The Witness

The Witness trekt veel aandacht omdat het een vrij unieke game is. Het is een puzzel-game ontwikkeld door beroemde indie-ontwikkelaar Jonathan Blow die in 2008 furore maakte met Braid. Ook de vrij hoge productiewaardes en het relatief hoog prijskaartje (€36.99) baren veel opzien. Het is echter de kwaliteit van de game die veel belangstelling verdient.

The Witness speelt zich af op een mysterieus eiland. Het eiland is prachtig, met een goede variatie aan pastelkleuren die in het oog springen. Gelijk zodra je het eiland begint te verkennen merk je dat dit niet zomaar een 'indiegame' is. Dit is overduidelijk een game met een stevig budget waar bovendien veel aandacht en liefde in is gestoken.

Je speelt vanuit een eerstepersoonsperspectief. Het personage waar mee je speelt komt voor zover ik weet nooit in beeld en je leert nooit iets over hem. Het eiland is onbewoond, maar is wel bezaaid met computerpanelen waar je puzzels op kunt proberen. In alle puzzels in de game is het de bedoeling dat je een lijn traceert door een doolhof van een aangegeven beginpunt tot eindpunt. De lijn kan daarbij zichzelf niet aanraken. De juiste route achterhalen is de puzzel. Het is bijzonder knap dat ontwikkelaar Thekla Inc. op basis van deze mechaniek meer dan 650 hersenkrakers heeft gecreëerd die voor minimaal veertig uur speelplezier moeten zorgen.

Het eiland is verdeeld in tien verschillende secties die allemaal zo hun eigen draai aan de centrale mechaniek geven. Je moet in allemaal nog steeds een lijn door een doolhof traceren, maar de logica erachter verandert telkens radicaal. In de meest eenvoudige puzzels hoef je slechts alle stippeltjes te verzamelen die in het doolhof zijn geplaatst terwijl je onderweg naar het eindpunt bent. Dat is niets vergeleken met latere puzzels waarin je Tetris-achtige figuren in je hoofd precies goed moet stapelen om ze vervolgens met de lijn in de game te traceren.

Er zijn ook veel puzzels die met het eerstepersoonsperspectief spelen. Zo moet je bij de woestijnsectie op de juiste plaats staan om te zien hoe de zon op de panelen valt en bij een andere sectie moet je juist de oplossing ontcijferen door naar schaduwen te kijken. Er zijn ook puzzels waarvan het antwoord in de omgeving is verstopt en er zijn zelfs puzzels die uitsluitend door naar geluiden te luisteren kunnen worden opgelost.

Wellicht klinkt dat allemaal raar, obscuur en ingewikkeld. Iets dat alleen hardcore puzzelfans kunnen waarderen. Dat dacht ik ook, maar The Witness is juist verrassend toegankelijk. Alle secties hebben in het begin wat je tutorial-panelen zou kunnen noemen die je op een natuurlijke wijze de regels van de puzzels in de sectie leert aan de hand van simpele opgaves. Als je maar een beetje oplet, kun je zelfs als puzzel-n00b behoorlijk ver komen.

Als je eenmaal de regel van een sectie snapt kun je aan de gang. Thekla is er vervolgens dol op om op gegeven moment een puzzel te introduceren die je niet zomaar met de aangeleerde regel kunt oplossen. Er wordt bijvoorbeeld een nieuw element toegevoegd dat je dwingt om net even een stapje verder te denken. En juist hier maakt [i]The Witness[/i] af en toe een grote misstap. Soms vraagt het je zomaar om wel twee of drie stappen verder te denken. Dan kom je volledig vast te zitten en kan de puzzel behoorlijk frustrerend werken.

Een ander minder aspect zijn de audiotapes en filmpjes die je kunt vinden. Als je ze afspeelt krijg je een super lange quote of een heel relaas van een beroemde wetenschapper zoals Albert Einstein. Het spel wil iets vaags vertellen over de band tussen mens, wetenschap en avontuur, maar persoonlijk vond ik het alleen maar heel storend en pretentieus.

Wat mij betreft gaat The Witness nergens specifiek over. Mijn doel was gewoon om alle puzzels in alle secties op te lossen, waardoor je een laser activeert die naar de bergtop op het eiland schiet. Heb je genoeg lasers geactiveerd (je hoeft ze niet allemaal te doen), dan kun je naar de endgame puzzels toe. Ik heb alle lasers geactiveerd en me daarmee kostelijk vermaakt. Ik ben misschien ook nog nooit zo uitgedaagd door een game. Het gevoel van 'eureka' dat je ervan krijgt is vergelijkbaar met het gevoel dat je krijgt van het verslaan van een moeilijke baas in Dark Souls. Je moet er veel tijd en energie in steken, maar de beloning is geweldig.

Conclusie
The Witness is zeker wel een beetje pretentieus, maar in mijn ogen is het geen hogere vorm van kunst waar je een belangrijke boodschap uit kunt trekken. Het is beter dan dat: gewoon een keigoede game. Het heeft er ook voor gezorgd dat ik nu overal in de echte wereld lijnpuzzels zie, en ik ben bij lange na niet de enige. Maar weinig games kunnen een dergelijke obsessie veroorzaken.

Pluspunten
Minpunten
  • De puzzels zijn een enorm leuke uitdaging
  • Het eiland is een prachtig pastelkleuren paradijs
  • Maakt het relatief hoog prijskaartje waar
  • Af en toe vragen de puzzels net iets te veel
  • Audiotapes en filmpljes werken storend
Gespeeld op PS4, ook verkrijgbaar voor pc.