genezing. Deze mensen kunnen niet meer geholpen worden en kosten de samenleving klauwen met geld. Immers, medicatie is voor hen geen noodzaak (meer), maar hulpmiddel geworden om hun “recht” op een Ziektewetuitkering te behouden. Ik ben van mening dat deze patiënten als de meest gestoorden in onze samenleving moeten worden gezien.
