FOK!toen: The Rolling Stones - Their Satanic Majesties Request

Nadat we vorige week specials hadden over de albums Magical Mystery Tour van The Beatles en Axis: Bold As Love van The Jimi Hendrix Experience is het alweer tijd voor een FOK!toen over een album dat vandaag exact een halve eeuw geleden in de platenwinkels verscheen. Het was namelijk op 8 december 1967 dat The Rolling Stones hun eerste en ook enige psychedelische album Their Satanic Majesties Request uitbrachten. Een mooi moment om eens terug te kijken hoe deze toch wel wat ondergewaardeerde plaat werd gemaakt.

Their Satanic Majesties Request
The Rolling Stones - Their Satanic Majesties Request

De zomer van de liefde
1967 was een keerpunt in de geschiedenis van de popmuziek. In het jaar dat ook bekend zou komen te staan als de Summer of Love, verschenen spraakmakende albums van bands als The Beatles (Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band en Magical Mystery Tour), Small Faces (Itchycoo Park), Eric Burdon & The Animals (Winds of Change), Big Brother and The Holding Company (Big Brother and The Holding Company), The Doors (The Doors en Strange Days), Jefferson Airplane (Surrealistic Pillow en After Bathing at Baxter's), Moby Grape (Moby Grape), Pink Floyd (The Piper at the Gates of Dawn), Love (Forever Changes), Cream (Disraeli Gears), The Byrds (Younger Than Yesterday), The Who (The Who Sell Out), The Velvet Underground (The Velvet Underground & Nico), Procol Harum (Procol Harum), The Monkees (Headquarters en Pisces, Aquarius, Capricorn & Jones Ltd.) en The Jimi Hendrix Experience (Are You Experienced? en Axis: Bold As Love).

Na het verschijnen van Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band van The Beatles konden hun grootste concurrenten The Rolling Stones natuurlijk niet achterblijven. In januari van dat jaar hadden Mick Jagger en zijn bandgenoten al de plaat Between The Buttons uitgebracht en waren daarna eigenlijk meteen al begonnen aan opnames voor de opvolger. De opnames voor Their Satanic Majesties Request gingen echter niet zonder slag of stoot. 1967 was namelijk ook het jaar waarin The Rolling Stones regelmatig in het nieuws kwamen vanwege drugsgebruik en een inval in het huis van Keith Richards.

Their Satanic Majesties Request 2

De wraakactie van News Of The World
Op de avond van 12 februari 1967 zat Richards samen met Mick Jagger, Marianne Faithfull, fotograaf Michael Cooper, kunstgalerie-eigenaar Robert Fraser en 'Acid King' David Schneidermann en een drietal andere gasten onder invloed van LSD te relaxen en te genieten van muziek toen er op de deur werd gebonkt. Richards dacht dat er weer eens opdringerige fans voor de deur stonden en was dan ook onaangenaam verrast toen er een achttiental agenten voor zijn deur stonden met een huiszoekingsbevel. Bij de inval werden diverse items in beslag genomen zoals wierrookstokjes die gebruikt waren om de lucht van cannabis te maskeren en puddingbakjes die als asbak waren gebruikt. De 24-jarige Mick Jagger werd aangehouden wegens het in bezit hebben van een viertal speedpillen en de eveneens 24-jarige Keith Richards kreeg een aanklacht aan de broek wegens het toelaten van het roken van marihuana in zijn huis. De 29-jarige Fraser werd in de boeien geslagen wegens het bezit van heroine en amfetamine.

De inval in het huis van Richards was het gevolg van een gebeurtenis uit 1965. In dat jaar had een journalist van het populistische rechtse zondagskrantje News Of The World een exclusief interview gedaan met Rolling Stone Brian Jones die in het gesprek had toegegeven dat hij wel eens geestverruimende middelen had gebruikt. De krant dacht een scoop te pakken te hebben en publiceerde gretig het verhaal. De desbetreffende journalist had duidelijk geen flauw benul met wie van The Rolling Stones hij nou had gesproken en in het krantenartikel werd dan ook geschreven dat Mick Jagger zou hebben toegegeven dat hij wel eens drugs had gebruikt. Jagger klaagde vervolgens de zondagskrant aan voor smaad en won deze zaak. De News Of The World zinde daarna op wraak en deed zijn uiterste best om de groep in diskrediet te brengen.

De politie kreeg vanaf dat moment regelmatig anonieme tips over drugsgebruik op feestjes en als er dan een bekend persoon in de boeien werd geslagen stond er geheel toevallig altijd een reporter van News Of The World op de eerste rang om een foto van de arrestant te kunnen maken. Bij sommige invallen was de pers zelfs eerder aanwezig dan de politie! Op 29 juni 1967 werd Jagger door de rechter veroordeeld tot drie maanden gevangenisstraf wegens het bezit van vier amfetaminepillen en kreeg Keith Richards te horen dat hij misschien wel een jaar de gevangenis in moest omdat hij de gelegenheid had geboden om marihuana te roken. De beide muzikanten zouden in augustus worden vrijgesproken van de aanklachten. Robert Fraser werd wel veroordeeld tot 6 maanden gevangenisstraf wegens het bezit van heroine.

Their Satanic Majesties Request 3

In de studio
Het opnameproces van Their Satanic Majesties Request was een zeer langdurige kwestie. Door alle toestanden met justitie kwam het namelijk maar zelden voor dat alle bandleden tegelijk in de Olympic Studios in Londen aanwezig waren. Een andere oorzaak van de trage gang der zaken was de constante aanwezigheid van gasten in de studio. In zijn boek Rolling with the Stones geeft bassist Bill Wyman een beeld van die tijd: "Elke dag was het weer een soort van lotterij wie er nu weer op zouden komen dagen in de studio om voor zover mogelijk een positieve bijdrage te leveren. Keith kwam meestal met een sruk of tien mensen, Brian had meestal wel een man of zes bij zich en ook Mick nam vaak wel wat mensen mee naar de studio. Het waren meestal vriendinnetjes en hun vriendjes. Ik had daar een enorme hekel aan en was op dat punt niet de enige. Ook Andrew (Oldham) kon er niet tegen en gaf uiteindelijk maar op. Er waren momenten waarop ik dat ook graag had gedaan".

Gelukkig wist Bill Wyman, de enige van The Rolling Stones die niks te maken wilde hebben met psychedelische drugs, zich in te houden en schreef zijn frustraties over de escapades van de andere bandleden van zich af in het liedje 'In Another Land', een liedje dat in februari al zou worden opgenomen met de werktitels 'Bill's Tune' en 'Acid In The Grass'. De eerste opnamesessies voor Their Satanic Majesties Request vonden plaats tussen 9 en 24 februari 1967. Bij deze sessies werden naast de nodige bluesklassiekers ook een zeer vroege instrumentale versie van 'You Can’t Always Get What You Want' opgenomen en werd er gewerkt aan het nummer 'Loose Woman', een track die later bekend zou worden als '2000 Light Years From Home'.

Bij deze sessies experimenteerden The Rolling Stones er flink op los met nieuwe instrumenten zoals de theremin en mellotron. Ook lieten de mannen strijkarrangementen schrijven door niemand minder dan John Paul Jones, een sessiemuzikant die voor Decca Records werkte en later wereldberoemd zou worden als bandlid van Led Zeppelin. Na de inval in het huis van Richards was manager en producer Andrew Loog Oldham er helemaal klaar mee en nam ontslag. Their Satanic Majesties Request zou zodoende het eerste album worden dat door The Rolling Stones zelf zou worden geproduceerd. Een besluit waarvan de band achteraf nogal spijt zou hebben.

The Stones Are Rolling (Zuid-Afrika)
The Stones Are Rolling (Zuid-Afrika)

In maart en april touren The Rolling Stones door Europa en geven daarbij op 15 april een optreden in de Houtrusthallen en Den Haag. Halverwege mei zijn The Rolling Stones weer terug in de Olympic Studios om verder te gaan met de opnames van de nieuwe elpee. Van 17 tot 21 mei wordt er vooral gewerkt aan de tracks 'Flowers in Your Bonnet' (een vroege versie van het latere 'She's A Rainbow') en 'Old King Cole'. Laatstgenoemde track zou later de titel 'We Love You' krijgen. Bij drie van de vier takes van 'Flowers in Your Bonnet' werden strijkarrangementen gebruikt van John Paul Jones en horen we Nicky Hopkins op de piano. Ook worden er opnames gemaakt van de onuitgebrachte tracks 'Manhole Cover' en 'Telstar II'.

Vanaf begin juni is de band alweer in de studio. Zo wordt er op 9 juni hard gewerkt aan de totstandkoming van het nummer 'Citadel', waarbij we Nicky Hopkins kunnen horen spelen op een klavecimbel en een piano. Op 12 en 13 juni is het vervolgens tijd voor het nummer 'Fairground', een liedje dat uiteindelijk naar de titel 'Dandelion' zou gaan luisteren en uitgebracht zou worden als B-kant van de epische single 'We Love You'. Bij deze opnames hebben de Stones bezoek van niemand minder dan Paul McCartney van The Beatles. De fans van de groepen konden wellicht elkaars bloed wel drinken, de muzikanten konden het prima met elkaar vinden.

De achteraf gezien meest productieve sessies vonden plaats van 2 tot 22 juli. Zo worden in die periode opnames gemaakt van 'In Another Land', 'On With The Show', 'Sing This All Together' (met John Lennon en Paul McCartney op achtergrondzang) en de single 'We Love You'. Ook worden er rehearsals opgenomen van '2000 Light Years From Home', 'Citadel', 'Child Of The Moon', 'Gomper', '2000 Man' en de nooit officieel uitgebrachte nummers 'Majesties Honky Tonk', 'Title 15', 'Soul Blues' en 'Gold Painted Nails'. Veel van deze grotendeels instrumentale opnames zijn wel terug te vinden op bootlegs zoals Their Satanic Majesties Request - The Real Alternate Album.

Their Satanic Majesties Request - The Alternate Album
Their Satanic Majesties Request - The Real Alternate Album

Van 10 augustus tot 7 september werd met Glyn Johns en Eddie Kramer achter de knoppen en schuiven hard gewerkt aan de tracks '2000 Light Years From Home' en 'Gomper'. Ook werd er al een vroege versie opgenomen van '2000 Man'. Van 2 tot 5 oktober zijn de mannen alweer in de Olympic Studios present waar de definitieve versies van 'Citadel' en 'The Lantern' op de gevoelige band worden vastgelegd. Ook de onuitgebrachte tracks 'Blow Me Mama', 'Manhole Cover' en 'She's Doing Her Thing' worden opgenomen. Deze opnames zouden worden afgemixt in de De Lane Lea Studios. Twee weken later worden de definitieve versies opgenomen van '2000 Man' en 'Cosmic Christmas'. Tijdens deze sessie wordt ook nog een instrumentale versie van 'Child Of The Moon' opgenomen.

Volgens Brian Jones moest de groep een maand voor de deadline van het album Their Satanic Majesties Request nog hard aan de slag om een geschikt album in elkaar te zetten. Volgens de Rolling Stone had de band in de voorgaande maanden een behoorlijk aantal fijne nieuwe tracks opgenomen maar was het nog best wel een behoorlijke puzzel om daar een geslaagd geheel van te maken.

Their Satanic Majesties Request (Mexicaanse persing)
Their Satanic Majesties Request (Mexicaanse persing)

De spraakmakende hoes
Their Satanic Majesties Request werd opgenomen met de werktitel Cosmic Christmas. In eerste instantie wilden The Rolling Stones de plaat uitbrengen met een foto op de voorkant van een naakte Mick Jagger aan een kruis maar daar zag de platenmaatschappij weinig heil in. Uiteindelijk zou Their Satanic Majesties Request worden uitgebracht met een prachtige holograische 3D hoes van fotograaf Michael Cooper, die eerder ook al de hoes voor Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band van The Beatles op de gevoelige plaat had vastgelegd. Their Satanic Majesties Request was trouwens ook de enige elpee van The Rolling Stones waarop we ook de gezichten van The Beatles kunnen zien staan. Kijk maar eens goed naar de bloemetjes op de voorkant aan de zijkanten van de hoes.

The Beatles op de hoes van Their Satanic Majesties Request
The Beatles op de hoes van Their Satanic Majesties Request

De ontvangst
Op 8 december 1967 verscheen Their Satanic Majesties Request van The Rolling Stones in de platenwinkels. Het was het zesde studioalbum van de groep in het Verenigd Koninkrijk en het achtste studioalbum in de Verenigde Staten. Their Satanic Majesties Request was de eerste elpee van de groep die overal in dezelfde uitvoering zou verschijnen. In de Britse albumcharts wist het album het tot de derde plaats te schoppen. In Amerika werd zelfs de tweede plaats in de Billboard Album Top 200 gehaald en zou de plaat zo'n 10 weken in de top 10 blijven staan. In Zuid-Afrika en op de Filipijnen zou de plaat worden uitgebracht met de titel The Stones Are Rolling, omdat platen met het woord Satanic niet mochten worden verkocht. In Australië en Frankrijk zou Their Satanic Majesties Request wel de hoogste plaats in de albumcharts bereiken.

Zowel 'She's A Rainbow' als 'The Lantern' zouden worden uitgebracht op single. Laatstgenoemde track zou overigens worden uitgebracht als een single van Bill Wyman in plaats van The Rolling Stones. In Amerika zou Their Satanic Majesties Request ook als een 7" EP worden uitgebracht met de tracks 'She's A Rainbow', '2,000 Light Years From Home', 'In Another Land', 'Citadel' en '2000 Man'. In Nederland verscheen de single 'She's A Rainbow' op 23 december in de Top 40, zou daar 10 weken in staan en haalde daarbij de derde plaats in deze hitlijst.

Their Satanic Majesties Request 4

Het album

Their Satanic Majesties Request A

Kant A:
01. Sing This All Together 3:46
02. Citadel 2:50
03. In Another Land 3:15
04. 2000 Man 3:07
05. Sing This All Together (See What Happens) 8:33
06. Cosmic Cristmas 0:35

Their Satanic Majesties Request B

Kant B:
01. She's a Rainbow 4:35
02. The Lantern 4:24
03. Gomper 5:08
04. 2000 Light Years from Home 4:45
05. On with the Show 3:40