De Profeet van de PvdA
"Je komt die christenen ook overal tegen" schijnt Joop den Uyl (PvdA, president 1973-1977) aan het begin van zijn ambtstermijn hardop verzucht te hebben na een inventarisatie van de politieke voorkeur van besturend en beleidsmakend Nederland. Dat probleem ging hij te lijf met een aantal strategische benoemingen bij de omroepen, met het verstrekken van subsidie aan linkse actiegroepen en door de Nederlandse journalistiek als een socialistische denktank te gaan beschouwen, kompleet met het uitdelen van de "Anne Vondelingprijs" voor de beste (linkse) politieke journalist. Het bleek een gouden greep. De hoogbegaafde opinieleiders van dit land waanden zich eindelijk erkend. Ze hielpen de president van Nederland met het maken van speeches, verdedigden zijn beleid in hun programma's, columns en commentaren, en demoniseerden iedereen die volgens hun intelligente en onafhankelijke opinie niet links genoeg was. De televisie was nog korter in de huiskamer ingeburgerd dan de bioscoop in pre-WOII Duitsland, het effect was dan ook overweldigend. Je was als tot burgerlul gereduceerde ouder met de laatste oorlog nog te vers in je geheugen in één klap alle gezag kwijt, de tv nam de opvoeding over. De kinderen van de jaren zeventig zijn de ouders van nu, ze hebben samen met de omroepen hun kinderen geleerd dat slimme mensen links zijn, en natuurlijk andersom. De presentatoren van toen zitten nog steeds achter de camera onafhankelijk en intelligent Fortuyn met Janmaat te vergelijken.
Met Pim ging het eindelijk mis, hij was een veel leuker tv-programma dan al die oud geworden linkse dominees die altijd weer met dezelfde ingestudeerde antwoorden kwamen op problemen die maar niet op te lossen leken. Het was prijsschieten, de programmamakers waren immers nooit kritisch geweest richting de linkse politiek. En Pim was helaas homo, daar moest je als presentator nou eenmaal verplicht naar luisteren. Een heterosexuele Fortuyn was als 'eng rechts wit mannetje' niet eens voorbij de portier van de tv-studio gekomen. Het populairste programma van Nederland werd na de pilot door een gesubsidiëerde linkse vrijheidsstrijder van de kabel gehaald, maar het kijkvee had graag een vierjarige serie gehad. Vanuit de woede over de politieke demonisering die tot de moord leidde ging men een beetje proberen na te denken over wat 'democratie' nou eigenlijk precies was. Dat het toch méér was dan 'de vrijheid om de juiste mening te uiten'.
Maar Nederland was wel het comfort van een belerende media kwijt. Jarenlang was links denken de norm. De opinieleiders dachten het voor, jij dacht het na. Nu de norm door (de moord op) één grappige dandy haar geloofwaardigheid kwijt is zit Nederland weer zonder religie, zonder gezinsbegoocheling. De macht van de christelijke kerk was in de jaren zeventig gebroken en vervangen door de linkse dogma's, de socialisten zijn er zelfs in geslaagd de christenen wijs te maken dat Jezus óók links was, een soort van vegetarische Che Guevara. Maar nu het meelopende volk haar cohesie kwijt is ligt er een gouden kans voor een politieke partij met een neus voor populisme.
En wéér flikt de PvdA het, ze gaat er wéér met de hoofdprijs vandoor. Tussen de dieptemongolen die men de afgelopen jaren de kamer ingewerkt heeft zit er één die het ver-domd goed doet voor de camera. Wouter Bos had nog geen adviseur in dienst of hij mocht al aardig lachen bij de actualiteitenprogramma's, die natuurlijk niet onvriendelijk gingen doen door hem aan de tand te voelen over zijn politieke kennis. Politiek is immers een kwestie van gelóven, als iedereen er zin in heeft en zich netjes laat besturen, wat kan er dan fout lijken? En Wouters adviseurs hebben het prima door. Ze laten hem bijvoorbeeld heel sneaky zeggen dat hij "een volk ziet zonder zelfvertrouwen", populistischer kan het haast niet.
Er zitten wel een paar addertjes onder het gras. Met Wouter Bos als president krijg je straks bijvoorbeeld ook het grootste holle vat van de PvdA kado, Sharon Dijksma. Sharon denkt hardop aan "een plek in het kabinet", en dan niet in Leiden op sterk water, maar als minister in de regering van premier Wout. Maar de meest listige slang komt uit de woestijn. Hoe kan je nu verkopen dat de PvdA ineens zo blij is dat "de religie weer terug is in de partij dankzij de moslims" met haar verleden? Ik benijd het werk van Wouter's adviseurs niet, ze moeten echt op eieren lopen. Enerzijds de islam als zetelkanon paaien en anderzijds de SP niet te groot maken. Opkomen voor de "diepe spirituele beleving van de islam" en voor het homohuwelijk. De positie van de vrouw als slavin als een verrijking ervaren en haar uitnodigen op de opleidings- en arbeidsmarkt.
Wouter en de zijnen moeten werkelijk iedereen belerend belazeren om de rust in deze maatschappij weer terug te laten keren. De islamieten moeten geloven dat hun superieure overtuiging veilig is bij hem, de Nederlanders moeten denken dat onder zijn bezielende leiding de integratie van de nieuwe landgenoten een spirituele verlichting zal ontketenen die zich als een olievlek over Islamitisch Europa zal uitbreiden en de wereldvrede... Ach wat, zover denken hoeft niet eens. Als het uiteindelijk maar leuke tv oplevert.
