Haatzaad
De laatste paar dagen wat mensen gebeld en gemaild om een bescheiden onderzoek uit te voeren. Aan allemaal stelde ik dezelfde vraag: wie haat je? Het mocht een persoon of een groep personen zijn. Een selectie uit de antwoorden: mijn ex, de buren, die Mannschaft, dealers, Albert Verlinde, de paus, bumperklevers, Rita Verdonk, mijn baas, kakkers, pedofielen, George Bush.De vervolgvraag was kort en eenvoudig: waarom? Wederom uiteenlopende reacties, die hier niet allemaal herhaald hoeven worden. De samenvatting volstaat, en die luidt: haten doe je met een aanwijsbare reden. Meestal vanwege een concrete gebeurtenis of actie. De ex verdomt het je cd’s terug te geven, de buren maken ’s nachts lawaai, enzovoort. Geen van de respondenten meldde te zijn gaan haten na het zien van een film, het lezen van een column, of het bekijken van een cartoon.
Toch werd de man die zich bedient van het pseudoniem Gregorius Nekschot afgelopen week door een team van negen politieagenten en een rechter-commissaris van zijn bed gelicht en een nacht in de cel gezet. Er werd huiszoeking verricht, spullen werden in beslag genomen, en er volgden verhoren die het slachtoffer zelf als tamelijk onaangenaam heeft ervaren. Wat had Gregorius Nekschot misdaan? Tekeningen gemaakt. En daarmee haat gezaaid.
Een curieus fenomeen, dat haat zaaien. Ik heb een heleboel van Nekschots cartoons gezien, en ging er helemaal niemand van haten. Net zoals ik geen joden ben gaan verdelgen toen ik Mein Kampf had gelezen en een paar van Goebbels’ propagandafilmpjes had bekeken. Een tijdje terug verscheen eindelijk Fitna; na afloop heb ik geen moskeeën in brand gestoken. Je kunt dus wel zaaien, dat betekent niet meteen dat er ook geoogst wordt. Daarvoor is op zijn minst een bereidwillige akker vereist – en dan nog is het afwachten wat er precies uitkiemt en opbloeit. Andersom is de haatkwekerij ook geen branche voor de ongeduldigen. Overal waar haat tot wasdom is gekomen, is meer gebeurd dan louter strooien met wat zaaigoed.
Stel dat we vandaag besluiten moslims te gaan haten. Wat zou daarvoor dan een goede reden zijn? Een paar tekeningen van Gregorius Nekschot? Zijn arrestatie lijkt een betere legitimering. Die versterkt op zijn minst het gevoel dat er een campagne gaande is om te snoeien in de vrijheid van meningsuiting – ofwel door toedoen van de immer klagende, dreigende en zich ‘gekwetst’ voelende moslims zelf, ofwel doordat de zittende macht hen zo graag kushandjes toewerpt.
Even een kleine vis optakelen uit de vijver van de vrije meningsuiting en die een paar dagen laten spartelen. Kinderachtig. Overdreven. Intimiderend. Een soort van zaaien.
