(On)afhankelijkheid
Het zelfbeschikkingsrecht der volken wordt genoemd in artikel 1 van het handvest van de Verenigde Naties. Kort samengevat komt het er op neer dat ieder volk recht heeft om zichzelf te besturen – dus recht op een eigen autonome regering. Je zou zelfs kunnen zeggen recht op een eigen, onafhankelijke staat. Aangezien ieder lid van de VN dit handvest heeft onderschreven, zijn al die landen het dus blijkbaar met dit principe eens. Of is dat te simpel gedacht? Blijkbaar wel.Om een verscheidenheid van redenen zijn er in de geschiedenis nogal wat volken binnen landsgrenzen komen te wonen waar ze eigenlijk helemaal niet thuishoren. Oorlog, kolonisatie, huwelijk tussen de vorsten... uiteindelijk blijkt altijd wel weer dat een hebberige eikel land in bezit heeft genomen, al dan niet met geweld, wat niet van hem was. En nu blijkt dat geen land zonder slag of stoot een deel van het eigen grondgebied afstaat aan een volk dat toevallig binnen de grenzen van dat land woont. Dus ook niet de landen die het principe van zelfbeschikking ondertekend hebben.
Zo heeft Nederland ooit nog wat gestoeid met Indonesië voor het onafhankelijk werd, en heeft Indonesië vervolgens nogal gestoeid met de Molukken en Oost-Timor toen ook zij onafhankelijk wilden worden maar dat van Indonesië niet mochten. Maar ook de revoluties in het voormalige Oostblok, de burgeroorlog in Joegoslavië, de bomaanslag van de ETA vorige week in Spanje – het zijn allemaal slechts voorbeelden van dit ene principe. Machthebbers zijn vrijwel altijd machtsliefhebbers, en machtsliefhebbers zijn blijkbaar vrijwel altijd bereid om een leger in te zetten om die macht te beschermen.
Ik vraag me af hoeveel slachtoffers er alleen al in deze eeuw gevallen zijn bij onafhankelijkheidsoorlogen. En hoeveel gaan er nog vallen? Hoeveel mensenlevens zouden we kunnen sparen door nu Irak al op te delen in een Koerdisch deel, een Soennitisch deel en een Shi’itisch deel? Dat ook die strijd er vast nog wel gaat komen, dat lijkt me duidelijk. Waarom dan niet meteen die volken onafhankelijk maken? Waarom mag nu het grootste volk (dat natuurlijk geheel democratisch is gekozen omdat een groter volk nu eenmaal meer stemmen heeft) de baas gaan spelen over de rest? Dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden. Waarom doet de internationale gemeenschap niets om deze conflicten te voorkomen?
Natuurlijk zijn er mensen die beweren dat een groeiend aantal landen juist extra risico met zich meebrengt voor internationaal conflict, maar daar ben ik het niet mee eens. Ten eerste omdat het conflict er toch al is, en juist in internationaal verband vaak makkelijker op te lossen is dan een binnenlands conflict. Juist omdat buitenlandse mogendheden geen rol mogen spelen bij de interne affaires van een land, kunnen ze dus ook niet helpen met een oplossing. Daarnaast blijken nieuw gevormde landen ook nog eens voorbeeldige sociale wereldburgers te zijn. Hoewel dat globaal gezien natuurlijk heel mooi is, irriteert juist dat me mateloos.
Want nog voordat alle Atlassen en landkaarten aangepast zijn, nog voordat de politici ontnuchterd zijn na het onafhankelijkheidsfeestje, zelfs nog voordat alle lijken van zo’n afscheidingsoorlog begraven zijn, staat dat nieuwe landje alweer te popelen om toe te treden tot iedere internationale organisatie die ook maar een beetje van toepassing is. Uit eigenbelang, natuurlijk, en als erkenning van de nieuwe status op het wereldtoneel. Maar als ik dan kijk naar hoe die landjes niet kunnen wachten om grote delen van hun soevereiniteit weg te geven aan bijvoorbeeld de bureaucraten in de Europese Unie, denk ik: waarom zijn er überhaupt mensen gestorven voor jullie (on)afhankelijkheid?
