Doctor Who: Time Heist en The Caretaker

Peter Breuls

Een seizoen van Doctor Who dat een aflevering korter is dan we gewend zijn is niet alleen eerder afgelopen, het is ook een week eerder op de helft. De laatste twee afleveringen van die helft, Time Heist en The Caretaker, volgden op het alom geprezen Listen. Helaas zijn ze, zelfs samen, minder briljant dan hun voorganger.

Da's natuurlijk niet erg; een gemiddelde Doctor Who-aflevering is ook niet briljant. Dat label is voorbehouden aan pareltjes als Blink en The Doctor's Wife. En nu Listen. Afleveringen die afwijken van het "Doctor gaat naar andere tijd, plaats of beide en beleeft een avontuur". Niet dat er met dat format wat mis is, want dat is de Doctor zoals we van hem houden. Maar af en toe afwijken van de standaard is leuk.

Het moet gezegd worden dat Time Heist ook leuk afweek van de standaard. De Doctor en Clara bevonden zich ineens in de situatie waarin ze blijkbaar al toegezegd hadden in een bank in te breken. Dit werd vooraf gegaan door een scène die in meer of mindere mate steeds terug lijkt te keren: de Doctor parkeert in de slaapkamer, maakt clueless opmerkingen en is een beetje egoïstisch richting Clara. Ik vraag me af hoe lang dat nog doorgaat en wanneer het tot spanningen gaat leiden. Clara wordt immers, niet voluit maar toch lichtjes vanaf de zijkant, beledigd over haar uiterlijk en stijlkeuzes. Daar kwam in The Caretaker een mooie aanvaring met Danny bij; zijn houding jegens de Doctor en invloed op Clara zouden wel eens een verkeerde impact kunnen hebben op hoe Clara de Doctor ziet en wat de relatie tussen de twee TARDIS-reizigers wordt in de tweede helft van het seizoen.

Doctor Who: Time Heist: de Teller

We hebben natuurlijk eerder dit seizoen al gesignaleerd dat de Doctor wat donkerder is. Toegegeven: hij blijkt minder donker dan hij in de eerste afleveringen leek. Maar hij is een bedrieger, zij het met een goed hart, en kan bijzonder zakelijk zijn in het bereiken van zijn doel. In Time Heist ontstond al vroeg het vermoeden dat hij de architect van het plan was, gek genoeg door het scenario gesignaleerd in de uitspraak dat de Doctor zich realiseerde dat hij de architect haat. Wie anders zou hij immers haten, naast de Daleks? Het verhaal had wel weer een circulair karakter: de Doctor was ingeschakeld door Karabraxos om de Tellers te redden, maar dat zou nooit zijn gebeurd als hij haar zijn telefoonnummer niet had gegeven, wat nooit was gebeurd als zij hem niet had ingehuurd. Moffat zou wel mogen uitkijken dat dat soort geintjes niet te vaak worden toegepast; het haalt toch iets weg van de beleving van een verhaal. Het wordt een goedkope truc om je plot weg te verklaren.

Over telefoonnummers gesproken: de 'woman in the shop' kwam weer ter sprake, als een verwijzing van de dame die Clara, vorig jaar in The Bells of Saint John, de directe lijn naar de TARDIS gaf. Het is inmiddels duidelijk dat dat een rode draad is voor dit seizoen, net zoals Missy en het Beloofde Land dat zijn. Maar daarover later meer. De woman in the shop, wie zou het zijn? Het is te vroeg om te raden.

En over terugverwijzingen gesproken: wie oplettend was zag een aantal oude figuren in beeld bij de scène waarin Psi zichzelf inlaadde met informatie over allerlei criminelen. Op het geprojecteerde videoscherm kwamen onder andere een Raxacoricofallapatorian (yes, in één keer goed gespeld, +1 voor mij), een Ice Warrior en John Hart uit Kiss Kiss, Bang Bang, de openingsaflevering van Torchwood 2. Aah, Torchwood. We hardly knew ye. Maar leuke inspanning om oude gezichten weer even te tonen. Doctor Who heeft 51 jaar geschiedenis; het is gewoon leuk om daar af en toe in te roeren.

Doctor Who: Time Heist: de Doctor bij de kluis

Al met al was Time Heist verder een redelijk simpele aflevering. Sommige zaken waren toch wat makkelijk: gaten in vloeren die zelf weer sluiten, mansgrote ventilatieroosters (waar teksten bij staan die aangeven dat je er niet doorheen mag - wat voor bank is dit?) en een grote kluisdeur die blijkbaar handig volledig opendraait op het moment dat het slot eraf gaat. Ik zeg niet al te geïnspireerd schrijfwerk, een klein beetje een minpunt na Listen.

The Caretaker dan, een avontuur dicht bij huis dat natuurlijk als belangrijkste functie de eerste ontmoeting tussen Danny en de Doctor had. Grappige titel: hij noemde zichzelf de caretaker ("I'm usually called the Doctor. Or the caretaker. Or 'Get off this planet.'") in The Doctor, the Widow and the Wardrobe en hij duidde Clara aan als zijn caretaker ("She cares so I don't have to.") in Into the Dalek. Nu is hij het zelf: undercover op Coal Hill, de school waar zijn kleindochter ooit lessen nam. De eigenzinnige klusjesman die gewoon een beetje zijn gang gaat.

Het is natuurlijk niet de eerste keer dat hij undercover gaat op een school. Hij deed dat in School Reunion, de aflevering die ervoor zorgde dat Elizabeth Sladen een eigen tv-serie kreeg. En het deed ook denken aan The Power of Three, waarin de Doctor langere tijd bij Amy en Rory verbleef. Deze aflevering had echter meer de functie van 'het avontuur dicht bij huis' dan die afleveringen: hoewel er een potentieel wereldbedreigend gevaar bestreden moest worden, werd voornamelijk de driehoeksverhouding tussen Clara, Danny en de Doctor belicht.

Doctor Who: The Caretaker: Clara

Het verhaal zat vol met leuke momenten, van grappige opmerkingen van de Doctor tot de gezichtsuitdrukkingen van Clara, en vol met karakterontwikkeling. De relatie tussen Clara en Danny ontstond maar heel geleidelijk en heeft een wat grotere sprong genomen in de achtergrond, toen wij even niet keken. Het begin van The Caretaker toont heel duidelijk wat Clara's leven nu is: op avontuur met de Doctor, die te pas en te onpas opduikt en haar meeneemt op een avontuur, en daarna gezellig uit met Danny, voor wie ze maar met moeite kan verbergen wat er met haar allemaal gebeurt.

Het lijkt haar soms ook even te veel te worden, maar ze bijt toch door. Hoe zou zij slapen? Als je 's middags uit je werk thuis komt, je even omkleedt voor je avondbezigheid en tussendoor nog even een avontuur beleeft in de TARDIS, dan heb je natuurlijk langere dagen. Ze moet wel helemaal uitgeput zijn, soms. Of leven op pure adrenaline. De montage aan het begin van de aflevering impliceerde natuurlijk een "zo kan het niet langer doorgaan", vooruit kijkend naar de ontmoeting tussen Danny en de Doctor.

Clara's leven verandert nu opnieuw: de heren kennen elkaar. Danny accepteert Clara's andere man. De Doctor accepteert Danny. Er hoeft niet meer gelogen te worden, maar in theorie zou Clara, nu Danny weet van haar andere leven, wel vaker verklaringen moeten geven. "Was je weer met de Doctor?" "Besteed je meer tijd met hem dan met mij?" Niet dat ik verwacht dat Danny jaloers zal zijn; ik denk meer aan Jackie Tyler, die in Love & Monsters aan Elton toch een beetje een achtergelaten gevoel uitsprak over de avonturen van Rose. Niet zoals Wilfred Mott, die maar wat trots was dat Donna haar avonturen beleefde, maar als iemand die beseft dat ze haar Rose een beetje kwijtraakte aan de Doctor. Zal bij Danny een gevoel ontstaan dat hij Clara nooit helemaal voor zichzelf kan hebben zolang ze nog met de Doctor blijft reizen? Wil hij de persoon zijn die haar vertelt dat ze ermee moet stoppen? Of zal hij zich, in deze toekomstige situatie, inhouden dat uit te spreken omdat hij niet egoïstisch wil zijn? Er is ruimte voor persoonlijk conflict in dit seizoen van Doctor Who, op een niveau dat we nog niet echt eerder hebben gezien. En als dat goed uitpakt, is het een goede sterke kern in deze twaalf afleveringen.

Doctor Who: The Caretaker: Danny en de Doctor

Het wachten is op een avontuur van Danny in de TARDIS. Da's de logische volgende stap, en gezien zijn aangekondigde companion-status weten we al dat het gaat gebeuren. De vraag is alleen wanneer.

Tot die tijd kunnen we nog even theoretiseren over de 'Nethersphere'. Blijkbaar kent die plek meer dan één werknemer; naast Missy is er ook een andere ontvangstambtenaar voor overleden personen. Deze keer ging het om de politieagent, die niet eens (echt) in de buurt van de Doctor overleed. De Doctors nabijheid zou dus wel eens helemaal niets te maken kunnen hebben met het Beloofde Land. Wat wel opviel, en terugdenkend is dat eigenlijk al het hele seizoen zo, is dat de agent ongeschonden het hiernamaals heeft bereikt. Zijn confrontatie met de Skovox Blitzer kostte hem een arm, maar hij zat aan dat bureau met twee onaangetaste ledematen. Wel was hij nog gekleed in zijn uniform: is hun aanwezigheid een avatar van wie ze waren toen ze overleden? Wat wel enigszins stoort aan deze kleine scènes is dat ze niets uitleggen, dat er geen progressie in zit. Ik snap heus dat het teasers zijn waar een air van mysterie vanaf moet stralen, maar laat er een klein beetje variatie in zitten, ontwikkel het een beetje door. Laat het een eigen bijverhaal zijn in het seizoen, dat in aflevering 11 en 12 tot zijn hoogtepunt komt.

We kunnen de balans van het seizoen inmiddels een beetje opmaken: een mooie aflevering vol karakterontwikkeling volgde op kwinkslagen waarin een nieuwe companion op geheel eigen wijze zijn intrede in de serie doet. Er was een aflevering die een heel simpel idee onderzocht maar uiteindelijk de misschien wel jongste versie van de Doctor tot op heden wist te tonen. We hebben een andere kant van een Dalek gezien en ontdekt dat de legende van Robin Hood misschien wel zo fictief helemaal niet is. De bankroof was niet zo sterk als hij had kunnen zijn en de dinosaurus in Deep Breath bleek slechts bijzaak. Ja. Dit seizoen is eigenlijk inderdaad al wel interessanter dan het vorige.