FOK!toen: The Beach Boys - Pet Sounds

Vandaag gaan we in FOK!toen exact een halve eeuw terug in de tijd. Het was namelijk op 16 mei 1966 dat het epische album Pet Sounds van The Beach Boys verscheen. Een goed moment dus om eens terug te kijken op de totstandkoming van deze klassieker die nog steeds door velen als één van de meest invloedrijke albums aller tijden wordt gezien.

The Beach Boys - Pet Sounds

De voorgaande tijd
Voor het verhaal van Pet Sounds moeten we terug naar het einde van 1964. Dat jaar hadden The Beach Boys hun zesde studioalbum All Summer Long uitgebracht, een plaat waarmee een einde kwam aan een periode waarin de band wereldhits scoorde met liedjes over surfen, stoere auto's en mooie meisjes op het strand. Nadat de 22-jarige Brian Wilson tijdens een vlucht van Los Angeles naar Houston een paniekaanval had gehad liet hij de andere bandleden weten dat hij geen zin meer had in de uitputtende tournees en dat hij zich voornamelijk ging richten op het componeren en opnemen van nieuw materiaal voor de groep.

In de lente en zomer van 1965 verschenen de albums Today! en Summer Days (And Summer Nights!!) waarop we een duidelijke muzikale koerswijziging waar konden nemen. Rond dezelfde tijd begon Brian Wilson ook te componeren onder invloed van geestverruimende middelen, een factor die van grote invloed zou zijn op het latere werk van de band. Op aanraden van mede-bandlid Al Jardine begon Wilson aan de bewerking van de track 'Sloop John B', een traditioneel volksliedje uit het Caraïbische gebied. Er moest echter op verzoek van de platenmaatschappij ook nog een kerstplaat worden opgenomen en zodoende werd het nummer op de welbekende plank gelegd voor een volgend album.

The Beach Boys in 1966
The Beach Boys in 1966

Een nieuwe koers
Nadat de groep hun album Beach Boys' Party! had opgenomen ging Brian Wilson naar Los Angeles om aldaar te gaan werken aan de liedjes voor het volgende album dat in eerste instantie de titel Run, James, Run zou gaan heten, een knipoog naar de in die tijd zo populaire soundtracks van de James Bond-films. In de United Western Recorders Studios heeft Wilson een ontmoeting met de Brits-Amerikaanse tekstschrijver Tony Asher. Wilson gaf Asher een cassettebandje mee met een vroege instrumentale versie van het nummer 'You Still Believe in Me', een track die op dat moment nog luisterde naar de titel 'In My Childhood' en vroeg hem om daar een tekst voor te schrijven.

Nadat Wilson de indrukwekkende tekst van 'You Still Believe in Me' te horen kreeg wist hij dat hij de woordkunstenaar had gevonden waar hij al een tijd naar op zoek was en vroeg Asher of deze mee wou werken aan de totstandkoming van de volgende Beach Boys elpee. Het hek was pas echt van de dam nadat Asher aan Wilson het album Rubber Soul van The Beatles liet horen. Brian Wilson was zwaar onder de indruk van de nieuwe Beatles elpee en liet weten dat hij van plan was om met The Beach Boys het mooiste album aller tijden te gaan maken.

Een andere grote inspiratiebron voor zijn nieuwe werk was het in die tijd eveneens enorm populaire werk van Phil Spector en Motown Records. Spector stond in die tijd bekend vanwege zijn kenmerkende bombastische Wall of Sound-producties en ook Wilson was een groot liefhebber van deze opnametechniek. Vanaf juli 1965 nam Wilson een groot aantal instrumentale backingtracks op met the Wrecking Crew, een groep klassiek geschoolde muzikanten die eerder al te horen waren op de eerste twee albums van The Monkees, de hitsingle 'Mr. Tambourine Man' van The Byrds en op diverse platen voor Phil Spector.

Pet Sounds op Duophonic Tape
Pet Sounds op Duophonic Tape

Een revolutionair concept
Met het album Pet Sounds brachten The Beach Boys een plaat uit die in meerdere opzichten revolutionair kan worden genoemd. Zo werden er opnametechnieken gebruikt die tot op dat moment nog nooit eerder waren benut. Zo werd een liedje voor de plaat eerst opgenomen op een viersporenrecorder, waarna de opgenomen track werd samengevoegd op één spoor van een in die tijd nog peperdure achtsporenrecorder, zodat er daarna nog extra elementen zoals zang aan dat liedje konden worden toegevoegd. Het resulteerde in een enorm gelaagd album waarop ook naar hartelust werd geëxperimenteerd met allerlei vreemde instrumenten. Zo horen we onder meer een oude autoclaxon, fietsbellen en Coca Colablikjes en waren in het afsluitende nummer 'Caroline No' ook Banana en Louie, de honden van Brian Wilson, te horen. Ook was er voor de allereerste keer een theremin te horen op een grammofoonplaat.

Ook waren The Beach Boys de allereerste band die een conceptalbum op de markt brachten en waren daarmee op hun beurt een inspiratiebron voor artiesten zoals Frank Zappa & The Mothers Of Invention, The Beatles en The Who. De totstandkoming van Pet Sounds ging overigens niet zonder slag of stoot. In tegenstelling tot Brian Wilson keken de andere bandleden van The Beach Boys enorm op tegen het complexe album dat zodoende live niet uit te voeren was. Ook begrepen de mannen weinig van de vervreemdende teksten ('This isn't our kind of shit!') waardoor regelmatig spanningen ontstonden in de studio. Pet Sounds werd voor het leeuwendeel door Brian Wilson alleen geproduceerd en de andere bandleden werden ongerust en dachten dat hij de band wilde verlaten.

Tijdens de opnames van Pet Sounds liep platenmaatschappij Capitol Records met het idee te spelen om de plaat uit te brengen als een solo-album van Brian Wilson, maar deze liet op onverhulde wijze weten dat het toch echt een bandalbum betrof. Zo kent Pet Sounds wederom de kenmerkende prachtige samenzang van The Beach Boys waarmee in de voorgaande jaren al vele hits waren gescoord. Aan Pet Sounds werd zo'n tien maanden hard gewerkt in de studio en was met een prijskaartje van zo'n 70 duizend dollar (dik 61 duizend euro) de duurst opgenomen plaat tot op dat moment. Omgerekend naar deze tijd waren de kosten van de opnames zo'n 510 duizend dollar (oftewel dik 450 duizend euro).

Sloop John B

De ontvangst
Nadat in april 1966 de opnames van Pet Sounds waren afgerond verscheen de plaat op 16 mei 1966 in de platenwinkels. Wat meteen opviel was dat de elpee in Groot-Brittannië een stuk succesvoller was dan in hun thuisland. Zo wist Pet Sounds in Amerika niet verder te komen dan de tiende plaats in de Billboard Top 200. In de Britse albumhitlijst zou de plaat de tweede plaats weten te behalen en stond daarna nog een half jaar in de Top 10.

Begin mei 1966 vloog Bruce Johnston met een proefpersing van de elpee naar Londen en liet deze daar op een hotelkamer aan een aantal gasten horen, waaronder ook Keith Moon, Paul McCartney en John Lennon. Vooral laatstgenoemde tweetal was in de wolken van de plaat en zorgden ervoor dat EMI de plaat op dezelfde dag uit zou brengen als in Amerika. Bij een poll in de New Musical Express stonden The Beach Boys dan ook op de hoogste plaats boven The Beatles en The Rolling Stones als band van het jaar. Voor het programma Top Of The Pops werden fraaie videoclips gemaakt voor de tracks 'Sloop John B' en 'God Only Knows' door Derek Taylor. In de Britse media werd Pet Sounds gelauwerd en werd zelfs 'The Most Progressive Pop Album Ever!' genoemd.

God Only Knows

Ook onder muzikanten is Pet Sounds een zeer geliefd album. Zo noemde Roger Waters Pet Sounds een album die zijn kijk op langspeelplaten voor eens en altijd veranderde. Ook Spencer Davis, de bandleden van Cream en Eric Carmen omschreven Pet Sounds als een zeer inspirerend album. Paul McCartney omschreef 'God Only Knows' als de allermooiste compositie aller tijden en noemde Pet Sounds eveneens een essentiële inspiratiebron voor zijn eigen latere werk. Deze invloed was overigens al goed te horen in het nummer 'Here There and Everywhere', dat hetzelfde jaar op de elpee Revolver zou worden uitgebracht. Beatles-producer George Martin zou in een later interview toegeven dat Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band waarschijnlijk nooit was opgenomen als Pet Sounds niet had bestaan. Ook latere artiesten als Jesus And Mary Chain, Primal Scream en Radiohead noemden Pet Sounds als een zeer inspirationeel album voor hun eigen werk.

The Beach Boys - Pet Sounds (40th Anniversary Edition)
The Beach Boys - Pet Sounds (40th Anniversary Edition)

De verschillende uitvoeringen van het album
Door de jaren verscheen Pet Sounds in diverse uitvoeringen. Oorspronkelijk werd Pet Sounds als een mono-album uitgebracht. Brian Wilson had dat met opzet gedaan omdat hij zelf doof was aan één kant. Ook werd de plaat in een zogenaamde duophonic stereo versie uitgebracht. Vanaf 1970 verschenen er diverse her-uitgaven van de plaat. Zo werd Pet Sounds in 1970 in Nederland opnieuw uitgebracht onder de titel The Beach Boys Story Vol.3 - The Scene Changes. Ook verscheen Pet Sounds in als bonusalbum bij de plaat Carl and the Passions – So Tough.

In 1990 verschijnt Pet Sounds voor het eerst op cd met een drietal nooit eerder uitgebrachte bonustracks: 'Unreleased Backgrounds', 'Hang On to Your Ego' en 'Trombone Dixie'. In 1997 verschijnt de prachtige verzamelbox The Pet Sounds Sessions, waarop we naast de geremasterde mono en stereo-uitvoering van het album, ook een grote hoeveelheid outtakes, accapella tracks, instrumentale tracks en ander onuitgebracht materiaal kunnen beluisteren. In 2006 bracht Capitol Records de 40th Anniversary edition uit van Pet Sounds, met het epische album op geel en groen vinyl. Later dit jaar zal er nog een 50th Anniversary edition verschijnen van Pet Sounds met een nog grotere hoeveelheid nooit eerder uitgebrachte opnames uit die tijd.

De plaat

The Beach Boys - Pet Sounds A

Kant A:
01 Wouldn't It Be Nice
02 You Still Believe In Me
03 That's Not Me
04 Don't Talk (Put Your Head On My Shoulder)
05 I'm Waiting For The Day
06 Let's Go Away For Awhile
07 Sloop John B

The Beach Boys - Pet Sounds B

Kant B:
01 God Only Knows
02 I Know There's An Answer
03 Here Today
04 I Just Wasn't Made For These Times
05 Pet Sounds
06 Caroline No