In Memoriam: Cassius Clay / Muhammad Ali (1942-2016)

Vandaag bereikte ons het treurige nieuws dat de legendarische bokser Muhammad Ali op 74-jarige leeftijd is overleden. De sportman, die geboren werd als Cassius Marcellus Clay, was driemaal wereldkampioen in het zwaargewicht en won ook een gouden medaille als lichtzwaargewicht op de Olympische Spelen van Rome in 1960. In deze special blikken we terug op het leven van de legendarische sportheld.

De vroege jaren
Cassius Marcellus Clay Jr. wordt op 17 januari 1942 geboren in Louisville, Kentucky. Als eerste zoon in het gezin Clay werd de kleine Cassius vernoemd naar zijn vader Cassius Marcellus Clay Sr., die op zijn beurt weer was vernoemd naar de gelijknamige politicus en bestrijder van slavernij uit de 19e eeuw. Vader Clay was schilder van reclameborden en moeder Clay werkte als huishoudster. Als Cassius 12 jaar oud is hoort hij voor het eerst over de sport boksen. De een of andere onverlaat had zijn fiets gejat en Cassius zwoer om het stuk tuig een flink pak slaag te geven. Lokale politieagent en bokscoach Joe E. Martin liet de jongen weten dat hij dan beter eerst een tijdje bokslessen kon gaan volgen. De jonge Clay kreeg al snel de smaak van de vechtsport te pakken en begon aan zijn loopbaan als amateurbokser. Een behoorlijk indrukwekkende loopbaan ook, aangezien hij van de 100 gevechten slechts een vijftal verloor.

Op 29 oktober 1960 maakt Clay zijn debuut als profbokser met een gevecht tegen Tunney Hunsaker. Van 1960 tot 1963 zou de jonge bokser 19 wedstrijden winnen, waarvan 15 door een knockout. Zo won hij van onder meer Tony Esperti, Jim Robinson, Donnie Fleeman, Alonzo Johnson, George Logan, Willi Besmanoff, Lamar Clark (die zijn voorgaande 40 gevechten op knock-out had gewonnen!) en Henry Cooper. Net als bij elke andere bokser gingen de beginjaren van de jonge Clay niet zonder slag of stoot. Zo werd de jonge bokser in de ring knockout geslagen door Sonny Banks en Henry Cooper. Zijn zwaarste gevecht uit deze tijd was een bokswedstrijd tegen Doug Jones. De nummers twee en drie in het zwaargewicht vochten tegen elkaar in Madison Square Garden in New York. De bokswedstrijd die door Clay op punten werd gewonnen zou later worden uitgeroepen tot het gevecht van het jaar.

Uit de Victoria Advocate van 16 november 1962

Float like a butterfly and sting like a bee
Het was rond dezelfde tijd dat de jonge bokser al begon met het kleineren van zijn tegenstanders. Zo noemde hij Jones 'een lelijke kleine man' en werd zijn voormalige trainer Archie Cooper uitgemaakt voor 'zwerver'. Clay waande zichzelf onoverwinnelijk en vond dat Madison Square Garden te klein was voor een bokser van zijn allure, een houding waarmee hij zich bij velen in die tijd niet geliefd maakte.

Eind 1963 werd echter al snel duidelijk dat de jonge Clay een man van zowel woorden als daden was en bleek hij de uitgelezen tegenstander te zijn van de toenmalige kampioen zwaargewicht Sonny Liston, een vechter met een verleden als crimineel met banden met de lokale maffia. Voorafgaande aan de titelwedstrijd, die plaats zou vinden in Miami op 25 februari 1964, treiterde Clay zijn tegenstander door hem uit te maken voor een 'lelijke oude beer' die hij na zijn overwinning zou doneren aan een lokale dierentuin. Tijdens de persconferentie deed Clay de beroemde uitspraak: "I am gonna float like a butterfly and sting like a bee. Your hands can't hit what your eyes can't see". Wat volgde was een spectaculaire strijd die tot grote verrassing van velen met een technische knock-out zou worden gewonnen door de boomlange Clay. De 22-jarige bokser was daarmee de jongste sportman die de titel van een regerend kampioen overnam.

Uit de Pittsburgh Post Gazette van 28 februari 1964

Muhammad Ali
Behalve als de nieuwe wereldkampioen zwaargewicht, werd Ali ook om andere redenen bekend. Zo maakte de jonge bokser eind 1964 bekend dat hij lid was geworden van de Nation of Islam, een op zijn zachtst gezegd nogal dubieuze groepering die in die tijd ook wel de Zwarte Moslims werd genoemd. Clay zag vanaf dat moment zijn doopnaam Cassius Clay als symbool van het slavernijverleden van zijn voorouders en ging vanaf dat moment verder onder de naam Muhammad Ali.

In november 1964 zou een rematch plaatsvinden tussen Ali en Liston, maar de wedstrijd werd met een half jaar uitgesteld nadat Ali werd geopereerd aan een hernia. De wedstrijd, die de titel 'the Phantom Punch Fight' zou krijgen, zou op 25 mei 1965 plaatsvinden en werd later omschreven als één van de meest controversiële gevechten in de geschiedenis van de bokssport. Liston werd namelijk al tijdens de eerste ronde van de wedstrijd tegen het canvas gemept, waarbij de meeste van de aanwezigen niet eens hadden gezien hoe Ali hem had geraakt. Ondanks het feit dat Liston meer dan 20 seconden sterretjes had liggen tellen mocht de wedstrijd in eerste instantie gewoon doorgaan, tot er van hogere hand werd ingegrepen en Ali wederom tot winnaar werd uitgeroepen.

Uit de Tuscaloose News van 8 mei 1967

Vietnam
In 1964 was de jonge bokser nog afgekeurd voor militaire dienst in verband met zijn ondermaatse schrijf- en spelvaardigheid. Twee jaar later werd de keuring herzien en werd Ali geschikt bevonden voor militaire dienst. Hij weigerde in de Vietnamoorlog te vechten omdat zijn persoonlijke overtuigingen niet met het fenomeen oorlog rijmden. Zo liet Ali weten dat oorlog tegen de Heilige leerstellingen van de Koran was. "Ik probeer mijn dienstplicht niet te ontduiken. We worden geacht niet aan een oorlog deel te nemen, behalve wanneer hiertoe opgeroepen door Allah of de Heilige Profeet. We nemen geen deel aan een christelijke oorlog of welke oorlog van ongelovigen dan ook". Als gevolg hiervan mocht Ali geen wedstrijden meer vechten in de Verenigde Staten.

Van zijn tweede partij tegen Liston in mei 1965 tot en met zijn laatste titelverdediging tegen Zora Folley in maart 1967 moest Ali zijn titel negen keer verdedigen. Op 6 februari 1967 vocht Ali tegen Ernie Terrel in een van de smerigste gevechten in de bokshistorie. Terrel had Ali boos gemaakt door hem Clay te noemen en de kampioen zwoer hem te straffen voor deze belediging. Wat volgde was een vijftien ronden durende afstraffing waarbij Terrel 13 van de 15 ronden verloor,  maar Ali sloeg hem bewust niet knock-out. Eind 1967 werd Ali zijn titel ontnomen en werd het hem verboden om de komende drie jaar als profbokser in actie te komen. Hij werd tevens veroordeeld voor zijn weigering van de dienstplicht en werd tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld.