Doctor Who: Smile

Het voelt echt aan als een nieuw begin, dit seizoen van Doctor Who. Vorige week was er al de introductie van de Doctor aan een nieuwe companion, die van niets wist en alles uitgelegd moest krijgen, en nu bezoekt Bill voor het eerst een buitenaardse planeet. Het lijkt op de opzet die bij Rose, Martha en Amy ook werd gevolgd; aan de 'next time' trailer is te zien dat de volgende aflevering zich in het verleden afspeelt, precies hoe Rose na Platform One terecht kwam in Cardiff in 1869, of hoe Martha voordat ze naar New New York ging eerst Shakespeare ontmoette.

Het is een wijze om een nieuwe kijker met de serie kennis te laten maken: introduceer de Doctor, laat een stukje van een futuristische wereld zien, ga daarna het verleden in. Je leert, als nieuwe kijker, wat je van de serie kunt verwachten, qua verhalen en personages. En als je de serie al kent is het een stap terug naar de basis; gewoon, ongecompliceerd leuke verhalen kijken. Hier geen Melody Pond of moordende mysterieuze astronauten. Geen 'impossible girl' of terugkerende schurken. Geen Davros-als-kind, zo'n typisch moment dat signaleert dat je je uitgebreide Whoniverse-kennis erbij moet halen om de aflevering volledig te kunnen waarderen. Het geeft je de mogelijkheid gewoon te focussen op het verhaal van de week, en de personages die het beleven.

Doctor Who: Peter Capaldi en Pearl Mackie

En in dat licht; Bill is nog steeds een succes. Het is lang geleden sinds de Doctor aan iemand heeft toegegeven dat hij de TARDIS gestolen heeft (ter vergelijking: Clara was er feitelijk bij toen hij met Susan de TARDIS jatte), of dat de companion nog moet leren dat als er onrecht is, hij niet zomaar zal weglopen. Dat soort momenten onderstrepen wie de Doctor is: een avonturier, maar niet eentje die alleen voor zijn eigen lol een beetje van hot naar her schiet. Hij keert een probleem als dit niet de rug toe, en dat maakt hem de superheld die hij eigenlijk is. Het is lang geleden sinds de Doctor dat zo expliciet liet merken; natuurlijk is ook Capaldi's incarnatie regelmatig in vergelijkbare situaties geweest, maar veel van zijn verhalen waren toch gedreven door anderen. Hier was het zijn keus om de bevolking van Valencia Gliese 581d tegen uitsterving te beschermen.

Die vastberadenheid deed me eigenlijk het meest denken aan David Tennants Doctor. Hij was, meer dan Smith en Capaldi, de held die kwam binnenvallen, de dag redde en weer vertrok. Ook daarin maakt Doctor Who hier een terugkeer naar de basis. En die basis-Doctor is een goede tegenspeler voor iemand als Bill, die op haar eigen manier met vragen komt of situaties in twijfel trekt. De vraag over waar het stuur zit, of waarom de stoelen niet dichterbij de console staan zijn zo simpel dat je je afvraagt waarom niemand daar eerder mee is gekomen. En toch is het feit dat zij er nu mee komt verfrissend en maakt het haar een beetje eigenwijs. Zeker als ze, zoals dat wellicht wel hoort bij een companion, niet braaf in de TARDIS blijft wachten tot de Doctor de boel heeft opgelost, maar gewoon mee teruggaat de stad in om goed te maken wat fout is.

Het verhaal zelf was een interessante variatie op het thema van de Aardse kolonisten die het niet zo goed hebben aangepakt. Het doet denken aan de planeet Messaline, waar in The Doctor's Daughter een mensenkolonie 'al generaties' in gevecht was met de Hath, maar zelf niet doorhad dat dat conflict slechts een week eerder was begonnen. Hier waren de eerste mensen in de stad ook al in no-time uitgeroeid en besloot de Doctor dat cohabitatie uiteindelijk de oplossing is, maar niet na bijna per ongeluk genocide te hebben gepleegd. Hij is natuurlijk ook niet onfeilbaar, maar komt uiteindelijk altijd bij een geschikte oplossing uit. Al vraag je je wel af of die robots niet na verloop van tijd weer tot vergelijkbare conclusies gaan komen en alsnog iedereen uitroeien.

Doctor Who: Peter Capaldi

Met volgende week weer een losstaand verhaal lijkt het er nog niet zo heel erg op dat we weten wat de rode draad in dit seizoen wordt. Nardole heeft hier wel iets mee te maken; hij bewaakt samen met de Doctor die kluis onder de universiteit (en houdt er een strenge houding richting de Doctor op na). Ze hebben beloofd niet de planeet te verlaten. Wat zit er in die kluis, aan wie hebben ze die belofte gemaakt en tegen wie moet de kluis worden beschermd? Het zal allemaal blijken; wellicht is de afronding van dat verhaal ook het einde van Capaldi's Doctor. De betrokkenheid bij de kluis verklaart wellicht een beetje waarom Matt Lucas niet in elke aflevering te zien zal zijn: vermoedelijk reist hij simpelweg niet mee naar andere planeten of tijden, maar zal hij alleen voorkomen in de scènes in en rond de universiteit.

Een aantal interacties tussen Nardole en de Doctor doen overigens vermoeden dat ze echt al een flink tijdje samen zijn. Voor dit seizoen zagen we Lucas slecht in twee kerstspecials, maar in The Pilot werd opgemerkt dat de Doctor al heel lang op de universiteit werkt, vermoedelijk mét Nardole aan zijn zijde. Bovendien is Nardole heel vertrouwd met de Doctor, gezien zijn houding in deze aflevering, of de reactie op Bills "it's bigger on the inside" die suggereert dat hij dit al vaker heeft meegemaakt. Hoe lang is hij al de Doctor's companion en hoeveel andere tijdelijke companions hebben ze in die tijd leren kennen? Dat is een opening voor de Doctor Who-comics en -boeken om verder in te duiken, wellicht. Of misschien om later dit seizoen op terug te blikken.