The X-Files: Mulder and Scully Meet the Were-Monster

Dat The X-Files van vele markten thuis is, is al goed te zien in de drie afleveringen die de miniserie inmiddels gevorderd is. In de derde aflevering brengt de serie een zeldzaam, maar altijd welkom element terug in beeld: humor. Dit artikel bevat spoilers voor deze aflevering.

In de originele run van de serie maakte acteur Darin Morgan, die in het tweede seizoen de rol van het 'Flukeman'-monster speelde, al de overstap naar het schrijversteam. Hij zou daarna afleveringen schrijven die direct herkenbaar waren doordat er een aanzienlijk hoger aantal grappen in aanwezig was. Hij schreef uiteindelijk maar een paar afleveringen en verliet de serie na seizoen 3, maar gelukkig heeft Glen Morgan, executive producer van deze miniserie en broer van Darin, hem weer gevraagd om iets voor de show te betekenen.

De eerste twee afleveringen van de X-Files revival waren 'typisch X-Files': een aflevering over aliens en eentje over weird science. Maar de derde, geschreven door Morgan, bewandelt het dunne lijntje tussen comedy en horror, in een verhaal over een weer-monster en een serie moorden. Het verhaal heeft, zoals dat wel vaker gaat, niet enorm veel om het lijf: iemand vermoordt mensen en Mulder en Scully moeten dit onderzoeken. Maar er is ook een monster aanwezig, en natuurlijk gaat de verdenking uit naar hem. Het. Eh, dat monster.

The X-Files: David Duchovny

Morgan gooit het cliché van de getergde man-die-een-monster-wordt op een heerlijke manier op zijn kop: de verdachte is helemaal niet een man die in een monster verandert, maar een hagedis-achtig wezen dat op onverklaarbare wijze ervaart dat het in een mens verandert. Het geeft de mogelijkheid om een humoristische blik op het menselijk bestaan te geven, en de gekkigheden die 'Guy Mann' beleeft in samenhang met de moordzaken zorgen voor een luchtige toon die de hele aflevering blijft hangen.

Maar het begint al voordat Rhys Darby, in de menselijke vorm van het monster, zijn intrede doet. Mulder en Scully krijgen de zaak toegewezen op een moment dat Mulder het eigenlijk wel zat is om achter monsters aan te gaan. In een vorm van commentaar op hoe oudere afleveringen van The X-Files nu, in het tijdperk van de smartphone, enigszins ouderwets op het publiek over kunnen komen merkt Mulder vervolgens op dat niemand een foto van het monster heeft; ze moeten het doen met een tekening van een getuigenverklaring. Het is niet de enige verwijzing naar oudere seizoenen, en het is niet de enige droge grap in Morgans arsenaal.

Mulders onderzoek leidt hem, via de peep holes van een motelmanager die bijklust als gluurder, naar de ontdekking van het monster. Het onderzoek en de interacties tussen Mulder en Scully tonen David Duchovny en Gillian Anderson in hun beste vorm, wanneer ze grappen en serieuze opmerkingen afwisselen en weer ouderwets lekker samen bezig zijn. Het mag opgemerkt worden dat Darin Morgan niet alleen het scenario van deze aflevering schreef, maar ook de regie deed en dat lijkt positief te hebben bijgedragen aan de vertaling van papier naar beeld.

The X-Files: David Duchovny en Rhys Darby

Het echte verhaal begint eigenlijk pas halverwege de aflevering, wanneer Guy Mann de gebeurtenissen vanaf het begin van de aflevering hervertelt vanuit zijn perspectief. Na een aanval, waarvan we een deel zagen in de teaser voor de credits, veranderde hij in een mens en kreeg hij vreemde neigingen om zich menselijk te gedragen. Hier dreigt de aflevering wat geloofwaardigheid te verliezen: liegt hij, en worden zijn leugens steeds gekker totdat ongeloofwaardigheid de overhand krijgt? Nee; zijn lulverhaal bleek gewoon de eerlijke waarheid. Nou ja, grotendeels. Dat het op komisch niveau werkt komt door de satirische weergave van de sleur in het menselijk leven en hoe iemand die daar volledig nieuw in is tegenaan kijkt, en natuurlijk door de vertolking van Darby. Het is absurd, zoals de heren in de slotscène overeen komen, maar wel heerlijk absurd.

De scènes op de begraafplaats hebben ook hun eigen easter eggs. Mulder en Mann hebben hun gesprek naast de grafstenen van Kim Manners en Jack Hardy; beide zijn namen van oudgediende X-Files-crewleden die sinds het stoppen van de serie zijn overleden. Manners regisseerde ruim 50 van de 202 afleveringen van de oorspronkelijke serie en Hardy was een assistent director van onder andere de laatste X-Files-bioscoopfilm. Ook is Mulders ringtone de theme song van de serie, wat je doet afvragen hoe hij aan het melodietje komt; The X-Files bestaat in hun wereld immers niet als serie? Dat Scully opmerkt onsterfelijk te zijn is een verwijzing naar een eerdere aflevering van Morgan, waarin een helderziende haar vertelt dat ze niet zal sterven.

Uiteindelijk krijgt Mulder een antwoord op de twijfels die hij in het begin van de aflevering uitte: monsters bestaan, het paranormale is geen hoax, en wie wil geloven moet dat vooral blijven doen. Een hoop gekkigheden en klucht-achtige scènes heeft hem doen inzien dat hij zijn missie nog niet op hoeft te geven. Mulder and Scully Meet the Were-Monster is met gemak de beste aflevering van de eerste helft van dit seizoen, en het is te hopen dat de tweede helft zich hieraan kan meten.