Het Wertheim-effect
Lees je de column van een ander dan kom je nog 'es op goede ideeën. Zo las ik in het weekend de column van Vincent Bijlo - zelf ook gehandicapt, zij het visueel - met de titel: Moslims of rolstoelers, wie zijn erger? Persoonlijk zou ik dan voor die moslims gaan, maar dan alleen maar omdat die groter in getale zijn en ik tot op heden weinig last heb ondervonden van rolstoelers. Ik benijd ze soms wel eens, gek genoeg. Ik bedoel maar, bij voetbalwedstrijden of theatershows zitten ze wel mooi vooraan, hè. Op de eerste rang, zeg maar. Niet dat ik hen die plaats of een uitje misgun, want altijd maar thuiszitten is ook niks en een gedeelte van het PGB-budget mag van mij best besteed worden aan een cultureel uitstapje. Maar gá je eenmaal naar zo'n voetbalwedstrijd of naar een voorstelling van Micha Wertheim desnoods, moet je flink zijn en incasseringsvermogen tonen, want juist daar wordt de bal hard gespeeld, keihard soms. Kun je daar niet tegen, zoek het dan ook niet op.
Even terug naar Vincent. Lumineus zoals hij het geval Wertheim bekijkt, figuurlijk gesproken dan. Volgens hem heeft Wertheim laten zien waar cabaret voor bedoeld is, namelijk op schrijnende wijze duidelijk maken hoe onze wereld in elkaar steekt. Het was dus helemaal Wertheim's bedoeling niet om de draak te steken met onze gehandicapte medelander, nee, de goede man werd slechts als metafoor gebruikt. Voor de minderen onder ons: dit is een vorm van beeldspraak waarbij twee of meer ongelijke betekenissen in een geheel nieuw jasje worden gestoken.
En zo is het dus gegaan: in feite werd Wilders geciteerd, werd het woord moslims vervangen door het woord gehandicapten en leidde een heel ongelukkig toeval ertoe dat de blik van Wertheim op de gehandicapte viel, die niet zomaar in de zaal zat, maar pontificaal op de eerste rij. Even nog voor alle duidelijkheid: de rij dus waar de meeste klappen vallen, waar bezoekers volgens vast stramien in de maling worden genomen en dan druk ik mij nog heel netjes uit. Goed, dan moet je achteraf dus niet zeuren. Eigen schuld, dikke bult zeg ik dan. Maar dat is mijn persoonlijke mening.
Goed, we kennen inmiddels de gevolgen van dat hoogst ongemakkelijke incident. Heel Nederland sprak er schande van en iedereen had de mond vol van Micha Wertheim. Tja, was het allemaal niet zo cru geweest, had ik Wertheim eerder van een goedkope publiciteitsstunt verdacht of van een onderons akkoordje met de gehandicapte zelf al dan niet in samenwerking met het Gehandicaptenfonds. Op zich niet zo'n vreemde gedachte, want sinds de Nationale Donorshow is niets Nederlands mij nog vreemd. Maar dat terzijde.
We weten ook wat zich in de zaal heeft afgespeeld. Dit laten we niet gebeuren, zo werd Wertheim daar in Roermond duidelijk gemaakt, van onze gehandicapten blijf je af. En het allermooiste daarvan was dat een groot gedeelte van het publiek opstond en de gehandicapte naar de uitgang volgde. Even eerlijk nu: zo'n geweldige solidaire actie hebben we hier sinds de moord op Theo van Gogh toch niet meer meegemaakt, of wel soms? Columnist/collega-cabaretier Vincent dacht er precies zo over: Wertheim, zo pende hij in euforische verrukking, Wertheim die eventjes Wilders werd, die van die theaterzaal even een klein Nederland maakte, een Nederland zoals het eigenlijk zou moeten zijn.
Maar nu de zaak even van een andere kant bekeken. Want mensen zijn óók kuddedieren, vind ik. Je hebt het vast wel eens meegekregen, van dat éne schaap dat over het hek ging en dat er daarna meer volgden en zo. Zo verging het die mensen in Roermond ook, maar die lieten zich daarmee ook meteen een heel mooie cabaretvoorstelling door de neus boren. Maar daarover verder niet getreurd: gedane zaken nemen nu eenmaal geen keer.
Weer terug naar Vincent. Want die vraagt zich in zijn column vervolgens af of die mensen die opstonden ook zouden zijn weggelopen als Wilders daar had gestaan met zijn krankzinnige uitlatingen. Persoonlijk vind ik dát dus de meest interessante vraag. Want stel nu even, hè, dat die zaal Nederland is en Wilders daar op het podium staat, hartstochtelijk proclamerend over de Koran en over moslims die onze samenleving ontwrichten en allemaal profiteurs zijn, zou dat dan hetzelfde (Wertheim)effect hebben op de bezoekers? En wie zouden dan opstaan, vraag ik me af, en ons land verlaten? Zoals ik al zei: lees je de column van een ander dan kom je nog 'es op goede ideeën...
