Een kouwe douche op een verhitte kop
Eerst maar even iets dat mij nogal schokte. Een poosje geleden schreef ik over Sanne, een leuke meid die haar einde vond tegen een grote boom op de Nijenoordallee in Wageningen. In de klas vertelde ik dat verhaal om alle maniakken tot wat kalmte te manen. Een van de leerlingen zei dat het weer was gebeurd, en op dezelfde plek. Ik geloofde het niet, want dat zou wel heel erg wrang zijn. Tot ik afgelopen week weer langs die fatale plek kwam en allerlei spullen naast het fietspad in de berm zag liggen. Wat dichterbij gekomen zag ik dat het heel veel bloemen waren, waxinelichtjes en andere dingen die je bij zo’n nare plaats aantreft. Ook een foto, weer van een meisje. In de bomenrij vlak naast de beruchte boom staat een lantarenpaal die helemaal tegen de boom aan was gedrukt. Nu was het dus niet de boom maar een lantarenpaal twee meter ervandaan die het einde betekende van een jong, veelbelovend leven. Hoe je er ook tegenaan lijkt, het is een vreselijke plek. Uiteindelijk is er niet een leven verloren, maar waarschijnlijk een hele rij toekomstige mensen. Ik kan me de redenering van die rechter ergens in een zogenaamd derdewereldland dan ook goed voorstellen, toen hij stelde dat een misdadiger die een mens had omgebracht voor massamoord moest worden veroordeeld. Alleen heb je dan ook een massa-executie als die moordenaar ter dood wordt gebracht.Nu wat anders. Er was in mijn buurt een erg bevlogen, jeugdig tiep. Hij was erg begaan met de crisistoestand en had er nogal een mening over. Het kwam erop neer dat de hele kapitalistische kolerezooi, met name het systeem inherent ondeugdelijk is en dat dit soort dingen er het directe en terechte gevolg van zijn. Ik moet zeggen dat hij zich danig had ingelezen en niet afging op het makkelijke geleuter in de gemiddelde krant. Het nare van inlezen op internet is natuurlijk dat doorlinken gauw in een bepaalde richting leidt, en als die richting dan toevallig jou aanstaat vliegen de complottheorietjes je links en rechts om de oren. Bijvoorbeeld de lijst met uitnodigingen voor de Bilderberg conferentie. Geeft je fiks te denken. Zowat iedereen die op een of ander manier wat in de pap te brokkelen heeft en sociaal enigszins acceptabel is staat op die lijst. Mugabe niet, Wilders niet. Een stel ministers en bobo’s van hier weer wel. Een beetje verder zoeken en je vindt meer van die clubs. Nou, dan ga je kijken wie er op meerdere lijsten voorkomt en het plaatje begint een bepaald kleurtje te krijgen. Old boys network? Dat hadden ze in vroegere eeuwen ook al. Niks nieuws onder de zon.
Je kunt hevig aangebrand reageren als je erachter komt dat iedereen die ertoe doet een heel netwerk om zich heen heeft en dat letterlijk alles wel ergens wordt besproken en geregeld zonder dat het er veel toe doet welke kleur een regering op een bepaald moment heeft. De persoon in kwestie was dan ook pissed off en niet zo’n beetje. Tijd voor een gesprek.
Je kunt ertoe besluiten om altijd op Internet te blijven en via websites je ongenoegen aan de lezende wereld bekend te maken, maar ten eerste zul je er dan meestal een baan naast moeten hebben voor de noodzakelijke centjes en bovendien heb je dan toch maar een beperkt lezerspubliek, voornamelijk van andere ontevredenen. Voor een groter publiek kom je toch uit in het systeem, hoeveel afkeer je er ook van hebt. En dat systeem is buitengewoon soepel en slim. Jij wilt een zeepkist in Hyde Park, maar dan in een Nederlandse krant? Vooropgesteld dat je boodschap redelijk maar afwijkend van aard is, krijg je die zeepkist echt wel. Voorbeelden te over. Neem nou professor Smalhout. Wekelijks schrijft hij een tirade, voornamelijk over de deplorabele toestand van ons onderwijs, alsmede over de managerstirannie in ons land. Hij zegt heel precies waar het op staat en hij heeft honderdduizenden lezers. Zijn zeepkist staat in het gebouw van de Telegraaf. Ja kijk, die krant kun je als intellectueel niet serieus nemen, wij lezen de NRC. Snapt u het? Nog een voorbeeld? Simon Roozendaal, wetenschappelijk journalist bij Elsevier. Heeft zijn kist, maar Elsevier is bij vele linksche broeders ernstig verdacht. En heel veel mensen lezen hem niet. Sip Wynia? Scherpe stukkies, maar ook al Elsevier, dus hij is niet al te schadelijk, en bovendien is het nogal lastig om hem inhoudelijk te weerleggen. Hij weet namelijk donders goed waarover hij praat.
Nee, met dissidente opinies weet het systeem heel goed raad. Als het geschrevene maar goed van niveau is en niet al TE dissident vind je altijd wel een behoorlijk betaalde zeepkist. En wil je als journalist een speciale schurk aan het kruis nagelen? Als hij het verdient en niet al te veel anderen met zich meesleept kun je lekker je gang gaan. Al te grote gulzigheid wordt door het systeem namelijk NIET gewaardeerd. Het belangrijkste gebod is: gij zult niet betrapt worden. Iemand die met zijn broek op zijn enkels wordt vereeuwigd hoeft op weinig medeleven te rekenen.
Kortom, met het systeem valt te leven. Hoe je het ook bekijkt, het draait al honderden jaren en over de generaties gezien krijgt langzamerhand de hele wereld meer armslag. Alles gaat natuurlijk veel te langzaam en er vallen vreselijk veel slachtoffers, maar er gebeurt toch wat. Het is in mijn opinie het enige systeem dat op een redelijk slimme en bruikbare wijze met de meeste uitwassen weet om te gaan, met name met de ondeugd die aan ieder systeem ten grondslag ligt, en dat is de onbedwingbare neiging van de mens om zich in positieve zin te onderscheiden van de buurman. Positief betekent dan meer geld, betere positie, grotere bek, meer invloed.
Het is een rotwereld, maar zolang de mens niet fundamenteel verandert houden wij zelf die rotwereld in stand, met het politieke en economische systeem dat erbij hoort. Dus jong, matig je toon enigszins en word gewoon journalist. Succes verzekerd, we vinden wel een plekkie voor je.
