FOK!toen: The Beatles - Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band

Vandaag richten we in FOK!toen het vizier op een plaat die vandaag exact vijftig jaar geleden voor het eerst in de platenwinkels verscheen. Een revolutionaire plaat die voor eens en altijd het geluid van de popmuziek zou veranderen en die tot de dag van vandaag door veel echte kenners nog steeds als een mijlpaal in de moderne muziekgeschiedenis wordt gezien. We hebben het dan natuurlijk over het album Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band van The Beatles. Een zeer geschikt moment om eens terug te gaan kijken op de totstandkoming van deze plaat.

Van live-act tot studioband
Zoals je in onze FOK!toen over het album Revolver van The Beatles al kon lezen waren The Beatles in 1966 het touren echt helemaal zat geworden. The Beatles deden in die tijd concerten in Amerikaanse sportstadions waarbij maar weinigen echt konden zeggen dat ze de liedjes van The Beatles hadden kunnen horen door de tsunami van soppende en gillende bakvissen. In een interview met John Lennon in 1966 zou de Beatle laten weten dat men bij een Beatlesconcert net zo goed een viertal wassen beelden van The Beatles op het podium neer kon zetten omdat het leeuwendeel van het publiek het niet eens door zou hebben.

Nadat The Beatles op 29 augustus 1966 hun laatste concert hadden gegeven in het Candlestick Park in San Fransisco konden de mannen zich uitgebreid gaan richten op hun werk in de studio. Bij hun laatste tournee in Noord-Amerika was het vooral Paul McCartney opgevallen dat de Californische hippiebands verzot waren op lange bandnamen zoals Quicksilver Messenger Service, Jefferson Airplane, The Chocolate Watch Band en Big Brother and the Holding Company.

The Beatles en Sgt Pepper

Peper en Zout
In november 1966 gaan Paul McCartney en Mal Evans op vakantie naar Frankrijk en Spanje en komen uiteindelijk in Nairobi in Kenia terecht, waar de Beatle nog ongestoord over straat kon lopen. De basis voor het idee achter Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band zou ontstaan tijdens de nachtelijke terugreis van Nairobi naar Londen op 19 november 1966. Paul kan niet slapen in het vliegtuig en speelt met het idee om The Beatles een andere identiteit aan te meten om zo wat meer ruimte te hebben om te experimenteren op muzikaal vlak en om te tonen dat The Beatles geen tienerbandje meer was maar een volwassen band.

Paul McCartney: "We waren allemaal de hysterie rondom The Beatles enorm zat geworden. Vooral het feit dat we als jochies behandeld werden stak ons. We waren geen jochies meer, we waren mannen geworden. Het was allemaal verdwenen, de behandeling als een snotneus, de gillende meiden, we waren er allen helemaal klaar mee. Daarbij was het ook de tijd dat we waren begonnen met het roken van marihuana en we zagen onszelf eerder als artiesten dan als optredende broodmuzikanten."

Het idee voor de titel van de plaat ontstond eveneens tijdens deze vlucht als McCartney en Evans een conversatie hebben over de zakjes met een S en een P bij hun maaltijden in het vliegtuig. McCartney: "We kregen ons eten in het vliegtuig en zaten kleine zakjes bij met een S en een P. Mal Evans vroeg zich af waar die letters voor stonden en besefte opeens dat het peper (Pepper) en zout (Salt) was. Ik vond dat wel geinig en grapte Sergeant Pepper. Het was niet dat ik hem verkeerd had verstaan of zo, maar gewoon wat spelen met taal. Dan 'Lonely Hearts Club'; een prachtige term die de tegenhanger is van een relatiebureau. Ik voegde het aan de naam Sgt Pepper toe, zoals Dr. Hook de Medicine Show aan zijn bandnaam had toegevoegd waardoor de naam een stuk aanlokkelijker klonk."

"Toen kwam ik opeens op het idee Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band. Een bizar klinkende naam want waarom zou iemand met een eenzaam hart een band beginnen. Sergeant Pepper's British Legion Band zou dan een stuk logischer klinken. In die tijd speelde logica geen grote rol meer. Het moest funky klinken want dat was de mode in die jaren. Mijn idee was om woorden te gebruiken die tesamen vloeiend zouden klinken" aldus McCartney. De andere Beatles waren zeer te spreken over het idee van McCartney maar van een conceptalbum was op dat moment nog geen sprake.

Wat wel duidelijk was tijdens de opnames voor de elpee Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band was het feit dat Paul McCartney de artistieke leider van de groep was geworden. The Beatles waren meer dan ooit een collectief geworden die samen met een vernieuwende en verrassende plaat tevoorschijn wilden komen. John Lennon gebruikte in die tijd regelmatig LSD wat ook in een aantal van zijn bijdragen voor deze plaat goed te horen is. Toch wist Lennon zich in 1970, bij een interview met Jann Wenner, deze tijd goed te herinneren. Lennon: "We zaten in die tijd op een creatief hoogtepunt in ons bestaan als band. Paul en ik schreven eindelijk weer samen liedjes, wat vooral goed te horen is in het nummer 'A Day In The Life'. Het idee van een conceptalbum boeide me eigenlijk niet. Ik voelde mij meer aangesproken door mijn liedjes op het latere dubbelalbum omdat ik daar pas echt mijzelf kon zijn. Ik heb ook niet zoveel met het tot in den treure produceren van een plaat. Maar Sgt. Pepper was absoluut een piek in het bestaan van The Beatles."