To pre-order or not to pre-order, that's the question...
Allereerst is er de fase Voorpret; deze bestaat uit het lezen van previews en het discussiëren daarover op fora als FOK!. Soms slaat deze fase door in Hype, waarbij sommige gamers een hoge mate van ongeduldigheid bereiken, wat zich onder andere uit in het afzeiken van soortgelijke games (zeker als ze op een andere console verschijnen), rare spelling en het opnemen van vakantiedagen na de releasedate. Het spel lijkt soms zelfs een beetje de rol van Messias aan te nemen, waarbij de toekomst er na het verschijnen van een game opeens rooskleurig uitziet.
Daarna komt de tweede fase; het daadwerkelijk Spelen van de game. De duur van de fase is afhankelijk van de game. Maakt een game de belofte waar dan zal men tijdens en na het spelen hierover blijven praten en ervaringen uitwisselen. De echte fan koopt soms nog aanvullende merchandise als soundtracks, game guides en kleurige poppetjes. Is het spel echt een klassieker dan wordt de game meerdere malen gespeeld en wordt er in de toekomst nog menigmaal aan gerefereerd of weemoedig aan teruggedacht. Het spel bereikt dan de status van benchmark voor toekomstige aankopen. Bij oudere games manifesteert dit zich overigens vooral in combinatie met het praten over vroeger.
Maar tussen de fase Voorpret en de fase Spelen lijkt een nieuwe fase te zijn ontstaan. Namelijk de fase Kopen. Vroeger stond je eigenlijk helemaal niet bij stil bij het aankoopproces van een spel. Toen wist je de releasedate en wachtte je rustig af tot je het spel in kwestie toevallig in de winkelschappen zag staan.
Tegenwoordig moeten gamers zich echter de vraag stellen of ze een spel moeten pre-orderen (online bestellen bij een webwinkel of reserveren bij de plaatselijke gamesboer) of gewoon na de releasedatum een winkel inlopen om hem daar te kopen.
Een aantal ontwikkelingen hebben geleid tot het verkoopfenomeen van de pre-order: de komst van special editions, lagere prijzen die online winkels rekenen, gemak en luiheid (je hoeft immers niet meer de deur uit).
Voor winkels en uitgevers van games zijn pre-orders een geschenk uit te hemel. Ze krijgen nu immers al vroeg signalen over de populariteit van een game en kunnen de verkoopcijfers zo voor de release van de game bij hun kwartaalomzetten rekenen. Iets dat met releasedates die steeds worden opgeschoven natuurlijk erg fijn is voor de aandeelhouders. Tenslotte zijn, in een wereld waar kwantiteit voor veel mensen gelijk lijkt te staan aan kwaliteit, pre-ordercijfers een uitermate doeltreffend reclamemiddel.
Om pre-orderen aan te moedigen moest schaarste gecreëerd worden zonder dat dit ten koste zou gaan van de uiteindelijke verkoopcijfers. Minder exemplaren drukken was geen optie dus kregen we special editions. Deze versies zijn meestal iets duurder dan de normale versie en bieden een mooier hoesje of extra content als een making of aan. Soms blijken special editions helemaal niet schaars te zijn (bijvoorbeeld Zelda: the Windwaker) en worden er zelfs geen normale versies uitgebracht. Andere keren zijn de Special Editions dus echt in beperkte hoeveelheden verkrijgbaar (bijvoorbeeld Halo 2). Maar dit weet je als gamer dus niet van te voren en zeker bij dat laatste gaat het om versies die de echte gamer onderscheidt van de prutser die zijn games van zijn vriendin of oma krijgt. Veel mensen nemen het zekere voor het onzekere en pre-orderen de game dus maar.
Naast schaarste is er nog een andere reden dat gamers een spel zo vroeg mogelijk in bezit willen hebben, namelijk de stijgende populariteit van online gamen. Wil je in het begin een beetje leuk mee kunnen komen en niet aan de lopende band ingehaald of afgeknald worden, dan zul je de game snel in je bezit moeten hebben. Tenslotte speelt afgunst zeker een rol, want GTST is opeens een stuk minder leuk als je weet dat die ene irritante user van FOK! ondertussen lekker aan het gamen is.
Eigenlijk klinkt pre-orderen dus ideaal. Je bestelt een game bij een webwinkel of reserveert hem bij een lokale winkel. Je bent verzekerd van een Special Edition, betaalt een lagere prijs, hoeft vaak niet eens meer de deur uit en de uitgevers verdienen weer wat meer geld. Kortom een win-win situatie. Ideaal toch?
Nee dus! Als je je bestelling of reservering plaatst, meestal een paar maanden voordat het spel uitkomt, lijkt de releasedatum nog erg ver weg. Probleem is dat wanneer de release dichterbij komt de hype alleen maar groter wordt waardoor elke dag er één te veel lijkt te zijn.
Dit wordt nog erger wanneer sommige winkels zich niet aan de releasedatum houden en het spel vrolijk een paar dagen van tevoren beginnen te verkopen. Natuurlijk zijn dit nooit de winkels waar je je bestelling of reservering hebt geplaatst, en je bestelling afzeggen kan niet meer. Vroeger wist je dit niet en nu verspreiden deze verhalen zich als een lopend vuur via internetfora waarbij het een sport lijkt te zijn wie een game als eerste in bezit heeft. En daar zit je dan, te wachten tot je orderstatus op “verzenden” wordt gezet. Waarbij je weet dat je daarna nog minstens één dag op ome Post moet wachten of zelfs nog langer als je je hebt laten verleiden door die lage prijzen in Engeland of de VS. Niks erger dan wachten op een game als hij al overal te koop is en iedereen op FOK! zit te praten hoe cool het wel niet is. Die tien euro besparing lijken het dan absoluut niet waard. En die extra zekerheid stelt ook niks voor als je de (niet zo) special editions overal ziet liggen.
Ik heb me in elk geval voorgenomen nooit meer een game te pre-orderen. Zeker niet online en alleen bij hoge uitzondering (Halo 2 SE) in een winkel te reserveren. Naast bovengenoemde aspecten heeft dit nog een reden. Naar een winkel rijden, de game zien liggen, deze afrekenen en vervolgens weer naar huis rijden geeft toch wel een heerlijk gevoel. In elk geval stukken lekkerder dan zenuwachtig achter het raam wachten tot de postbode eindelijk eens komt.
Bijkomend voordeel is dat het mogelijk is om na de aankoop meteen in een verkleedhok van de kledingzaak naast de gamesboer te duiken om daar met je ballen langs het tinnen hoesje van de Halo 2 Special Edition te wrijven.
