Spijkerman
De VARA is in conflict gekomen met Jack Spijkerman omdat laatstgenoemde overstapt naar de nieuwe commerciële zender van John de Mol. De VARA eist dat Spijkerman zijn contract - dat loopt tot 2007 - uitdient, maar de - naar eigen zeggen 'socialistische' - cabaretier/presentator wil zo spoedig mogelijk overstappen naar Tien, de zender die inmiddels ook Linda de Mol, Beau van Erven Dorens, Frits Barend en Henk van Dorp heeft gecontracteerd. Het conflict tussen de VARA en Spijkerman heeft er voorlopig in geresulteerd dat de VARA de komende afleveringen van 'Kopspijker' heeft geschrapt.
VARA-voorzitter Vera Keur wil de programmamakers namelijk niet in de problemen brengen. Het programma kijkt immers op een satirische manier naar het nieuws, waardoor het voor de makers volgens haar nagenoeg onmogelijk is om niet te reageren op de mogelijke overstap van Spijkerman naar de commerciëlen. Alhoewel ik niet inzie waarom de makers van 'Kopspijkers' niet in staat zouden zijn tot een lekker portie zelfspot, maal ik verder niet om het schrappen van het programma; dat is sinds het vertrek van Paul Groot en Owen Schumacher allang over zijn hoogtepunt heen en heeft na deze aderlating tevergeefs gezocht naar een nieuw format dat het verlies kon compenseren.
Interessanter is natuurlijk de overstap zelf. Wat beweegt iemand als Jack Spijkerman - jarenlang hét gezicht van onze nationale 'rode' omroep en nooit vies van een moralistisch opgeheven vingertje - een comfortabele positie bij een politiek zeer correcte omroep te verruilen voor een ongewis avontuur bij krachtpatser en mediatycoon John de Mol?
Het is natuurlijk verleidelijk om Spijkerman te betichten van zakkenvullerij. Niet alleen omdat hij nu waarschijnlijk al een vorstelijk salaris opstrijkt, maar vooral ook omdat hij onlangs door de fiscus werd bezocht wegens het opzettelijk ontduiken van de belastingen. Net als Barend en Van Dorp laat Spijkerman zijn verdiensten voor de VARA in een aparte BV storten, waardoor hij slechts 30% in plaats van 50% aan belastingen hoeft af te dragen. Voor deze constructie is het echter van belang dat de BV meerdere opdrachtgevers kent, en omdat dit bij Spijkerman's BV niet het geval lijkt te zijn kan hij rekenen op een vordering van tonnen. Spijkerman is overigens in beroep tegen de belastingdienst.
Zelf spreekt hij het zakkenvul-motief met kracht tegen. Spijkerman ziet met de overstap "een aanzienlijke uitbreiding van mijn ontplooiingsmogelijkheden". Hij gaat namelijk samen met De Mol een productiebedrijf starten dat amusementprogramma's zal gaan maken: "Inmiddels heb ik een hoop ervaring met televisie opgedaan, maar ik heb ook nog zoveel ideeën waar ik aan wil werken. Veel daarvan liggen op het gebied van cabaretgerelateerde programma's, terwijl ik het opsporen en begeleiden van nieuw talent ook geweldig vind." Daarnaast hoopt Spijkerman zo de politieke druk op de publieke omroep om minder amusement te maken te ontlopen.
Daar zal best een kern van waarheid in zitten. Spijkerman is een televisiemaker en bij een omroep die van de grond af moet worden opgebouwd liggen natuurlijk kansen genoeg voor iemand met veel ideeën. Waar Spijkerman zich echter in gaat verslikken is natuurlijk het publiek dat hij in de loop der jaren heeft opgebouwd. Al sinds zijn jaren als cabaretier in het gezelschap 'Dubbel en Dwars' is dat een publiek dat naar mijn bescheiden mening niet zijn natuurlijke habitat heeft bij een zender zoals wij die van John de Mol - verantwoordelijk voor programma's a's 'Big Brother', 'Love Letters', '1 tegen 100' en 'Miljoenenjacht' - mogen verwachten. Spijkerman mag zijn overstap dan met veel verwachting maken, ik vraag me af of zijn publiek hem hierin zal volgen.
Een tweede zure appel waar Spijkerman zich stevig in gaat verslikken is zijn geloofwaardigheid. Iets belangrijkers dan dat heeft een kritische cabaretier in mijn ogen niet te verliezen. Geloofwaardigheid komt te voet en gaat te paard en persoonlijk vind ik het de geloofwaardigheid van kritische televisiepersoonlijkheden - zeker als zij van linkse signatuur zijn - niet ten goede komen als zij hun kritische boodschappen aan het volk moeten richten tussen de boodschappen van Unilever en Procter & Gamble door.
Ik simplificeer de zaken denk ik niet als ik stel dat een commerciële zender maar één primair doel heeft; zoveel mogelijk kijkers trekken, zodat zoveel mogelijk mensen de reclames zien voor vloeibare boter en luchtverfrissers, zodat de makers van vloeibare boter en luchtverfrissers hun geld op hun beurt weer in de zender blijven stoppen. Al het andere is leuk natuurlijk, maar als er niets verkocht wordt is er geen handel en als er geen handel is, kan De Mol zijn zender weer opdoeken. Bij de VARA hoeft Spijkerman dan niet meer aan te kloppen.
@ 29 04 2005 door Peer Tyberius
