FOK op het Noordelijk Film Festival (Dag 3, 4 en 5)

Vrijdag 11 november

Nadat we donderdag al hadden genoten van kunst (kunstschilder en meestervervalser Han van Meegeren) en cultuur (The Beatles en Oasis) was het vrijdag tijd voor geheel andere kost. Nu is het heel erg leuk om muziekdocumentaires op het witte doek te mogen aanschouwen maar een evenement als het Noordelijk Film Festival is ook bij uitstek de plaats om je te laten verrassen door gloednieuwe onbekende films, door je simpelweg te laten leiden door aanlokkelijke filmtitels. Dat dit niet altijd even geslaagd gaat bleek al snel. Zo begon de vrijdagmiddag voor uw verslaggever met het Finse drama Tyttö nimeltä Varpu oftewel Little Wing.

Tyttö nimeltä Varpu (2016)
In de debuutfilm van de Finse cineaste Selma Vilhunen draait het om de 11-jarige Varpu Miettinen (Linnea Skog), die het moet zien uit te houden met haar moeder Siru (Paula Vesala), een vrouw die duidelijk moeite heeft om volwassen te worden. Op zekere avond is Varpu er helemaal klaar mee, jat een auto en rijdt naar het noorden om daar op zoek te gaan naar haar biologische vader, een man die ze nog nooit heeft ontmoet. Het is het begin van een avontuurlijke reis.

Bij het bovenstaande zou je op zijn minst een avontuurlijke roadmovie of op zijn minst een spannend jeugd drama verwachten. Helaas, vergeet het maar. Little Wing is een jankfilm voor oude theemutsen met een hip sjaaltje. Sorry als ik wat bot overkom maar wat was dit een verspilling van kostbare tijd. Soms hoor je filmgekken wel eens verzuchten dat vrouwen alleen maar films voor en over vrouwen kunnen maken maar in het geval van Selma Vilhunen is daar geen enkele twijfel aan. Tyttö nimeltä Varpu is een ééndimensionale film waarin eigenlijk maar bar weinig gebeurd. Dit waren 100 minuten waarin ik een betere film had kunnen gaan zien.

Luuraja Ja Luuletaja (2016)
In de heerlijke zwartgallige thriller komedie Luuraja Ja Luuletaja oftewel The Spy and The Poet uit Estland gaat het allemaal om de sociaal gezien niet al te handige geheim agent en voormalige zuiplap Gustav (Jan Uuspõld). Elke avond gaat hij naar een lokale kroeg om aldaar een alcoholvrij biertje te nuttigen waarna hij naar huis gaat om natuurprogramma's te gaan zien waarin de meest uiteenlopende dieren seks met elkaar hebben. Op zekere avond heeft Gustav een ontmoeting met een oogstrelende dame genaamd Nala (Lana Vatsel). Nala blijkt een Russische spionne te zijn en Gustav krijgt de opdracht om te achterhalen wat haar plannen zijn. Als of dat al niet genoeg is krijgt hij dan ook nog een te maken met de opdringerige en irritante dichter Miku (Rain Tolk).

Luuraja Ja Luuletaja is de tweede speelfilm van de uit Estland afkomstige filmmaker Toomas Hussar, die eerder ook al hoge ogen wist te gooien met de eveneens absurdistische rolprent Mushrooming. Dat is ook voor een groot deel te danken aan het prachtige camerawerk van Rein Kotov, die eerder naam wist te maken met indrukwekkende rolprenten als Mandariinid (2013) en 1944 (2015), waarin op onnavolgbare wijze de sfeer van de tijd van de Koude Oorlog wordt uitgebeeld. Verplicht kijkvoer voor de fans van het werk van John Le Carré en ook iedereen die een heerlijk ouderwtes aandoende spionagefilm kan waarderen kunnen we deze film zeker aanraden.

Bølgen (2015)
Een genre wat nog steeds erg populair is bij een breed publiek is toch wel de rampenfilm. In een tot aan de nok gevulde filmzaal in de Harmonie was de Noorse film Bølgen oftewel The Wave een ware publiekslieveling. In de film van cineast Roar Uthaug speelt Kristoffer Joner de rol van de geoloog Kristian Eikjord, die op het punt staat om met zijn gezin te verhuizen uit het Noorse kustplaatsje Geiranger. Kristian wil zich bezig houden met de verhuizing, maar wordt geobsedeerd door een naar voorgevoel over de nabijgelegen fjord Akerneset. Er is namelijk een instabiele rotswand die bij instorting een tsunami van zo'n 85 meter hoog kan veroorzaken, die in 10 minuten het hele dorpje van de kaart kan vegen. Het probleem is echter dat niemand de vermoedens van Eikjord serieus neemt tot de alarmsirenes afgaan.

Bølgen is een authentieke Noorse rampenfilm die ondanks het gebrek aan een groot budget toch een intens fijne thriller weet neer te zetten. Net als de vroegere rampenfilms weet filmmaker Uthaug in relatief korte tijd een fraai stukje diepgang aan de personages mee te geven waardoor je als kijker toch met ze mee gaat leven op het moment dat er van alles misgaat. Op het moment dat de tsunami op het dorpje afraast krijgen we het gebeuren in realtime te zien waarbij je op niet mis te verstane wijze ondervind hoe kort tien minuten kunnen zijn. Net als bij het leeuwendeel van alle rampenfilms zit ook de plot van Bølgen aan elkaar van de clichés maar dat mag in dit geval de pret niet drukken. Lekker simpel vermaak die je met het verstand op nul gerust kunt zien zonder je te vervelen.

Freaks (1932)
Na Bølgen was het alweer tijd voor de laatste film van de vrijdagavond en hoe kun je een dag nou beter afsluiten dan met de absolute klassieker Freaks van Todd Browning. Vele jaren geleden zag ik de film al eens op het door cinefiel Asing Walthaus georganiseerde Thrash Festival in het vroegere Filmhuis van Leeuwarden. Todd Browning werkte jarenlang als slangenmens in een circus en weet dus als geen ander hoe het er aan toe gaat in de wereld van circusfreaks. Een vrouw met een baard, een siamese tweeling, een man zonder benen, een stel meiden met punthoofden, mensen zonder armen of benen, een wezen half man en half vrouw en een wandelend geraamte, ze komen allemaal voorbij in deze absurdistische klassieker.

De verticaal uitgedaagde man dwerg Hans (Harry Earles) is getrouwd met de even grote Frieda (Daisy Earles) maar heeft eveneens een oogje op de trapeze artiest Cleopatra (Olga Baclanova). Deze doet alsof ze verliefd is op de liliputter maar is eigenlijk alleen maar op zijn geld uit en steekt de kleine circusster ook nog openlijk de gek aan. Ze komt er echter op een zeer onverwachte wijze achter dat ook circusfreaks niet met zich laten fucken.

Toen Freaks in 1932 in de Amerikaanse bioscopen te zien was sprak men er schande van dat Browning gebruik had gemaakt van misvormde mensen en zorgde de daaropvolgende controverse voor het einde van de filmloopbaan van cineast Browning, die een jaar eerder nog veel lof had weten te oogsten met zijn bewerking van Dracula. Toch zou de spraakmakende film van Todd Browning ervoor zorgen dat men misvormde mensen vanaf die tijd met meer respect zou gaan behandelen in plaats van ze in een circusshow neer te zetten. Heb je ooit een keer de kans om dit pareltje te kunnen zien dan kunnen we je dat alleen maar aanraden.