FOK!toen: Een kwart eeuw The Silence of the Lambs
Het was de afgelopen maand alweer een kwart eeuw geleden dat de ijzingwekkende thriller The Silence of the Lambs voor het eerst in de bioscopen verscheen. Een mooie reden om weer eens terug te kijken naar de totstandkoming van deze brute rolprent, waarin we Anthony Hopkins voor het eerst in de huid zagen kruipen van de briljante psychiater Hannibal Lecter met zijn kannibalistische trekjes.
De Voorgaande Tijd
The Silence of the Lambs werd gebaseerd op het gelijknamige boek uit 1988 van schrijver Thomas Harris en was de tweede film waarin we het personage Hannibal Lecter tegenkomen. In 1986 had regisseur Michael Mann (Miami Vice) al eens het boek Red Dragon van Harris verfilmd onder de titel Manhunter, met William Petersen (CSI: Crime Scene Investigation) en Brian Cox (X2, Deadwood) als respectievelijk FBI-agent Will Graham en de seriemoordende zielenknijper, die overigens in deze film Hannibal Lecktor heet.
Orion Pictures had wel interesse om The Silence of the Lambs van Harris te laten verfilmen en wou dat in eerste instantie met acteur Gene Hackman gaan doen, om zo de kosten voor de rechten van het boek ($ 500.000,-) laag te houden. Ook moest de filmmaatschappij de rechten van het gebruik van de naam Hannibal Lecter nog zien te krijgen, maar de rechthebbende Dino de Laurentiis, die eerder al geld had verloren bij het maken van de film Manhunter, besloot deze voor niks aan Orion Pictures uit te lenen.
In 1987 wordt schrijver Ted Tally bij het filmproject betrokken om een geschikt filmscript van het boek van Harris te maken. Tally was nog maar halverwege het verhaal toen Hackman uit het filmproject besloot te stappen. Orion Pictures-oprichter Mike Medavoy liet Tally echter weten dat hij verder kon gaan met het herschrijven van het verhaal, omdat de studio het missende geld nu zelf zou bijleggen. Een wijs besluit. Als regisseur werd Jonathan Demme aan boord gehaald, die na één keer het boek te hebben gelezen al wist dat hij deze film wilde gaan maken.
De Casting
Gedurende 1989 was Jonathan Demme op zoek naar een geschikte cast voor zijn film. Voor de rol van FBI-agent Clarice Starling was Michelle Pfeiffer, die eerder al met Demme had gewerkt aan de film Married to the Mob, de eerste keuze van de cineast, maar nadat deze te horen had gekregen waar de film over zou gaan had ze het aanbod vriendelijk afgewezen. Ook Meg Ryan, Brooke Smith (die uiteindelijk de rol van Catherine Martin zou krijgen) en Nicole Kidman deden vergeefs auditie voor de rol.
Ted Tally, die het scenario voor de film schreef, had al eens aan Demme laten weten dat Jodie Foster de rol van de FBI-agente goed zou kunnen spelen, maar de regisseur was daar op dat moment nog niet van overtuigd. Pas nadat de filmmaker zelf een ontmoeting met de actrice had gehad zou de rol alsnog voor Foster zijn.
Voor de rol van Hannibal Lecter wou Jonathan Demme graag in zee met Sean Connery, maar deze bleek geen belangstelling voor de rol te hebben. Nadat ook John Hurt, Christopher Lloyd, Dustin Hoffman, Patrick Stewart, Louis Gossett Jr., Robert Duvall, Jack Nicholson, Robert De Niro, Jeremy Irons, Derek Jacobi en Daniel Day-Lewis het aanbod hadden afgewezen, kwam Demme bij acteur Anthony Hopkins uit, die eerder al een indrukwekkende rol had vertolkt in The Elephant Man.
Ook voor een geschikte acteur voor de rol van FBI-baas Jack Crawford moest Jonathan Demme flink op zoek. Na eerst de rol te hebben aangeboden aan Ed Harris, Michael Keaton, Mickey Rourke en Kenneth Branagh, kwam de regisseur uiteindelijk uit bij Scott Glenn, die wel oren naar de rol bleek te hebben. De rol van Crawford was gebaseerd op het leven van FBI Special Agent John E. Douglas, die onder meer de seriemoordenaar Gary Ridgway (The Green River Killer) achter de tralies kreeg.
Filmen
Van 15 november 1989 tot 1 maart 1990 werd The Silence of the Lambs grotendeels opgenomen in de omgeving van Pittsburgh, Pennsylvania. Ook werden er opnames gemaakt in West Virginia, Ohio en in Layton, Pennsylvania waar het huis van Buffalo Bill stond. In tegenstelling tot vele andere rolprenten mocht de crew van The Silence of the Lambs ook opnames maken in het hoofdkwartier van de FBI in Quantico en deden er een aantal echte FBI-agenten als figuranten mee aan de opnames.
Uit The News-Journal van 23 februari 1991
Toen Hopkins te horen had gekregen dat zijn agent hem een scenario op zou sturen van een film getiteld The Silence of the Lambs dacht de acteur in eerste instantie nog in een kinderfilm te gaan spelen. Om zich voor te bereiden op zijn rol van Hannibal Lecter bestudeerde Hopkins zaken van diverse seriemoordenaars. Zo bezocht hij diverse gevangenissen in Amerika en was ook aanwezig bij rechtszaken tegen beruchte seriemoordenaars. Ook Ted Levine, die in de film te zien is als de psychopatische seriemoordenaar Buffalo Bill, las diverse boeken over seriemoordenaars en bezocht ook een aantal travestietenbarren om aldaar met aanwezigen te spreken.
De Film
In de film The Silence of the Lambs zien we hoe de jonge FBI-agente in opleiding Clarice Starling wordt betrokken bij een onderzoek naar de seriemoordenaar Buffalo Bill, een gewetenloze moordenaar die zwaarlijfige vrouwen ontvoert om ze enkele dagen later te villen. Als er in korte tijd meerdere slachtoffers zijn gevallen heeft Starling een gesprek met de briljante forensische psychiater en kannibalistische seriemoordenaar Hannibal Lecter, om zo inzicht te krijgen in de denkwereld van een psychopaat.
Als er vervolgens een zesde slachtoffer wordt aangetroffen en Starling mag assisteren bij de autopsie van het lichaam treft ze, zoals Lecter al had voorspeld, een pop van een doodskopvlinder aan in de keel van de gescalpeerde dode vrouw. Ondertussen wordt in Tennessee Catherine Baker Martin, de dochter van Senator Ruth Martin, ontvoerd. Als haar kapotgesneden blouse wordt gevonden weten ze dat de jonge vrouw in handen is van de gevreesde Buffalo Bill en nog maar enkele dagen te leven heeft.
Wat volgt is een ijzingwekkend kat-en-muisspel tussen de jonge agente Starling en de hoogbegaafde en gewiekste psychiater Lecter, waarbij de FBI-agente tot het uiterste zal moeten gaan om met de hulp van Lecter de jonge vrouw uit handen van de psychisch gestoorde Buffalo Bill te redden. Ondertussen weet Hannibal Lecter op onnavolgbare wijze te ontsnappen uit gevangenschap en slaat op de vlucht. Via een telefoongesprek laat Hannibal aan Clarice weten dat hij nooit kwaad zal doen zolang ze hem maar met rust laat. Of de psychiater zijn lust voor het eten van mensenvlees ook zal weten te onderdrukken blijft de vraag.
De Ontvangst
Vanaf Valentijnsdag 1991 was The Silence of the Lambs in 1497 Amerikaanse bioscopen te zien en sloeg in als een bom. De film, die met een budget van zo'n 19 miljoen dollar was gemaakt, was binnen een week uit de kosten en zou uiteindelijk in de daaropvolgende acht maanden in totaal zo'n 130 miljoen dollar in de Amerikaanse kassalaatjes brengen. Wereldwijd zou The Silence of the Lambs ongeveer $272.742.922 opleveren en was daarmee de op drie na bestbezochte film van 1991 in de Verenigde Staten.
De toonaangevende filmcriticus Roger Ebert van de Chicago Sun-Times was ook zeer onder de indruk van de angstaanjagende vertolking van de psychopaat Lecter en vergeleek de film met horrorklassiekers als Nosferatu, Psycho en Halloween. Opvallend genoeg was het zijn schrijvende partner Gene Siskel die als één van de weinige bekende critici een negatieve recensie zou schrijven van The Silence of the Lambs. Diverse clubjes van rechten voor homo's en transseksuelen waren minder te spreken over de rol van Ted Levine in de film en protesteerden bij de Academy Awards van 1992. Helaas voor hen waren er maar weinigen die de demonstraties opmerkten.
Uit The Prescott Courier van 31 maart 1992
Naast de vijf belangrijkste Oscars won The Silence of the Lambs nog zo'n 48 andere filmprijzen, waaronder Saturn Awards voor beste acteur, beste horrorfilm, beste grime en beste scenario, een Silver Scream Award op het Filmfestival van Amsterdam, een BAFTA Film Award voor beste acteur en beste actrice, een Blue Ribbon Award voor beste buitenlandstalige film, een Golden Globe voor beste actrice, een Golden Screen, een Hochi Film Award voor beste buitenlandstalige film en een viertal KCFCC Awards.
