Collection of Mana

Seiken Densetsu, letterlijk 'legende van het heilige zwaard', is een langlopende RPG-serie van Square-Enix. Hij is lang niet zo populair als andere series van deze uitgever. Het helpt ook niet dat het al zo goed als twintig jaar alleen maar matige of slechte games heeft gekregen. Eigenlijk zijn alleen de eerste drie games goed, gelukkig zijn dat de drie games die in Collection of Mana zitten.

De Mana-serie, zoals hij in het Westen bekend staat, begon in 1991 op de originele Gameboy als een spinoff op Final Fantasy. In de Verenigde Staten werd hij dan ook verkocht als Final Fantasy Adventure, terwijl hij in Europa als Mystic Quest door het leven ging. Deze game lijkt qua gameplay niet het meest op Final Fantasy, maar op de oudere Zelda-games. Het is een actie-RPG met dungeons waarin de wereld is gescheiden is in enkel vierkanten, met die bekende transitie tussen schermen.

De game begint vrij simpel, maar al snel wordt de gemiddelde dungeon echt een doolhof met allerlei doodlopende gangen. Van puzzels is amper sprake, dus helemaal zoals Zelda is het niet. Af en toe moet je bijvoorbeeld een vijand bevriezen en op een switch duwen, maar dat is het zo'n beetje. Deze game draait vooral om verkennen en vijanden meppen.

Het verhaal is ook vrij simplistisch. De zogenoemde Dark Lord zoekt een sleutel om toegang te krijgen tot de Mana Tree, een energiebron die de wereld in leven houdt. Jij speelt een ridder die zijn plan moet stoppen. Opvallend is dat de Engelse vertaling ontzettend slecht is. Het is nog van de tijd waarin vertalingen soms nog door de Japanse studio zelf werden verzorgd. Je merkt ook dat het op andere punten een oude game is. Je moet vaak van wapen wisselen of items gebruiken en dat gaat erg houterig via een slome pauze menu. Al met al blijft dit een beroemde GameBoy-game die voor de liefhebber absoluut de moeite waard is.

De tweede game in deze collectie heeft eigenlijk geen introductie nodig. Secret of Mana is een populaire SNES-klassieker die al vaak nieuwe releases heeft gekregen en zelfs een (slechte) 3D remake in 2018. De kwaliteit van de sprites en de fantastische soundtrack houden deze game nog steeds overeind. Het is ook een van de beste multiplayer-games van dat tijdperk, je kunt namelijk samen met twee vrienden de hele game doorspelen.

De gameplay van Secret of Mana is het aspect dat de tand des tijds het minst goed heeft doorstaan. Gevechten zijn een mix tussen actie-RPG en turn-based RPG. Tijdens een gevecht kun je vrij rondlopen en je kunt ook tegenstanders op elk moment een mep geven, maar slaan is alleen effectief als het metertje onder je personage helemaal vol zit en 100% leest, anders is de klap erg zwak. Het probleem met de combat is dus dat je constant naar dat metertje zit te kijken, waardoor gevechten een beetje indirect aanvoelen. Daarnaast heeft de game soms problemen met het registreren van aanvallen en lijken bepaalde animaties last te hebben van lag.

Het verhaal is overigens vrij dun. Ook hier is het je doel om een slechterik te weerhouden controle te krijgen over de Mana Tree. De enige verbinding tussen de drie games is overigens die Mana Tree, ze spelen zich allemaal af in hun eigen wereld en zijn verder niet met elkaar verbonden. Ondanks een paar smetjes blijft Secret of Mana ook vijfentwintig jaar later de moeite waard om te spelen, zeker als je dat samen met een paar vrienden kunt doen.

De hoofdattractie van deze collectie is Trials of Mana, de derde game in de serie en een SNES-game die nooit eerder buiten Japan is uitgekomen. Ondanks het feit dat de game in 2000 een fan vertaling kreeg die je via een emulator kon spelen wordt deze game breed als een verloren klassieker. Het is dan ook zeer opvallend dat deze game in 2019 voor het eerst officieel is vertaald. Ik heb de nieuwe vertaling even met de oude vertaling vergeleken en dan wordt het al snel duidelijk dat een professionele vertaling toch wel van een veel hoger niveau is dan iets dat fans in elkaar hebben gezet.

Het wachten was de moeite waard, want Trials is de beste game in de serie. Ik zou niet zeggen dat het op het niveau zit van absolute SNES toppers zoals Chrono Trigger of Earthbound, maar het is zeker een game die je moet spelen als je nog steeds het SNES tijdperk een warm hart toedraagt. Wederom is dit niet de game voor mensen die op zoek zijn naar een episch verhaal. Er is weinig dialoog en je houdt je nogmaals bezig met het redden van de Mana Tree.

Wat deze game vooral beter maakt dan Secret of Mana is dat de gameplay een stuk beter werkt. Je hoeft niet meer op een metertje te wachten. In plaats daarvan val je gewoon constant aan en laad je daarmee een meter op waarmee je speciale aanvallen kunt uitvoeren. Dit werkt een stuk beter en hierdoor voelt het echt als een actie-RPG waarin je los kunt gaan. Deze game heeft een lekker chaotisch ritme waardoor het zowel makkelijk als verslavend is om te spelen.

De opzet van de game is ook vrij ambitieus. Helemaal aan het begin kies je drie personages uit een groep van zes. Welk personage je als eerste kiest dient als je hoofdpersonage en de game begint dan ook in zijn of haar dorp. De game bevat dus zes verschillende openingshoofdstukken die je alleen allemaal kunt zien als je het zes keer zou spelen. De compositie van je hele team verandert ook een aantal aspecten van het verhaal en bepaalt welke factie in de game dominant is en wie de eindbaas is. Met de replaywaarde zit het dus vrij goed.

De game ziet er verder net als Secret of Mana fantastisch uit, al moet ik zeggen dat ik de soundtrack van Trials ietsjes minder vond. Het heeft dus wel wat minpunten die het weerhouden van absolute topper status. Het verhaal is net als de andere Mana-games niet aangrijpend en ook Trials heeft een beetje veel last van backtracking. Het maakt de game onnodig lang en soms moest ik zelfs een FAQ raadplegen omdat het vrij onduidelijk kan zijn waar je nou weer terug moet gaan. Trials of Mana krijgt overigens een volledige 3D remake voor PS4 en Switch in 2020, maar die remake heeft geen multiplayer en lijkt anders te spelen. Het maakt de SNES-game zo te zien dus zeker niet achterhaald.

Ten slotte had de collectie als pakket wel wat beter aangekleed mogen worden. Je hebt een menu om uit de drie games te kiezen, een beperkte muziekspeler en een paar emulator-achtige opties zoals Quick Save. Ik mis een art gallery en scans van de originele geweldige handleidingen die juist iets meer over het verhaal en de personages vertellen. De collectie lijkt ook ietwat prijzig, maar die veertig euro zijn naar mijn mening de moeite waard voor de vertaling van Trials of Mana.

Collection of Mana dient niet enkel als een stukje geschiedenis. Het bevat drie goede games die ook zonder nostalgie (ik had hiervoor alleen Secret of Mana gespeeld) nog steeds leuk zijn om te spelen. Het zijn natuurlijk oudere games met hier en daar wat smetjes en beperkingen, maar het zijn ook alle drie actie-RPGs waar je niet veel moeite in hoeft te steken om er lol uit te halen. Klassiekers zoals deze staan ook na al die jaren als een huis.

Exclusief voor Nintendo Switch.