Vaardigheid of belevenis?

Ik heb laatst tot tweemaal toe Forza 2 aangeschaft, en na korte tijd weer verkocht. Hetgeen voor veel hilariteit zorgde voor de mensen om me heen. Ik werd verleid door de prachtige glimmende auto's en de potentiële geweldige gameplay. Ik zeg bewust "potentieel", want uiteindelijk kwam er niet veel van terecht. Ik ben niet goed genoeg om online competitief mee te doen en altijd laatste worden is niet leuk. Dan maar wat meer tijd steken in de single player mode. Maar die werd ook steeds saaier en monotoner. Steeds maar weer dezelfde rondjes in iets andere auto's. Dit is overigens niet de eerste keer dat dit me overkomt. Hoe kan dit toch? Vroeger speelde ik games als Gran Turismo ontelbare uren, maar tegenwoordig kunnen dit soort spelen me niet meer boeien. De oorzaak ligt (natuurlijk) wederom in de leeftijd en de veranderende plaats die gamen in mijn leven inneemt.

Je kunt games grofweg in twee categorieën rangschikken. Allereerst zijn er games waarbij alles draait om het ontwikkelen van vaardigheden. In bijvoorbeeld racegames. puzzelgames en multiplayer shooters worden dezelfde handelingen continu herhaald. Alleen word je (als het goed is) steeds beter in het spel. Als speler geef je inhoud aan het de game, je ervaring valt of staat met hoe goed je de game kunt beheersen. Zo is een racegame niet leuk als je continu in de vangrail belandt, maar als je elke bocht perfect neemt is het genieten.

Vroeger stond bij alle games de vaardigheid van de speler centraal. Niet alleen ontbrak het aan genoeg mogelijkheden (grafisch, geheugen, etc.) om een episch verhaal te vertellen, de opbrengsten van games als Space Invaders, Pac-Man en Donkey Kong bestonden voor een groot deel uit kwartjes die in arcadekasten werden gegooid. Het summum was om een zodanige balans in de gameplay te vinden dat de speler redelijk snel af was, maar toch gemotiveerd bleef om het nog een keertje te proberen. Daar kwam nog bij dat toentertijd de meeste games door mannen werden gespeeld. En die willen zich toch altijd met elkaar meten. Highscores, kills of rondetijden zijn eigenlijk een vervanging van het aloude "wie heeft de langste piemel". En dit geldt eigenlijk nog steeds. Ook nu draait alles om andere gamers pwnen! En wat dat betreft zijn de manieren waarop enorm uitgebreid. Leaderboards en 64-players co-op games zijn eerder regel dan uitzondering geworden. Internet heeft echt een revolutie teweeg gebracht. Niet langer hoef je naar een rokerige speelhal of zweterige LAN-party om je skills te tonen. En doordat je wereldwijd mensen kunt uitdagen, is er altijd wel iemand beschikbaar om tegen te spelen. Online gamen heeft natuurlijk ook zijn donkere kanten. Het ontbreken van persoonlijk contact en anonimiteit brengt het slechtste in de mens naar boven. Gescheld en racistische of denigrerende opmerkingen worden bijna als normaal beschouwd. Daarnaast gaat het hoog gegil van pubertjes vaak door merg en been. Je kunt zeggen dat je wordt gedwongen om te gamen met mensen waar je in normale omstandigheden met een grote boog omheen zou lopen. Godzijdank bestaan er Friend lists! Een andere reden voor de aantrekkingskracht van dit soort games is dat ze ongelofelijk veel waarde voor je geld bieden. Je kunt ze bijna eindeloos blijven spelen. Zie bijvoorbeeld de nog steeds ongekende populariteit van games als CounterStrike 1.5 of Halo 2.

Maar goed, terug naar de twee categorieën games. Bestond de eerst categorie uit games waarin alles draait om de vaardigheden van de speler, tot de tweede categorie games behoren games die de speler een prachtige belevenis willen bieden. Eigenlijk kun je deze games het beste vergelijken met een rit door een attractie in een pretpark als Disneyland. Je doorloopt de rit waarbij er allerlei heftige en spectaculaire dingen om je heen gebeuren, maar je hebt er zelf nauwelijks invloed op. De meeste single player games vallen in deze categorie. En natuurlijk moet je wel vaardigheden hebben om het spel te kunnen spelen. Maar in principe is het voor iedereen mogelijk om het spel zonder al te veel moeite uit te spelen. Dit soort spellen bestaan ook al redelijk lang. Adventures en RPG's waren de eerste games die niet de speler, maar het verhaal centraal stellen. Maar pas de laatste jaren, doordat de hardware steeds krachtiger wordt, is het mogelijk om de speler in een setting te plaatsen die niet onder doet voor een big budget Hollywood film. Ook worden scripted events steeds vaker vervangen door interactieve omgevingen en slimmere AI. Hierdoor krijg de speler opeens invloed op zaken die eerst statisch waren. Zo lijkt Bioshock nu al een nieuwe standaard te gaan neerzetten voor wat de single player ervaring van een spel betreft.

Er zijn dus twee categorieën games. De ene is niet beter dan de andere, en veel spellen kunnen zelfs in beide categorieën vallen. Halo 3 heeft bijvoorbeeld een geweldige single player campaign, maar ook uitgebreide multiplayer mogelijkheden. Naar welke categorie games je voorkeur uitgaat is afhankelijk van veel factoren. Ik merk dat mijn eigen smaak steeds meer richting games gaan die me een geweldige, en liefst unieke, belevenis bieden. Ik heb gewoonweg niet meer de tijd om veel te gamen. Als ik een spel speel wil ik elke minuut vermaakt worden. Multiplayer games heb ik gewoonweg geen tijd voor. Tenminste, niet de tijd die nodig is om goed genoeg te worden om leuk mee te kunnen doen. Mijn idee van gamen is niet urenlang met een schietschijf op mijn voorhoofd rond te lopen terwijl ik word uitgescholden door pubertjes met een piepstem. Ook haal ik een groot deel van het plezier niet langer uit de graphics en de gameplay (ik ben verzuurd), maar uit het verhaal. De gameplayduur van single player worden misschien steeds korter, maar de inhoud steeds minder saai en repetitief. Zie bijvoorbeeld een God of War of een Gears of War. Als dit het geval is heb ik er geen moeite mee om € 60 euro neer te leggen voor een game die 10 uur duurt. Omgerekend per uur is het goedkoper dan de kroeg. Maar ik kan me gezien mijn eigen ervaringen ook goed voorstellen dat het anders is als je van je studiefinanciering moet leven.

Toch blijft het af en toe nog kriebelen, en zwicht ik voor een game als Forza 2. Al is het maar uit weemoed naar mijn studententijd. Van het goede voornemen om echt veel tijd en energie in het spel te steken komt alleen helaas weinig terecht. Voortaan toch maar niet meer doen.