Gelukkig heeft hij dat nog meegemaakt
Vorige week woensdag, 22 april, is Martin Bril overleden. Los van het persoonlijke drama voor hem en zijn familie is het ook voor zijn lezers een verlies. Ik mocht zijn columns altijd graag lezen, voornamelijk die in Het Parool verschenen. Toen hij voor De Volkskrant ging schrijven ben ik hem een beetje uit het oog verloren. Ik heb daar geen abonnement op dus ik las hem onregelmatig, hetzij in een enkele krant die ik tegenkwam, hetzij via internet. En nu is hij dood. Veel te jong, en op een vreselijke manier.Dit is geen ode aan Martin Bril. Daarvoor ken ik hem absoluut niet genoeg. Ik heb hem nooit ontmoet, ik heb hem nooit gesproken. Ik ken hem als lezer, kon van zijn stukjes genieten, maar om daar nou de hoogmoed vandaan te halen om een ode aan hem te schrijven, nee zeker niet. Er zijn er die hem beter kenden, die beter en mooier kunnen beschrijven wat hij kon en wat hij teweegbracht. Waar dit wel over gaat is waar ik aan moest denken naar aanleiding van de reakties op zijn dood. Reakties waarvan vooral de hoeveelheid me verbaasde en tegelijk verheugde dat een schrijver kennelijk nog steeds heel veel los kan maken in mensen.
Hij stond net twee weken op de voorpagina van De Volkskrant. Een mooie plek voor een columnist; de voorpagina van een krant. "Het was een droom van hem", vertelde iemand op tv, "gelukkig heeft hij dat nog meegemaakt." Inderdaad dacht ik, fijn voor hem. Maar tegelijkertijd dacht ik, dat is een opmerking die je vaak hoort, maar die weinig betekenis heeft. Tenzij je in reincarnatie gelooft of in een hiernamaals. Alhoewel ik nog nooit iemand die in reincarnatie gelooft heb horen zeggen, "wat ben ik blij dat ik dat nog heb meegemaakt toen". 'Gelukkig heeft hij dat nog meegemaakt' is meer een tekst die als troost dient voor de achterblijvers dan dat het onderwerp zelf er nog wat aan heeft na zijn overlijden.
Een kennis van mij, een groot Ajax fan, overleed kort nadat Ajax in 1987 de Europa Cup 2 had gewonnen. "Gelukkig heeft ie dat nog meegemaakt" was een veelgehoorde zin die tijd. Het was een fijne gedachte, hij zou in vrede rusten met de wetenschap dat zijn Ajax weer een plekje bij de Europese voetbaltop had veroverd. In 1989, na het staaf incident sprak ik zijn zoon, eveneens een grote fan, en hij zei toen "Ik ben blij dat mijn vader dit niet meer mee heeft hoeven maken, hij zou zich omdraaien in zijn graf."
"Dan is het maar goed dat jullie hem gecremeerd hebben", tja je moet wat zeggen.
Veel jaren later was het de overgang naar de Arena, het einde van De Meer, het drama met het gras, het gebrek aan sfeer . "Gelukkig hoeft ie dit niet meer mee te maken", zei zijn zoon, "hij zou zich omdraaien in zijn graf."
"Dan had ie tenminste wel weer gelegen zoals het hoort" zei ik troostend.
De zin 'gelukkig heeft hij dat nog meegemaakt' houdt ook in dat je er van uit gaat dat je in de hemel nog al je herinneringen hebt. Dat de hemel een afspiegeling is van wat je hier bent. Als ik daar over nadenk dan lijkt me dat heel stug, ik kan dat niet geloven (pun intended). Ik denk dat de hemel helemaal niet bestaat, maar mocht ik het onverhoopt mis hebben, dan zal het niet zo zijn als hier op aarde. Mensen blijven mensen. Het is al eens eerder mis gegaan, en je mag toch verwachten dat God maatregelen getroffen heeft om een tweede fout niet te laten gebeuren. De hemel is geen Noord-Zuid lijn tenslotte. Een beetje projectontwikkelaar leert van zijn fouten, en het hebben van een eigen mening, voor jezelf kunnen denken en vooral weet hebben van de vele geneugten des levens zijn geen eigenschappen die daar boven gewaardeerd worden. Ik denk dat je voor je in de hemel komt gezuiverd wordt, je geest gereset en je een soort van oerversie van Moeder Theresa wordt. Niet echt een gezellige boel lijkt me.
Een mogelijk vervelende bijkomstigheid van de dood van Martin Bril was donderdag al te zien bij De Wereld Draait Door; Bart Chabot. Na de dood van Herman Brood werd Bart zijn plaatsvervanger op aarde en veel belangrijker dan Herman zelf, hoe zeer Bart ook het tegendeel beweerde. Een diaree van boeken volgde, 'Broodje Dit', 'Broodje Dat', 'Broodje Zus', 'Broodje Zo', Bart is er niet slechter van geworden. Een doemscenario komt in mij op. Martin Bril wordt de nieuwe Herman Brood voor Bart Chabot. In elk programma mag hij komen vertellen van zijn belevenissen met Martin Bril op tournee. Niet om zichzelf belangrijker te maken, nee, het gaat tenslotte om Martin. De titels van zijn nog te verschijnen boeken kan ik nu reeds vrijgeven: 'Ziekenfonds Brilletje', 'Lees Bril', 'Zonne Bril', 'Stof Bril', ach, de rij is eindeloos.
Zou Martin Bril in de hemel komen als deze zou bestaan? Ik weet het niet. Hij was een goed mens denk ik, daar niet van, hij kon prachtig schrijven en heeft daar vele mensen vele fijne momenten mee gegeven, maar zijn verleden met diverse verslavingen lijkt mij een te groot struikelblok. Ze zijn daarboven nogal streng in de leer namelijk. Jammer voor de mensen die daar al zijn, of nog komen. Rokjesdag in de hemel, het lijkt me een fascinerend gezicht. Gelukkig heeft hij dat nog meegemaakt, ik ga zoiets niet over hem zeggen. Kan, zoiets niet zeggen. Wat ik wel kan zeggen is, "gelukkig dat ik hem heb meegemaakt".
