[OS 2014] Curling: het schaken op ijs

Op 7 februari gaan de Olympische Spelen in Sochi van start. In aanloop naar de Winterspelen brengen wij jullie een reeks van specials over de vele facetten van dit grootse evenement. Elke vrijdag kun je een special lezen die gaat over Sochi, Nederlandse sporters, olympische historie en andere mooie verhalen rond dit grote evenement.

Op de Spelen in Sochi staan er naast de welbekende ski- en schaatsonderdelen ook enkele minder bekende sporten op het programma. Hier is curling er één van, ondanks dat het onder de FOK!sportcrew leden wel een populair onderdeel is. Aan ons de taak om ook jullie als lezer enthousiast te maken en vooral te informeren over deze sport.

Curling kan worden beschouwd als het 'schaken op het ijs', waarbij simpel gezegd ervoor gezorgd moet worden dat je als team de meeste punten binnenhaalt. De wedstrijd bestaat op de Spelen uit tien zogenaamde ends en wordt gespeeld door twee teams van vier spelers. Elke speler gooit per end twee stenen, welke van graniet zijn gemaakt. In totaal worden dus zestien stenen gespeeld per end, om en om door beide teams. Elk team heeft daarbij 73 minuten speeltijd voor de complete wedstrijd. Bij een gelijke eindstand wordt een extra end gespeeld.

Bij het loslaten van de steen wordt de snelheid en richting bepaald. (Foto: Pro Shots)

Curling wordt gespeeld op een ijsbaan met aan beide uiteinden een cirkel die 'het huis' wordt genoemd. Er staan verschillende lijnen op de baan, zoals de hoglines. De speler moet de steen voor de eerste hogline loslaten en de steen moet na de tweede hogline stoppen. De steen wordt door de speler over het ijs gegleden en vlak voor de hogline draait de speler het handvat links of rechtsom, waardoor de steen gaat draaien; oftewel curlen. Als de snelheid afneemt dan zal de steen verder gaan afbuigen. Een steen die rechtsom wordt gedraaid draait dan steeds verder naar rechts. Naast het draaien aan het handvat is ook het vegen van de andere spelers belangrijk. Dit is waarschijnlijk het meest bekende onderdeel van curling, mede doordat het er zo vreemd uitziet. Door het vegen smelt het ijs lichtjes en daardoor kan de steen verder komen; soms wel tot drie meter. Tevens duurt het door het vegen langer voordat de steen afbuigt.

De vegers zijn van groot belang bij curling (Foto: Pro Shots)

Na ieder end wordt de stand opgemaakt. Er is altijd maar één team per end dat punten krijgt. Vanuit het midden wordt gekeken welke kleur steen het dichtste bij het midden ligt. Deze steen levert een punt op. Is de volgende steen van dezelfde kleur, dan levert die steen ook een punt op. Het tellen houdt op wanneer de volgende steen die het beste ligt van de tegenstander is. Het team dat het dichtste bij ligt moet dan weer het volgende end beginnen, wat een voordeel oplevert voor de opponent. Daarnaast zijn er nog enkele belangrijke regels; stenen die tegen de zijkanten van het speelveld aankomen worden uit het spel gehaald en de eerste twee stenen van een team die voor het huis worden geplaatst mogen niet direct worden weggespeeld.

Als je de hogere wiskunde van hierboven allemaal begrijpt dan zul je begrijpen dat de strategie in het spel het belangrijkste is. De strategie wordt hiervoor bepaald door de aanvoerder van het team, de zogenaamde skip. De skip bepaalt in principe bij elke steen wat er gebeurd. Hij of zij kan aangeven wat voor steen er gegooid wordt. Dit zijn in de basis vier verschillende soorten; draw, take out, guard en de come around. De draw is een steen die op de plek wordt gespeeld waar de skip hem wilt hebben. Dit kan voor het huis zijn of in het huis. De take out wordt gebruikt om andere stenen uit het huis te verwijderen. De manier van het raken van de steen bepaald of de gespeelde steen blijft liggen, wat opzij gaat, of uit het spel gaat. Met een guard kies je ervoor om andere stenen te beschermen. Deze wordt meestal voor het huis neergelegd. De come around wordt gebruikt om een steen om een guard, of een eerder gespeelde draw heen te gooien om zo in of bij het huis te komen. Dit is de moeilijkste steen om te gooien, daar snelheid en richting bij deze stenen het meest van belang zijn.

Als curlingteam wil je eigenlijk alleen een end winnen als er meer dan één punt behaald kan worden. Daarom wordt er door het team dat de laatste steen heeft vaak besloten om een 'blank end' te veroorzaken, waarbij ze de laatste steen behouden in het volgende end. Veelal wordt het risico ook niet geschuwd om met de laatste steen alsnog de winst binnen te halen, zoals Glenn Howard lukte in de onderstaande video.

Curling op zijn best (Bron: YouTube)

Curling is pas sinds 1998 olympisch en wordt in Sochi voor de vijfde keer afgewerkt. Bij de mannen behoren wereldkampioen Zweden en tweevoudig olympisch kampioen Canada tot de grote favorieten. Bij de dames zijn eigenlijk dezelfde teams favoriet en is ook Schotland niet uit te vlakken. Het land waar volgens de geschiedenisboeken de oorsprong ligt van deze geweldige sport, werd dit jaar voor het eerst sinds 2002 en voor de tweede keer in totaal wereldkampioen.

Ook in Nederland wordt er aan curling gedaan. De Nederlandse vrouwen deden een aantal jaar geleden nog goed mee en wisten de A-groep te halen op Europees niveau, maar nu zijn de dames weer weggezakt naar het derde niveau. De mannen daarentegen zijn aan een opmars bezig en staan dit jaar in de B-groep. Bij het komende Europees kampioenschap kan men promotie afdwingen naar de A-groep. Evenwel hebben de mannen vrijwel geen kans om zich dit jaar voor de Olympische Spelen te kwalificeren.

Tot slot nog een geweldig curling shot. Tip; zet je geluid uit als je niet tegen schreeuwende vrouwen kan. (Bron: YouTube)