Frêet op oew moers taol

Ons opa, ons oma, ons pa en ons moeder; ammòl Tilbörgers, echte Kröökezèèkers. En ikke dus ok. Mar ons moeder wo nie degge dè ok aon ons kont heuren. En doarum moese wij hôoghòllaans praote thöös. Die zaachte g, daor kwaame we mar nie vanaaf, mar ‘höllie’ in plaots van ‘zij’ en ‘gij’ vur ‘jij’, dè von ze nie zo jofel. En wè kwattastroojsel waar, dè wies gin man assie nie öt Tilbörg kwaam.

Ik waar nog mar een klèn meske toen al duidelijk wier dè’k unne taolenknobbel ha. Toen ik vur ut irst naor de kleuterschool gewist waar, vroeg ons moeder: ‘En? Hoe was het?’. ‘Hil goed’, zeej ik. ‘Ik kan al schrève.’ En dè waar un vurbode van un schoolcarrière woarin taole de boventoon vuurden. Vur ons moeder ok een geruststelling: dè plat Tilbörgs zô’ter zo wel ötgeramd worre.

En dè waar ok zô. Mèn leraren deejen dur wèrrek zo goed – en ikke sewèele ôk - degge bekaant nie kont heure waor ik vandaon kwaam. Ons moeder waar verrèkes frêet op d’r dochter. Totdè’k in de vierde klas unne leraar Nederlands kreeg die’ter un hil aandere kèk op taol op nao hield. Irst von ik um mar unnen appetjoek, dun diejen. Wèttie deej waar de omgekirde wereld. Ut Ave Maria, de grondwet, de kraant, al wettie in zun haande kreeg, vertaolden’ie in ut Tilbörgs. Ge kunt oew ège wel vurstelle dè’k daor van ston te kèke. Ha ons moeder dan gin gelèk?

In irste instaansie gaaf ik d’r gin sjoege oan. ’t Zu toch nie zô zèn dè’k al die moeite vur niks gedaon ha? Mar soms zattie, vurdè ons klas binnenkwaam, dingskes in ut Tilbörgs te vertaole en dan bleef ik toch ekkes staon kèke hoetie dè deej. En soms liet ie dan heure hoe dè’t klonk. En dè von ik zô verrekes leutig, dè’ter toch een vonkske oversprong.

Meej mun diploma op zak ging ik naor Amsterdam om te studeren aon de universiteit. Wir un taol, want dè waar waor ik goed in waar. Dus begon ik aon Zweeds. Ik waar de innige Braobantse in ut gruupke en al die aander vonne’n ut ôk leutig om naor mèn Tilbörgse zinnekes, as ‘Bet’ie a’kum aai?’ en ‘Xtond tène febriek en ‘k kossum nie bekweke krège’ te löstere. Gelaage demme hebbe!

Un hil jaor heb ik in ut taolepraktikum gezete, totdè’k de Zweedse taol onder de knie ha. Wè denkte wè? Toen ik ut algemeen beschaofd Zweeds onder de knie ha, begon ut gemökel. We moese dialecten lere, want dè’s de lèvende taol, zeeje ze daor. En ze zin ok dè’k as Braobantse verrekes veul mazzel ha, omdè’k die moeilijke Zweedse klaanke al vanèèges kos. En toen viel bij mèn ut kwartje.

Ik wit nie woar gij vandaon komt, mar bij jöllie hebbe ze vast ok wel zo’n taoltje dè’t wèrd is om in lève te houwe. ’t Is toch un stukske cultuur dègge van oew aawlööj meegekrege het, zo gezeet.  Ge kunt ‘r nog wel us vurdeel öt haole, nèffe dè’ter hil  wè te laage valt meej die binnelaanse vrèmde taole. En daorum ben ik sinds dieje tèd himmòl 2-toalig: Nederlands en Tilbörgs, ik praot en schrèf ut allebaaj vloeiend.

Wilde gij ok Tilbörgs lere? Kèkt dan urst is naor ut Tilbörgs Leesplenkske:
http://www.historietilburg.nl/tijdschrift/images/2005/leesplenkske.jpg

en hier kunde't ok heure:
http://www.cubra.nl/cursustilburgs/welcome.htm