Blu-ray: Er Ist Wieder Da

Zodra een boek een bestseller is, staan de filmstudio's meestal al in de rij om de filmrechten te verwerven. Bij Er Ist Wieder Da lag dat misschien ietwat gevoeliger, want is humor over Hitler en de Tweede Wereldoorlog inmiddels wel volledig geaccepteerd? Toch werd het verhaal opgepikt en werd het nota bene in Duitsland zelf een enorme hit. Ook in Nederland is er in de korte periode dat de film in de bioscoop draaide aardig wat over afgepraat en werd de titel positief ontvangen. Er Ist Wieder Da laat zien dat humor over Hitler, mits er een leerzame kant aan zit, prima kan in deze tijd.

De Führer wordt wakker in het Berlijn van nu, vlak naast de plek waar vroeger zijn befaamde bunker stond en waar hij volgens de geschiedenisboeken zijn laatste uurtjes samen met zijn vrouw Eva Braun doorbracht. Wanneer echter blijkt dat hij zich niet meer bevindt in de tijd van oorlog en van het Duitse Derde Rijk, heeft Adolf Hitler maar al te veel moeite om tot dat besef te komen. Wanneer hij echter door een klungelende journalist op film wordt gezet en wordt meegenomen naar het hoofdkwartier van een televisiestudio, wordt Hitler een hit. Hij krijgt zijn eigen talkshow en de populariteit voor de luidruchtige leider groeit alleen maar. Er is echter één probleem: de mensen hebben niet door dat het hier gaat om de echte Adolf Hitler en hij het medium van televisie gebruikt om opnieuw zijn propaganda te verspreiden. De "komiek" Hitler verovert de harten van de satirische kijker, maar brengt tegelijkertijd opnieuw de boodschap over die hij 70 jaar eerder in de hersens van het volk printte.

Dat de film een hit is geworden is te verklaren door de verademing waar het voor staat: er mag gelachen worden om Hitler. Wel wordt tegelijkertijd een zeer pijnlijke conclusie getrokken; namelijk dat de ideeën van Hitler en zijn beweegredenen angstaanjagend goed in deze tijd passen van extremisme en de haat voor sommige volkeren. Aan het eind van de film worden niet voor niets een aantal politici genoemd die al meermaals door een deel van hun volk veroordeeld zijn voor het verspreiden van verdeeldheid. Dat is ook iets wat de film laat zien; als we ons niet verenigen tegen die haat, komen we weer terug op het niveau waar we zo stellig weg van willen blijven. Dat het acteertalent van hoofdrolspeler Oliver Masucci daar aan bijdraagt, is een understatement. Hij is zeker gelijk te stellen aan de angstaanjagend goede poging van Bruno Ganz in Der Untergang

Er valt dus enorm veel te lachen, soms zelf zo erg dat de kijker zich kan afvragen of hij hier wel om zou moeten lachen, maar dat blijft de kracht van satire. Echter, deze film gaat het niveau van satire voorbij in zijn vraagstelling of de kijker een leider zou volgen die blinde haat verspreidt en de mensen wil verdelen en wil onderscheiden aan de hand van hun kunnen. De interviews die voor de film zijn afgenomen door heel Duitsland maken pijnlijk duidelijk dat dat zeker het geval is bij een deel van de Duitse bevolking en dat er dus voor gewaakt moet worden om niet terug te vallen in onze oude, en zeer schokkende gewoonte, namelijk elkaar veroordelen op ras, geslacht of wat je gelooft. Als we daaraan toegeven, zijn we misschien net zo slecht bezig als 70 jaar geleden, aldus de boodschap van de film. En dat die hard aankomt, is wel te zien aan de laatste woorden die in de film worden gesproken tegen de klungelige journalist, door Hitler: "Jij bent mij".