De zeven hoofdzonden: Trots
‘Dag Bas, dank dat je ons wilde ontvangen en om maar met de deur in huis te vallen, hoe voel je je, nu het laatste deel verschenen is. Voldaan?’
‘Nou nee, ik zou het niet voldaan noemen. Voor mij is dit gewoon puur natuur, schrijven zit in mij.’
‘Maar je hebt een land in discussie gekregen, dat moet toch wel een gevoel van trots geven?’
‘Ja leuk is dat, het hele land kan ineens weer praten, maar eigenlijk was dat niet mijn insteek. Ik schreef gewoon wat ik dacht, dan doet trots er niet toe, want iets waar je geen moeite voor hoeft te doen, is geen reden om je op de borst te slaan.’
‘Zoiets zei je inderdaad in je laatste deel, ik citeer even: ‘Niemand zou trots hoeven te zijn op dat wat hij of zij bereikt. Als je namelijk doet wat je moet doen, dan is dat normaal. Tenzij je trots wilt zijn op iets dat gedaan is maar wat eigenlijk vanzelfsprekend zou moeten zijn, dan heb je nogal een raar wereldbeeld.’ Deze zin is niet bij iedereen goed gevallen, met name personen die bijvoorbeeld angsten overwinnen, of boven zichzelf uitstijgen wanneer ze onder hoge druk staan. Deze mensen vinden dat je hun prestatie teniet doet.’
‘Als men deze zin niet begrijpt, dan begrijpt men nog steeds niets van zichzelf. Kijk bijvoorbeeld naar het boven jezelf uitstijgen, een ‘onmenselijke’ prestatie leveren. Het woord sluit zichzelf uiteraard al uit, als een mens het presteert, maar dat even terzijde. Wat heb je gedaan? Hoe kun je boven jezelf uitstijgen, ben je dan niet meer jezelf? Natuurlijk wel, enkel ben je er dan pas achter gekomen wie je echt bent, en wat je echt kan. Het is zelfs bijna jammerlijk te noemen dat mensen hier bepaalde druk voor nodig hebben. Kennelijk werkt dat als katalysator, maar het feit dat je het kan, geeft al aan dat je juist de rest van je leven hebt ondergepresteerd , of niet in jezelf hebt geloofd , dat noem ik nu niet iets om trots op te zijn.’
‘Maar het is toch goed voor mensen, om tevreden te zijn over wat ze hebben gedaan?’
‘Tevreden is een ander woord, je mag natuurlijk gewoon genieten van het leven, dat is ook tevreden zijn. Maar één gebeurtenis boven de andere stellen, betekent jezelf in meerdere persoonlijkheden snijden. Op de één ben je meer trots dan de andere. Ik bedoel, dan zou je eigenlijk ook trots moeten zijn dat je elke dag weer opstaat, wat voor de meeste overigens ook geen gemakkelijke opgave is.’
‘Maar je zegt ook, en ik citeer weer: ‘Trots op jezelf is nog maar de ene kant van de medaille, trots in vergelijking met anderen is veel gevaarlijker. Je ziet dat veel in sport, dat iemand trots is op wat hij bereikt heeft. Dit is compleet in tegenspraak met onze perceptie van de mens. We zeggen altijd dat iedereen uniek is, fysiek en geestelijk. Iemand die de optimale samenstelling heeft, wint automatisch, dat is dan toch geen eerlijke strijd? Laat staan iets om trots op te zijn.’ Sporters voelden zich hier zeer aangesproken en gingen massaal het debat aan, ze vonden je arrogant en een stuurman aan de wal. Heb je spijt van deze opmerking?’
‘Nee niet echt, ik vind het met name jammer dat ze niet begrijpen waar het echt om draait. Ik heb het niet zozeer over hen, als wel de wereld die zichzelf op deze manier voor de gek houdt. Natuurlijk moet je kijken naar anderen, dat is om te voorkomen dat je niet steeds opnieuw het wiel hoeft uit te vinden. Dat doe je als baby, en dat helpt ons leven. Maar bij veel mensen doet de vergelijking met anderen nog een extra duit in het zakje. Ze voelen zich niet enkel trots op zichzelf, maar stiekem ook dat zij één van de weinigen zijn die dit gepresteerd hebben. Kijk eens, denken ze, ik zal de geschiedenis ingaan als die en die, en de geschiedenis prijst ze er ook nog om. En dan krijg je strijd, strijd die ons vooruithelpt in ontwikkeling, maar tegelijk ook terughoudt van dat wat er werkelijk toe doet; onszelf leren begrijpen en anderen een kans gunnen.’
‘Maar als je dat op jezelf betrekt, hoe zie jij dan het feit dat ik je nu interview en je daarmee op een voetstuk zet. Hoe zie jij het feit dat je publiceert en gelezen wordt, dat is toch ook jezelf naar voren schuiven?’
‘Dat is hoe anderen het zien, als iemand gaat schrijven met het doel om zijn eigen gedachten weer te geven, en deze gelezen worden, dan is dat eigenlijk heel menselijk. Veel van onze gedachten komen overeen, ik schrijf ze op. Ik zeg niet dat iedereen het moet kunnen, of zou kunnen. Ik kan ook niet zes keer de Tour de France winnen. Maar als je doet, wat jij bent, dan hoef je nooit te vergelijken, en nooit trots te zijn, want dan doe je gewoon dat waar je goed in bent. Schrijven, fietsen, werken, leren, uitvinden, als je het doet zonder verwachting, en als je het doet zonder dat je daar iets voor terug moet krijgen, dat is het pure. En dan zal je altijd presteren.’
‘Maar dan heeft toch niemand meer een reden om zich volledig in te zetten voor iets. Dan zouden we bijna stilstaan en niet leven zoals we nu doen.’
‘Misschien hadden we in de eerste plaats wel nooit vooruit moeten gaan?’
‘Dat is een hele existentiële vraag. Dan vraag je je af wat de mensheid in essentie hier doet. Is dat de rode draad door je serie?’
‘Inderdaad, en tevens mijn grootste zonde.’
‘Hoe bedoel je dat?’
‘Dat ik steeds weer in de appel bijt, het verschil wil aangeven tussen goed en kwaad, mezelf gelijk wil stellen aan de ultieme Godheid, of natuurwet.’
‘En dat is niet goed waarom?’
‘Omdat ik me heel simpel afvraag of ik niet gewoon eens moeten gaan leven, in plaats van er over te schrijven.’
