Is er nog originaliteit in een WW2-game mogelijk?

Geen setting in games is zo uitgekauwd als de Tweede Wereldoorlog. Of het nu in strategische games, flightsimulators of first person shooters is, geen tijdsperiode wordt zo vaak gebruikt als de strijd tussen de geallieerden (de V.S., Engeland, Rusland en andere bondgenoten) en de Axis-mogendheden (Duitsland, Italië en Japan) nu bijna 70 jaar geleden. Het is zelfs zo vaak gebruikt dat deze setting door de meeste gamers als "uitgekauwd" wordt gezien. Maar waarom wordt de Tweede Wereldoorlog eigenlijk zo vaak gebruikt in games? En is er nog een toekomst voor deze setting, of zijn we vanaf nu gedwongen om tegen terroristen te vechten?

De belangrijkste reden voor de populariteit van de Tweede Wereldoorlog bij gameontwikkelaars is dat dit de laatste grootschalige oorlog is waar het verschil tussen goed en kwaad zo duidelijk te definiëren is. Wij waren de goeden, de Nazi's de slechten, klaar. Dit beeld verandert niet. Ondanks dat er de laatste jaren meer ruimte is voor hetgeen de gewone Duitse soldaat heeft meegemaakt of het lijden van de burgerbevolking in bijvoorbeeld Dresden als gevolg van luchtaanvallen, worden deze mensen (terecht) ook betiteld als slachtoffers van de Nazi's, en niet van de geallieerden. En hoe je het ook wendt of keert, er is geen enkele nuancering mogelijk voor de misdaden die door het Nazi-regime zijn gepleegd. Hoeveel domme kaalkopjes dit ook proberen. Dit onomstreden zwart-wit beeld van goed en kwaad maakt het erg makkelijk om de Duitsers en hun bondgenoten te gebruiken als vijanden in een game. Realistischer dan ruimtewezens of ander fantasievolle monsters, maar toch minder controversieel dan een andere menselijke tegenstander. Zo heb ik Jack Thompson nooit verontwaardigd horen spreken over het geweld in World War 2 shooters. Duitsers in games zijn stel gezicht- en naamloze Stormtroopers die trouw achter de Darth Vader-achtige Adolf Hitler aanhollen en dus straffeloos kunnen worden afgeknald.

Daarnaast spelen er nog enkele andere redenen waarom de Tweede Wereldoorlog als setting zo populair is. Het was namelijk een oorlog die overal ter wereld op tal van verschillende strijdtonelen is gevoerd. Hierdoor is het makkelijk om diversiteit in een game te creëren. Heb je in een Mario-game een sneeuw- en een woestijnlevel, zo heb je in de gemiddelde WW2-game altijd wel een level dat zich afspeelt in Stalingrad, Noord Afrika of Normandië. Tenslotte vergen de wapens die in de jaren '40 werden gebuikt weinig uitleg. Je richt, haalt de trekker over en herlaadt tussendoor. Gepriegel tussen verschillende vuurmodi en dozijnen verschillende scopes was er toen nog niet bij. Heerlijk simpel en herkenbaar dus. Vergelijk dit maar met een moderne oorlogsgame als Ghost Recon waar je haast een ICT-er moet zijn om je HUD, wapens en andere gadgets te kunnen bedienen.

Smakeloos wordt het overigens als ontwikkelaars in de huid van Steven Spielberg denken te kruipen en hun spel verkopen als een eerbetoon aan de dappere soldaten van WW2, compleet met orkestrale muziek en levels die rechtstreeks gejat zijn uit (nee sorry, een hommage zijn aan) films als Saving Private Ryan en Enemy at the Gates. Soms gebeurt dit overigens redelijk respectvol, kijk bijvoorbeeld naar de Brother in Arms games die de ervaringen van een compagnie soldaten waarheidsgetrouw proberen na te bootsen. Maar meestal is het dezelfde standaardmeuk met een pompeus sausje eroverheen gegoten. Nog erger wordt wanneer een uitgever wel wil scoren met realisme, maar de gruwelen van een oorlog niet wil tonen en elk spatje bloed dan maar uit het spel weghaalt. Medal of Honour moet tenslotte ook aan kinderen kunnen worden verkocht, toch EA?

Maar waarom altijd maar de Tweede Wereldoorlog? De mensheid loopt elkaar toch al veel langer om zeep te helpen? Nou, andere oorlogen liggen wat gevoeliger. Zo denk je bij de Korea- en Vietnamoorlog eerder aan oorlogsmisdaden door Amerikaanse soldaten, huilende vluchtelingen en verbrande kleine meisjes. De Eerste Wereldoorlog als setting is wel realistisch weer te geven, maar hoelang gamers geboeid blijven als ze elke keer na drie seconden een gezichtvol mitrailleurvuur krijgen is moeilijk te zeggen. En Joegoslavië is zo naar met al die massamoorden. Andere moderne oorlogen kenmerken zich juist door eenzijdigheid. Zo werd het Irakese leger tot tweemaal toe binnen een paar dagen verpletterd door een coalitie onder leiding van de Amerikanen. Dit plaatst ontwikkelaars voor een dilemma: veel coole wapens, een simpel te programmeren omgeving (woestijn) maar een vijand die niet terugvecht! Niemand heeft ooit gezegd dat een oorlog eerlijk moet zijn, maar een game moet wel uitdaging bieden. Om dit probleem te overkomen is er gelukkig de squad-based shooter uitgevonden. In plaats van Jan Soldaat bestuur je in zulke games een kleine eenheid stoere mannen die het diep achter de vijandelijke linie moet opnemen tegen slechteriken als Noord-Koreanen, Russen en Irakezen.

Al ligt Irak de laatste tijd weer gevoelig aangezien het avontuur van Bush op een fiasco is uitgelopen. Maar gelukkig is er tegenwoordig een andere vijand: de Terrorist! Stateloos, eng, actueel en breed inzetbaar. Wat dat betreft zijn terroristen net Duitsers met een bivakmuts, met als voordeel dat ze wereldwijd kunnen toeslaan en niet alleen langs de grenzen van de Heimat. En voor good old' Billy Bob is een terrorist in Mexico nu eenmaal een stuk bedreigender dan een Duitser in Arnhem. It brings the threat closer to home you know.

Maar wat blijft er nu over voor gamers die geïnteresseerd zijn in de Tweede Wereldoorlog, dolgraag games spelen met deze setting maar verlangen naar een beetje originaliteit? Niet veel. Medal of Honour: Airborne is (weer) meer van hetzelfde, Midway komt met een Call-of-Duty kloon terwijl die laatste voor deel 4 Heinz und Fritz hebben ingeruild voor Russische terroristen (die zijn dubbeleng namelijk!). Gelukkig is er nog enige hoop met het fantastische Company of Heroes en binnenkort met een nieuw deel uit de Brother in Arms-reeks. Toch is het niet zo moeilijk om wat originaliteit in Tweede Wereldoorlog games te brengen. De simpelste oplossing zou zijn om eens een game te maken vanuit het oogpunt van de Duitsers. Tal van nieuwe oorlogstonelen (Fallschirmjäger in Kreta bijvoorbeeld), een behoorlijk uitdaging (zeker na 1943) en laten we niet liegen, de Duitsers hadden het leukste speelgoed en de mooiste uniforms. Dit is niet eens zo wereldschokkend nieuw idee. Want in vliegsimulators en RTS games kan het al veel langer, zo kan ik me nog herinneren dat ik als kleine jongen op de Amiga al Spitfires neerhaalde boven een uit polygonen opgebouwd London. Dus waarom dan die gevoeligheid bij First Person Shooters? Net alsof je je opeens gaat identificeren met de Nazi's als virtuele personages in een ander uniform afschiet. Het is trouwens ook hypocriet. In de meeste multiplayer mode van WW2-games kun je de kant van de Duitsers kiezen. Bij sommige spelen is het dan zelfs mogelijk om gewonde geallieerde soldaten met een mes af te maken! En gezien de populariteit van WW2-games in Duitsland (ondanks een wet die de afbeeldingen van Nazi-symbolen verbiedt) lijken Duitse gamers niet de link te leggen tussen tegenstanders in zo'n spel en hun eigen opa's. Waarom zou dit in landen die tot de "goeden" behoorden dan wel het geval zijn?

Dus kom op Activision. Geef Infinity Ward een schop onder de kont en komt met Call of Duty 4: Tales of the Waffen SS. Van terroristen hebben we nu wel onze buik vol.