FOK!toen: de allereerste gouden plaat ooit

10 februari 1942 was een gedenkwaardige dag in de geschiedenis van de popmuziek. Het was namelijk op die dag dat er voor de allereerste keer een gouden plaat zou worden uitgereikt voor een geluidsdrager waarvan meer dan 1 miljoen exemplaren waren verkocht. Deze eer werd opgestreken door niemand minder dan de in die tijd uiterst populaire Amerikaanse bigband-leider Glenn Miller. In deze aflevering van FOK!toen kijken we terug op dit historische moment.

The Glenn Miller Orchestra
The Glenn Miller Orchestra

De op 1 maart 1904 in Clarinda, Iowa geboren bandleider begon zijn muzikale loopbaan als 12-jarige mandolinespeler in een lokaal dorpsorkest. Nadat hij de nodige ervaring op had gedaan bij diverse orkesten richt Miller in 1935 zijn eigen bigband op. De band zou in de eerste jaren onopgemerkt blijven totdat the Glenn Miller Orchestra in 1938 een nieuwe manager kreeg. De muzikanten waren vanaf dat moment regelmatig op de radio te horen en werden razend populair in het hele land. Zo zou de groep in slechts vier jaar maar liefst 70 top 10 hits maken waarvan meer dan 20 nummer 1 hits.

The Glenn Miller Orchestra in Sun Valley Serenade
The Glenn Miller Orchestra in Sun Valley Serenade

Miller, die in 1935 zijn filmdebuut had gemaakt, was in 1941 met zijn band te horen en te zien in de film Sun Valley Serenade. Van de muziek uit de film van regisseur H. Bruce Humberstone werden een aantal nummers op schellak 78-toerenplaten uitgebracht, waaronder de compositie 'Chattanooga Choo Choo' van Harry Warren (muziek) en Mack Gordon (tekst). De plaat, die zou worden uitgebracht door RCA Victor Bluebird Records, werd genomineerd voor een Oscar en was één van de muzikale hoogtepunten in de rolprent, waarin we ook nummers als 'Moonlight Serenade', 'It Happened in Sun Valley', 'I Know Why (And So Do You)' en "In the Mood' voorbij konden horen komen.

Glenn Miller And His Orchestra - Chattanooga Choo Choo (1941)
Glenn Miller And His Orchestra - Chattanooga Choo Choo (1941)

Van de 78-toerenplaat 'Chattanooga Choo Choo' zouden in zo'n drie maanden meer dan 1 miljoen exemplaren over de toonbank gaan waarmee the Glenn Miller Orchestra de eerste millionseller van de muziekgeschiedenis zou worden. Als de band op 10 februari 1942 een radio-optreden doet in het New Yorkse CBS Playhouse wordt de bandleider door platenmaatschappij RCA verrast met een met goudlak bespoten exemplaar van zijn plaat voor de verkoop van 1,2 miljoen exemplaren van 'Chattanooga Choo Choo'. Van deze uitreiking werd een geluidsopname gemaakt die je hieronder kunt beluisteren.


Chattanooga Choo Choo was een liedje dat het verhaal vertelt over een reis met een oude stoomtrein van de stad New York naar de voormalige goudzoekersnederzetting Chattanooga in Tennessee. Na het immense succes van Glenn Miller zou het nummer nog vele malen opgenomen worden door tientallen andere artiesten. Zo verschenen er tussen 1941 en 2011 maar liefst 62 coverversies van het nummer van onder meer:

Bill Haley and his Comets (1954)

Ray Charles (1960)

Harpers Bizarre (1967)

James Last (1975)

Tuxedo Junction (1977)

en
Barry Manilow (1994).

In 1947 zou er ook een Duitstalige versie van het nummer verschijnen in een uitvoering van zanger Bully Buhlan ('Zug nach Kötzschenbroda'), gevolgd door het nummer 'Sonderzug nach Pankow' van Udo Lindenberg in 1983.

Het liedje van Udo Lindenberg vormde vervolgens weer een inspiratiebron voor de Nederlandse zanger Willem Duyn, die datzelfde jaar de single 'Ik neem de eerste trein naar Zandvoort' zou uitbrengen. De single zou niet verder komen dan 5 weken in de tipparade.