Guédelon, een "nieuw" middeleeuws kasteel

Heb je een passie voor de middeleeuwen of kastelen, dan gaat het misschien eens tijd worden om op vakantie te gaan naar de Bourgogne. Daar bouwen onderzoekers en vrijwilligers al 20 jaar aan een "nieuw" kasteel.  Maar dit alleen met de technieken en materialen die in de middeleeuwen beschikbaar waren.

Kasteel Guedelon
Kasteel Guedelon

De Franse restaurateur Michel Guyot begon met dit bijzondere project in 1997. Naar aanleiding van een archeologische studie van het kasteel van Saint Fargeau, ontstond het idee om een kasteel te bouwen op dezelfde manier als men in de Middeleeuwen had gedaan. Dit betekende dat men alleen gebruik mocht gaan maken van bouwtechnieken en materiaal dat in de middeleeuwen beschikbaar was. Guyot en zijn maten werden aanvankelijk door veel mensen voor gek verklaard, maar eenmaal bezig, ontstond steeds meer enthousiasme.

Qua kosten kan het project zich nu volledig bedruipen. Dit dankzij de entreegelden en de opbrengsten van de winkel en de taverne op de bouwplaats. Het Kasteel van Guédelon, dat naar verwachting rond 2025 klaar is, trekt jaarlijks namelijk rond de 300.000 betalende bezoekers. 

In totaal werken er – van half maart tot begin november – zo’n veertig professionele arbeiders aan de burcht, gekleed in middeleeuwse kledij: een linnen tuniek en broek met een touw als riem. Daarnaast krijgt men jaarlijks hulp van ongeveer 650 meer of minder ervaren vrijwillige werkkrachten, die soms ter plekke worden opgeleid. Via de site kunnen mensen zich opgeven als vrijwilliger. 

Publiek
Publieksvoorlichting is een van dé peilers van het project. Het publiek is erg welkom. In tegenstelling tot andere bouwplaatsen wordt Guédelon juist aanbevolen aan het publiek. Niet alleen om inkomsten voor het project te genereren maar ook om educatieve redenen. De arbeiders hebben de opdracht om het publiek de oude technieken te laten zien en uit te leggen wat ze doen. Het winnen van stenen uit de groeve, het bouwen van een gewelf, het smeden, de montage van de gebinten, het maken van dakpannen, het werken met de tredmolen … allemaal activiteiten die door bezoekers te ontdekken en te volgen zijn. 

Ook onderwijsinstellingen weten de bouwplaats Guédelon te vinden. Jaarlijks krijgen zo’n 50.000 scholieren rondleidingen. Guédelon presenteert zich als een “wetenschappelijke, geschiedkundige, pedagogische, toeristische en vooral een humane bouwplaats”. 

Regelmatig zijn er ook workshops te volgen. Bijvoorbeeld beeldhouwen, middeleeuws koken of broodbakken. 


De bouwplaats
De bouwplaats van Guédelon ligt in de bossen van een natuurgebied. De locatie is zeer geschikt door de aanwezigheid van de natuurlijke grondstoffen die nodig zijn om een kasteel te bouwen: steen, hout zand, leem en water.

Voordat men aan de bouw begon, deed men uitgebreid onderzoek. Hoe ging de bouw van een kasteel in de dertiende eeuw precies in zijn werk? Dankzij werkverslagen, glas-in-loodramen, miniatuurschilderkunst en boekhoudingen ontdekte men veel over technieken en werktuigen. 

Om de historische werkelijkheid zoveel mogelijk te benaderen, werd door o.a. de bouwmeester een studie gedaan naar een aantal burchten uit de dertiende eeuw. Deze kastelen zijn nauwkeurig bekeken, gefotografeerd en gemeten en zijn de laatste betrouwbare getuigen die de bouwers van informatie voorzien om fouten of vergissingen te voorkomen.

De werklieden van Guédelon bouwden vlakbij het kasteel ook een middeleeuwse watermolen om graan mee te malen. Deze molen werd gereconstrueerd aan de hand van opgravingen van een watermolen uit de dertiende eeuw in Thervay in de Jura. Deze watermolen is, tijdens openingdagen van het kasteel, elke dag in gebruik. Bij het kasteel kan men brood proeven dat gemaakt is met meel dat gemalen is met de watermolen en gebakken in de oven in de keuken van de burcht. Zo kan men de geschiedenis bij Guédelon niet alleen zien, maar ook proeven.

Tevens bouwde men een eigen kalkoven. Regelmatig is men daar dagenlang kalk aan het branden. En ook hier is het publiek bij welkom. 

De verdere bouw van het kasteel is te volgen via hun site. Maar natuurlijk ook in het Cultuur&Historie forum van FOK!