Kinderliedjes: Van jampot jampot likkelikkelik

Van veel users kreeg ik suggesties voor liedjes om eens te analyseren. Dankbaar heb ik er een bestandje van aangemaakt. Het vorige deeltje in deze reeks lees je trouwens hier.

Maar eerst wil ik dit liedje eens nader bekijken:

Ik ben geboren in Frieseland
Frieseland, Frieseland
ik ben geboren in Frieseland
en daarom ben ik hier.

Van jampot jampot likkelikkelik
van jampot jampot likkelikkelik
en daarom ben ik hier!

Ik heb geen vader of moeder meer
moeder meer, moeder meer
ik heb geen vader of moeder meer
en daarom ben ik hier!

Van jampot jampot likkelikkelik
van jampot jampot likkelikkelik
en daarom ben ik hier!

Ik heb geen broertje of zusje meer
zusje meer, zusje meer
ik heb geen broertje of zusje meer
en daarom ben ik hier!

Van jampot jampot likkelikkelik
van jampot jampot likkelikkelik
en daarom ben ik hier!

Ik heb geen sokken of schoenen meer
schoenen meer, schoenen meer
ik heb geen sokken of schoenen meer
en daarom ben ik hier!

Van jampot jampot likkelikkelik
van jampot jampot likkelikkelik
en daarom ben ik hier!

Ik heb geen eten of drinken meer
drinken meer, drinken meer
ik heb geen eten of drinken meer
en daarom ben ik hier!

Van jampot jampot likkelikkelik
van jampot jampot likkelikkelik
en daarom ben ik hier!

Lekker duidelijk weer: “Ik ben geboren in Frieseland en daarom ben ik hier.” Waar is hier? Verbannen naar een onbewoond eiland, nét zo lang, tot je wél fatsoenlijk Nederlands kunt spreken? In de gevangenis, vanwege een verregaand taalgebrek?
Het is eigenlijk maar een zielig verhaal. Dat zou je bijna vergeten tussen alle herhalingen van het refrein door.
Maar eigenlijk zegt de zanger: “Ik ben geboren in Friesland, mijn ouders, mijn broertje en mijn zusje zijn dood, ik loop een beetje op blote voeten rond te stappen, en bovendien heb ik niks te eten en te drinken.”
Nou, dan zit het wel tegen.

Wat is nou erger? Als je de volgorde van het liedje aanhoudt, dan komt de tekstdichter eerst met de meest verpletterende mededeling, namelijk de geboortestreek. Daar heeft hij kennelijk moeite mee, en dat is ook best te begrijpen. Na zo’n jobstijding kan het amper meer erger worden. Maar nee, nee, dat heb je mis! De schrijver is namelijk wees. En dat weegt ook zwaar. Toch niet zo zwaar als het feit, dat hij in Friesland geboren is.

Als mijn ouders zouden komen te overlijden, en ik zou dat verhaal kwijt willen aan iemand, dan zou ik toch niet beginnen met: “Ik ben geboren in de Noordoostpolder?” Het is wel waar, maar lekker belangrijk zeg! Ik zou onmiddellijk terzake komen en zeggen: “Tjonge, jonge, mijn ouders zijn dood,” en in mijn geval, “en mijn zussen en broertje ook!” Ik zou het niet eens hébben over woonplaatsen!

En dan hebben we het nog niet eens over het refrein gehad. “Van jampot, jampot, likkelikkelik.” Al doe ik nog zo mijn best, ik snap niet waar die jampot vandaan komt. Had de moeder van de schrijver een bril met jampotglazen? Of at ze alle dagen beschuitjes met jam, en wordt de schrijver verteerd door jeugdsentiment?

Nee, nee, ik denk dat er wat anders aan de hand is. De schrijver heeft een eetstoornis ontwikkeld door al deze traumatische gebeurtenissen in zijn leven. Zodra hij aan pappie en mammie denkt, of aan broer en zus, wordt hij verteerd door verdriet en begint er op los te smikkelen. Van de jam, de pindakaas, de snackbar, de asbak, net wat er voor handen is.
Zo.
Klaar.
Opgelost.
Ach nee.
Kut.
“Ik heb geen eten of drinken meer,” zingt de zanger. Dus ook geen jampotten om leeg te likken. Daar gaat mijn theorie.Of zijn het misschien de herinneringen aan vroeger? Die goeie ouwe tijd, toen pa en ma, broer en zus nog in leven waren, en er volop jam in huis was? Dat de schrijver toen, als onbezorgd jochie of meisje van tien lekker uit de jampot kon snoepen?

Internet lijkt een onuitputtelijke bron waar het gaat om informatie. Maar niet over jampot, jampot likkelikkelik. Dan kan je het als columnist lekker zelf uitzoeken. Verzin zelf maar een betekenis, Zonnetje40! Wie mij een website kan aanleveren waar alle betekenissen van oude Nederlandse liedjes op worden uitgelegd, die krijgt van mij een medaille!

Echt. Ik kan er niet meer van slapen. Het gonst maar door mijn hoofd. Wat betekent Osewiesewosewiese walla, kristalla? Of betreft het hier een dronken tekstschrijver met de drang om zelf zijn meest bezopen liedjes uit te brengen? Wel een geslaagde actie, overigens. Hoezo: Witte zwanen, zwarte zwanen, wie gaat er mee naar Engeland varen? Zwanen hoeven toch niet te varen? Zij kunnen toch zelf zwemmen? En vanwaar die vereniging tussen zwart en wit? Is er geen Wilders-zwaan of zo? Ik krijg echt slaapproblemen op deze manier. Bestaat daar ook nog een liedje over?

O ja. Slaapliedjes zat.

Duimelot is in het water gevallen
Likkepot heeft hem er uit gehaald
Lange Jaap heeft hem een schoon hemd aangetrokken
Ringeling heef hem in bed gelegd
En het kleine ding heeft hem "Welterusten" gezegd

Lig ik daar weer wakker van. Een slaapliedje. Ja, ja. Dus mijn duim is in het water gevallen. En mijn wijsvinger, likkepot, heeft hem eruit gehaald. Hoezo? Zo’n actie wordt toch vanuit de hersens bestuurd? Mijn vingers opereren toch niet zelfstandig? Waarom moet mijn duim trouwens een hemd aan? Een schoon hemd nog wel? Als het koud is, in de winter, trek ik gewoon een handschoen of want over mijn hele hand inclusief vingers. Ik geef niet mijn wijsvinger de opdracht: “Hee, Lange Jaap, ouwe jongen. Heb jij er nog aan gedacht om Duimelot een schoon hemd aan te trekken?” Als ik zulke gesprekken zou voeren met de vingers van mijn hand, dan zou mijn familie toch in beraad bij elkaar komen om te overleggen of ik in een gesloten inrichting de rest van mijn dagen zou moeten slijten?
“Ringeling heeft hem in bed gelegd.” Yeah, right. Probeer je ringvinger maar eens onafhankelijk van de andere vingers te bewegen. Dat is toch bijna niet mogelijk?

Misschien moet ik een ander slaapliedje bedenken. Eh…

In dromenland, in dromenland
Daar is van alles aan de hand
In dromenland in dromenland
't Is aan de overkant

In dromenland, in dromenland
Daar is het echt ontzettend fijn
In dromenland, in dromenland
We gaan maar met de trein

In dromenland, in dromenland
Daar is het heel gezellig dus
In dromenland, in dromenland
We gaan maar met de bus

Wat is er aan de hand dan, in dromenland? Aan de overkant? De overburen zien me aankomen… ik dacht dat dromenland gewoon hier was. Daar waar ik mijn ogen dichtdoe en langzaam in slaap val…
Nee hoor. Het is weer ingewikkelder dan dat ik dacht. Je moet er weer voor reizen. Met de trein, met de bus. En dat midden in de nacht. Hoeveel treinen en bussen gaan er ’s nachts? Niet veel. Zelfs niet vanuit Amsterdam.

Ach. Het is toch te warm om te slapen.